گیلاس میوه‌ای هسته‌دار، کوچک، گرد و قرمز رنگ است که در فصل تابستان سر و کله‌اش پیدا می‌شود. صدها گونه از این میوه در دنیا وجود دارد و رنگ آن‌ها می‌تواند از زرد تا قرمز متمایل به سیاه متفاوت باشد. همه انواع گیلاس در کل بسیار مغذی و سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. در کل خواص گیلاس مثل خواص آلبالو زیاد است بنابراین در این مقاله، خواص گیلاس و ارزش غذایی آن را بررسی می‌کنیم.
ارزش غذایی گیلاس
گیلاس سرشار از مواد مغذی، کم کالری و افزودنی ارزشمندی به رژیم غذایی شماست. در ادامه برخی از مزایا و ارزش غذایی گیلاس برای یک فنجان (۱۵۴ گرم) گیلاس شیرین، خام و بدون هسته بررسی می‌شود.
به طور کلی گیلاس تازه سرشار از مواد معدنی و سایر مواد مغذی است که در این میان داشتن ویتامین C، کلیدی‌ترین ارزش غذایی این میوه است.
| کالری | ۹۷ |
| پروتئین | ۲ گرم |
| کربوهیدرات | ۲۵ گرم |
| فیبر | ۳ گرم |
| ویتامین C | 18 درصد |
| پتاسیم | ۱۰ درصد DV |
| مس | ۵ درصد DV |
| منگنز | ۵ درصد DV |
این مواد مغذی، به ویژه فیبر، ویتامین C و پتاسیم، از بسیاری جهات برای سلامتی مفید هستند. البته دقت داشته باشید که خواص گیلاس به صورت ترشی گیلاس و مربای گیلاس کمی تقلیل پیدا می‌کند اما با این کار شما همیشه می‌توانید از گیلاس و خواصش بهره‌مند شوید.
فواید و خواص گیلاس
گیلاس از نظر اندازه کوچک است اما با خواص مفید فراوانش سرشار از مواد مغذی است و نقش موثری در سلامت بدن دارد. این میوه خوش‌رنگ حاوی ویتامین‌های A و C، پروتئین و املاح معدنی هستند، همچنین کالری کمی دارند و به سرعت احساس سیری در انسان ایجاد می‌کنند و به همین دلیل به عنوان میان‌وعده در رژیم‌های غذایی کم کالری معمولا همیشه جا دارد. اما در کنار این خواص، گیلاس دارای آنتی اکسیدان بالا و خاصیت تصفیه‌کنندگی و ادرارآوری هم است و خاصیت آن حتی به این موارد محدود نیست.
۱. شاخص گلیسمی (GI) پایینی داشته باشید
آلبالو شاخص گلیسمی پایینی دارد، به این معنی که کربوهیدرات‌های موجود در آن به آرامی هضم می‌شود و به این ترتیب گیلاس یک مکمل مفید برای کسانی است که مشکلات قند خون از جمله دیابت دارند، و همچنین کسانی که از رژیم غذایی با GI پایین پیروی می‌کنند.
۲. گیلاس انتخابی مناسب برای سلامت قلب است
گیلاس سرشار از مواد مغذی دوستدار قلب از جمله پتاسیم، ویتامین C و فیبر است. سطوح بالای ترکیبات گیاهی محافظ (مانند آنتوسیانین‌ها) همچنین باعث ارتقای سلامت قلب و سیستم قلبی عروقی می‌شود. بنابراین خوب است از خواص گیلاس برای قلب بیشتر بهره ببرید.
۳. ممکن است فشار خون را کاهش دهد
تحقیقات مجله تغذیه بریتانیا نشان داد که ترکیبی از آب گیلاس و توت ممکن است به مدیریت فشار خون به لطف مقادیر بالای ترکیبات گیاهی به نام پلی فنول‌ها که دارای فواید سلامتی متعددی هستند، کمک کند و به همین دلیل گفته می‌شود آب گیلاس فواید زیادی را برای کنترل فشار خون و کلسترول هم دارد.
۴. ممکن است به مدیریت کلسترول کمک کند
به نظر می‌رسد مصرف گیلاس شیرین یا ترش به کاهش سطح کلسترول کمک می‌کند. این نتایج هم در زنان دیابتی و هم در زنان چاق مشاهده شده است. به گونه‌ای که اثرات کنترل کلسترولی گیلاس، حتی پس از یک دوره کوتاه هم خودش را نشان می‌دهد و این یکی از خواص گیلاس است.
۵. ممکن است به مدیریت سطح قند خون کمک کند
مطالعات نشان می‌دهد که مصرف گیلاس ممکن است هموگلوبین A1C (HBA1C) را که نشان‌دهنده میزان مدیریت قند خون شماست را کاهش دهد. علاوه بر این، مصرف آب گیلاس ترش می‌تواند در عرض یک هفته باعث کاهش گلوکز ناشتا شود.
