در دنیای قهوه، نوشیدنیهای کمی به اندازه کافه لاته کلاسیک جذابیت و محبوبیت دارد. لاته که به خاطر ترکیبی نرم از اسپرسوی غنی و شیر بخارپز خامهای شناخته میشود، فقط یک نوشیدنی نیست، بلکه یک اثر هنری است که در فرهنگهای قهوه در سرتاسر جهان جایگاه ممتازی دارد. در این مقاله علاوه بر اینکه به سوال قهوه لاته چیست، پاسخ میدهیم به مواردی که یک لاته را خاص میکند هم اشاره میکنیم، در نهایت منشا، تغییرات و گونههای مختلفی از انواع لاته که در نقاط مختلف جهان از نوشیدن آن لذت میبرند را بررسی میکنیم.
از ریشههای سنتی ایتالیایی کافه لاته گرفته تا اقتباسهای مدرن آن، رازهای پشت این نوشیدنی اسپرسو دوستداشتنی را کشف خواهیم کرد و اطلاعاتی در مورد آمادهسازی، جنبههای سلامتی و هنر لاته آرت ارائه میکنیم. چه از طرفداران قهوه باشید و چه دوست داشته باشید جزییاتی در مورد قهوه لاته بدانید، قطعا درک تفاوتهای ظریف این نوشیدنی لذیذ میتواند برای شما جذاب باشد.
قهوه لاته چیست؟ آشنایی با این نوشیدنی ایتالیایی
به راستی قهوه لاته چیست؟ لاته یا لته (latte) نوعی نوشیدنی کلاسیک و محبوب است که ریشه آن به فرهنگ غنی قهوه در ایتالیا میرسد. این نوشیدنی قهوه که ترکیبی جسور از اسپرسو و شیر داغ است، میان دوستداران قهوه به عنوان لذتی خامهای و کفآلود شناخته میشود. این قهوه ایتالیایی با طعم جادویی خود به طرز هنرمندانهای با مواد زیر تهیه میشود:
- شات اسپرسو: لاته نوعی قهوه بر پایه اسپرسو است که به طور معمول از یک یا ۲ شات اسپرسوی غنی تشکیل میشود. کیفیت اسپرسو بسیار تعیینکننده است چون مزه کلی نوشیدنی به آن وابسته است.
- شیر: قهوه لاته حاوی مقدار زیادی شیر داغ است. نسبت شیر به قهوه در لاته، حدود سه به یک است. این نسبت باعث میشود که این نوشیدنی در مقایسه با سایر قهوهها مانند کاپوچینو یا ماکیاتو، ملایمتر و خامهایتر شود.
- کف یا فوم: این قهوه لذیذ با کمی کف یا فوم تزئین میشود که بافتی مخملی به آن اضافه میکند.
باید دقت کنید که انتخاب دانههای قهوه و میزان برشته شدن آنها بهطور قابلتوجهی بر تلخی و طعم کلی نوشیدنی تاثیر میگذارد. همچنین تکنیک دم کردن و روش استخراج اسپرسو هم نقش مهمی در میزان قدرت و تلخی آن دارد. علاوه بر این شیر شدت تلخی اسپرسو را کاهش میدهد و بافتی خامهای و شیرینی طبیعی هم به نوشیدنی اضافه میکند. بخارپز کردن شیر در دمای مناسب و ایجاد یک میکروفوم صاف باعث افزایش کرمی بودن این نوشیدنی میشود و به تعادل مزه قوی اسپرسو کمک میکند. همچنین انواع شیر مخصوص قهوه مانند پرچرب، بدون چربی، شیر سویا، شیر بادام و… هم میتوانند طعم و بافت کلی نوشیدنی را تغییر دهند.
منشا نام لاته به کجا میرسد؟ اسامی بینالمللی قهوه لاته در سایر کشورها
کلمه «لاته» مخفف عبارت ایتالیایی (Caffè Latte) و به معنای «قهوه با شیر» است. این توصیف ساده و در عین حال زیبا به خوبی جوهره این نوشیدنی را به تصویر میکشد. این نوشیدنی در مناطق مختلف با نامهای گوناگونی شناخته میشود. اگر وارد یک رستوران یا کافهای در ایتالیا شوید و هنگام سفارش دادن تنها از کلمه لاته استفاده کنید، احتمالا پیشخدمت به شما تنها یک لیوان شیر خواهد داد، چون در زبان ایتالیایی کلمه لاته به معنای شیر است. در ایتالیا به طور خاص باید از عبارت «کافه لاته» هنگام سفارش دادن استفاده کنید.
