گلوتامین (Glutamine) از گذشته مورد توجه بدنسازها بوده است اما این روزها بیش از قبل نظر آنها را به خود جلب کرده است و به طور جدی به عنوان یک مکمل موثر از آن یاد شده و مورد استفاده قرار میگیرد. گلوتامین یک آمینواسید (بلوک سازنده پروتئین) است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. از گلوتامین برای جبران برخی اثرات جانبی درمانهای شیمیایی استفاده میشود، مثلا برای از بین بردن اثرات جانبی شیمی درمانی از جمله اسهال، درد و التهاب داخلی دهان (موکوسیتیس)، درد عصبی (درد نوروپاتیک) و دردهای مفاصل و عضلات که بر اثر داروی سرطان تاکسول ایجاد میشوند. علاوه بر این، مکمل گلوتامین از دستگاه ایمنی بدن و دستگاه گوارش افرادی که تحت شیمی درمانی سرطان مری قرار دارند محافظت کرده و موجب تقویت و تسریع بهبودی در دوره نقاهت بعد از پیوند مغز استخوان یا جراحی روده میشود.
این ماده کمک زیادی به بازیابی سلامت افرادی میکند که دچار زخم و جراحت هستند و از بروز عفونت در افرادی که به شدت بیمار هستند جلوگیری میکند. برخی افراد از مکمل گلوتامین برای درمان مشکلات دستگاه گوارش مثل زخم معده، کولیت زخمی و بیماری کرون استفاده میکنند. برای درمان افسردگی، دمدمی مزاجی، تحریکپذیری، اضطراب، بیخوابی، اختلال کم توجهی و تقویت عملکرد بدن هنگام ورزش نیز از این ماده استفاده میشود. افرادی که از بیماری ایدز رنج میبرند نیز گاهی برای جلوگیری از کاهش وزن مکمل گلوتامین مصرف میکنند.
گلوتامین چگونه عمل میکند؟
گلوتامین آمینو اسید آزاد با فراوانی بسیار در بدن و همانطور که گفتیم بلوک سازنده پروتئین است. گلوتامین در ماهیچهها تولید میشود و توسط خون به اعضایی که به آن نیاز دارند منتقل میشود. گلوتامین به عملکرد روده، دستگاه ایمنی و سایر فرآیندهای ضروری بدن به ویژه در هنگام استرس کمک میکند و برای تامین سوخت (نیتروژن و کربن) در سلولهای مختلف بدن لازم است. همچنین برای ساخته شدن سایر مواد شیمیایی مثل آمینو اسیدها و گلوکز (قند) نیز ضروری است.
بعد از عمل جراحی و هرگونه جراحتی برای ترمیم زخمها و حفظ عملکرد اندامهای حیاتی بدن نیاز به نیتروژن دارد که تقریبا یک سوم این نیتروژن از گلوتامین تامین میشود. اگر بدن بیش از توانایی ماهیچهها در ساخت گلوتامین، آن را مصرف کند (مثلا به هنگام بروز استرس)، این موضوع موجب از بین رفتن ماهیچهها میشود. برخی از انواع شیمی درمانی می تواند سطوح گلوتامین را در بدن کاهش دهد. مکملهای گلوتامین با مراقبت از بافتها از آسیبهای منسوب به شیمی درمانی در بدن جلوگیری میکنند.