۶. ممکن است التهاب بدن را کاهش دهد
گیلاس از آن دسته میوه‌هاست که آنتی اکسیدان بالایی دارد چون حاوی ترکیبات گیاهی به نام آنتوسیانین و سیانیدین است و این ترکیبات می‌تواند اثرات ضد التهابی داشته باشد. تحقیقات اولیه نشان می دهد که این آنتی اکسیدان‌ها ممکن است در شرایط التهابی مانند آرتریت مفید باشند، با این حال، تحقیقات بیشتری برای تکرار این نتایج در مطالعات انسانی مورد نیاز است.
۷. به بهبود بدن پس از ورزش کمک می‌کند
تحقیقات زیادی در مورد فواید و خواص گیلاس و به ویژه گیلاس ترش و نقش آن در ورزش و ریکاوری ورزش انجام شده است. تحقیقات مجله انجمن بین‌المللی تغذیه ورزشی مشخص کرده که نوشیدن آب گیلاس ترش به میزان ۳۵۵ میلی‌لیتر، به مدت هفت روز قبل و در طول یک مسابقه دویدن قدرتی، درد عضلانی پس از دویدن را به حداقل می‌رساند.
یک مطالعه کوچک دیگر نشان داد که آب گیلاس به ریکاوری و عملکرد عضلات پس از ورزش شدید کمک می‌کند. با این حال، به نظر می‌رسد که این اثرات مربوط به فعالیت‌های تحمل وزن باشد، به طوری که کسانی که از ورزش‌های غیر تحمل کننده وزن مانند واترپلو لذت می‌برند، بعید است که مزایای مشابهی را تجربه کنند.
۸. ممکن است خواب را بهبود بخشد
گیلاس ترش حاوی غلظت بالایی از مواد شیمیایی گیاهی از جمله ملاتونین است که در تنظیم چرخه خواب ما نقش دارد. تحقیقات متفاوتی در مورد اینکه آیا گیلاس و به طور خاص آب گیلاس، برای کسانی که مشکل خواب دارند مفید است یا خیر انجام شده و علائم آن دلگرم‌کننده است.
تحقیقات مجله تغذیه اروپایی نشان داد که آب گیلاس ترش برای بهبود کیفیت و طول مدت خواب مفید است و ممکن است برای کسانی که خواب آشفته دارند هم مفید باشد، در حالی که یک مطالعه کوچک دیگر نشان می‌دهد که آب گیلاس ممکن است برای کسانی که مشکل بی‌خوابی دارند هم موثر بوده است.
۹. ممکن است به مبتلایان به نقرس کمک کند
در مورد اثرات و خواص آب گیلاس بر نقرس تحقیقاتی انجام شده که یک مطالعه نشان داده مصرف آب گیلاس خطر عود نقرس را کاهش می‌دهد. این در حالی است که مطالعه دیگری نشان می‌دهد که مصرف آب گیلاس برای کاهش حملات حاد نقرس باید حداقل به مدت چهار ماه باشد تا نتیجه دهد.
اما در کل تحقیقات بیشتر حتی نشان داده که نوشیدن آب گیلاس سطح اسید اوریک خون (که می‌تواند باعث حمله نقرس شود) را در داوطلبان سالم کاهش می‌دهد.
مهم است که البته این نکته را هم بگوییم که درست است که نتایج مصرف گیلاس در بهبود نقرس دلگرم‌کننده است، اما این نتایج در مطالعات مقیاس بزرگ تکرار نشده‌اند و بسیاری از مطالعات تا به امروز فقط مشاهده‌ای بوده‌اند. قبل از اینکه بتوانیم بگوییم که آب گیلاس از نقرس جلوگیری می‌کند یا آن را تسکین می‌دهد، تحقیقات بیشتری لازم است.
۱۰. ممکن است به پیشگیری از سرطان کمک کند
گیلاس خاصیت آنتی اکسیدانی نسبتا بالایی دارد و هم در آزمایشگاه و هم در مطالعات حیوانی مشخص شده است که آنتی‌اکسیدان موجود در گیلاس نقش موثری در پیشگیری از سرطان دارد. مکانیسم پشت این امر به توانایی مواد شیمیایی گیاهی موجود در گیلاس برای کاهش استرس اکسیداتیو و کاهش التهاب دخیل در ایجاد سرطان برمی‌گردد. با این حال، مطالعات بیشتری برای اثبات این فواید در انسان مورد نیاز است.
اما در کنار این خواص که برای گیلاس برشمردیم، می‌توانیم خواص گیلاس را برای سلامت پوست، خواص گیلاس برای سلامت زنان و مردان یا حتی فواید گیلاس برای سلامت چشم، کبد، کم خونی یا حتی سرماخوردگی هم مورد بررسی قرار داد.
۱۱. خواص گیلاس برای پوست
گیلاس هم مثل خیلی از میوه‌ها برای سلامت پوست موثر است و خواص ضد پیری، آبرسانی، لایه‌برداری و حتی مزایای زیادی برای مبارزه با آکنه دارد.
برای قرار دادن گیلاس در روتین مراقبت از پوست خود می‌توانید آب گیلاس را به صورت موضعی روی پوست بمالید، ماسک صورت با گیلاس برای خود تهیه کنید، یا از محصولات مراقبت از پوست با عصاره گیلاس استفاده کنید. تحقیقات حتی نشان داده که مصرف گیلاس خشک هم به‌خاطر داشتن مس در کلاژن‌سازی موثر است.
۱۲. خواص گیلاس برای سلامت چشم
گیلاس یک منبع خوب از مواد مغذی ضروری مانند ویتامین A، ویتامین C و آنتی اکسیدان‌هاست و این مواد مغذی به کند کردن پیشرفت شرایط از دست دادن بینایی مانند دژنراسیون ماکولا و رتینوپاتی دیابتی کمک می‌کنند.
۱۳. خواص گیلاس برای کبد
مطالعات ثابت کرده که گیلاس سرشار از پلی فنول و ویتامین C است و این دو می‌تواند به کاهش التهاب در سراسر بدن کمک کند. این آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند از شما در برابر انواع بیماری‌ها از جمله بیماری کبد چرب غیر الکلی محافظت کنند. خواص گیلاس برای کبد هم در میوه و هم برگ آن وجود دارد.
۱۴. خواص گیلاس برای سرماخوردگی
گیلاس یکی از میوه‌هایی است که به‌خاطر داشتن آنتی اکسیدان برای جلوگیری از سرماخوردگی و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر است و از طرف دیگر گیلاس با خاصیت ضد التهابی خود می‌تواند در بهبود التهاب سینوس‌ها در سرماخوردگی موثر باشند.
عوارض جانبی آلبالو
به طور کلی گیلاس هم مثل هر میوه دیگری علاوه بر خواص، ممکن است در صورت درست مصرف نشدن یا حتی حساسیت عوارضی هم داشته باشد:
- گیلاس برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی تاثیر منفی دارد و باعث آسیب حاد کلیه (نارسایی کلیه) می‌شود.
- و از طرف دیگر گیلاس حاوی یک پروتئین ضروری است که به عنوان یک آلرژن اصلی مسئول واکنش‌های آلرژیک عمل می‌کند.
تداخلات مصرف گیلاس با سایر داروها
غذاهای مغذی ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند، اما همه تداخلات تاثیر منفی بر آن ندارند. در خصوص گیلاس بهتر است اگر از دارویی به نام آلوپورینول (مدیریت نقرس و انواع مختلف سنگ کلیه) استفاده می‌کنید مراقب باشید چون شاید اثر دارو را از بین ببرد.
آیا گیلاس برای همه بی خطر است؟
برخی افراد به گیلاس حساسیت دارند و این حساسیت گاهی یک آلرژی اولیه است که به موجب آن شما به خود میوه حساسیت دارید یا آلرژی ثانویه که زمانی خود را نشان می‌دهد که شما به گرده‌های همان خانواده گیاهان حساسیت دارید. آلرژی ثانویه در نتیجه واکنش متقابل رخ می‌دهد، برای مثال، اگر به گرده درخت توس حساسیت دارید، ممکن است به میوه‌هایی مانند گیلاس و همچنین سایر میوه‌ها از جمله سیب، آلو و هلو حساسیت داشته باشید.
طبع و خواص گیلاس در طب سنتی
اما در کنار بررسی علمی خواص گیلاس خوب است خواص و نظر طب سنتی را هم در مورد گیلاس بدانید. به طور کلی گیلاس دارای طبعی سرد و تر است:
- سردی: گیلاس به علت محتوای آبی بالا و داشتن خواص تر کننده، دارای طبعی سرد است. این سردی باعث می‌شود که گیلاس برای افراد داغ مزاج و مبتلا به گرم مزاجی مفید باشد.
- تری: گیلاس به دلیل محتوای آبی بالا و مقدار قند طبیعی موجود در آن، دارای طبعی تر است. این تری باعث می‌شود که گیلاس برای افراد خشک مزاج و مبتلا به یبوست مفید باشد.
بنابراین در طب سنتی، گیلاس به عنوان یک میوه خنک‌کننده و مرطوب‌کننده طبیعی شناخته می‌شود که می تواند برای تعدیل مزاج افراد با طبایع مختلف مفید باشد.
درست مثل آلبالو که برای تعدیل و بهبود طبعش، مصلحاتی در طب سنتی وجود دارد، برای گیلاس هم مصلحات شامل عسل، دارچین و زیره سبز است.
سلام
بسیار ممنون از مطالب خوبتون
منابع را هم ذکر می کردید عالی تر بود