اما در کشورهای عمدتا انگلیسی زبان، بسیاری از مردم کافه لاته یا قهوه لاته را با عنوان «لاته» مینامند و دیگر از کلمه «کافه» یا قهوه استفاده نمیکنند. همچنین قهوه لاته در شمال اروپا و اسکاندیناوی اغلب با نام کافه اوله (café au lait)، در فرانسه با نام کافه کرما (un crème) یا (un grand crème)، در آلمان به نام کافه میلش (Milchkaffee)، در کشورهای اسپانیایی با نام کافه کن لچه (café con leche) و در کشورهای پرتغالی زبان با نام کافه کام لیت (café com leite) شناخته میشود.
تاریخچه قهوه لاته، ریشههای ایتالیایی لاته
همواره فرهنگ قهوه شامل داستانهای بسیار جذاب و خواندنی بوده است و قهوه لاته برگی غنی از تاریخچه قهوه است که با سنتهای فرهنگی در اروپا در هم تنیده شده است. داستان لاته، این قهوه دوستداشتنی در قلب ایتالیا، کشوری که به خاطر فرهنگ قهوهاش مشهور است، آغاز می شود. در اصل برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی، قهوه در طول تهاجمات عثمانی به اروپا معرفی شد، به نحوی که اولین اشاره رسمی به قهوه در سال ۱۵۷۴ میلادی در آثار شارل دو لکلوز (Charles de l’Ecluse) گیاهشناس فرانسوی انجام شده است. امپراتوری عثمانی تاثیرات عمیقی را بر فرهنگ غذایی ایتالیایی گذاشته است. در ایتالیا، نوشیدنی قهوه و شیر عمدتا برای مصرف خانگی، بهویژه در صبحها استفاده میشد.
لاته و تکامل به یک نوشیدنی مدرن در آمریکا
سفر لاته به عنوان ترکیبی ساده از قهوه و شیر به یک نوشیدنی مدرنِ محبوب، هم جذاب و هم پیچیده است. با وجود آنکه قهوه لاته نسلها در ایتالیا به عنوان یک نوشیدنی سنتی صبحگاهی محبوب بوده است، به نظر میرسد لاتهِ مدرن امروزی منشا خود را از جای دیگری گرفته است.
پس از جنگ جهانی دوم، فرهنگ اسپرسو بار در ایتالیا و فراتر از آن شکوفا شد. این دوره شاهد محبوبیت این نوشیدنی در شهرهای مختلف بود، اما همچنان به طور قابلتوجهی در بسیاری از منوهای سنتی کافهها غایب باقی ماند. قهوه لاته به شکل امروزی در دهه ۱۹۵۰ میلادی در کشور آمریکا، به ویژه در کافه Caffe Mediterraneum شهر برکلی ایالت کالیفرنیا اختراع، استانداردسازی و رایج شد؛ در ادامه لاته در اواخر دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی به یک عنصر اصلی در فرهنگ قهوه آمریکایی تبدیل شد.
تنوع در طعم و مزه انواع قهوه لاته
در حالی که یک فنجان قهوه لاته کلاسیک طعمی لذیذ و متمایز دارد، این قهوه بسیار منعطف است و طیف وسیعی از طعمهای مختلف را میتوان به آن اضافه کرد. تطبیقپذیری و سازگاری قهوه لاته با طعمهای مختلف، آن را به انتخابی محبوب برای علاقهمندان به قهوه در سراسر جهان تبدیل میکند. هر طعم جدید ویژگی منحصربهفرد خود را اضافه میکند و این نوشیدنی کلاسیک را به یک تجربه از مزهای هیجانانگیز تبدیل می کند. در این بخش به معرفی انواع طعمهای قهوه لاته میپردازیم:
- لاته وانیلی: انتخابی محبوب است که طعم غنی اسپرسو را با مزه شیرین و معطر وانیل ترکیب و متعادل میکند.
- لاته کاراملی: این نوع قهوه، طعم غنی و کرهای کارامل را با طعم قوی اسپرسو مخلوط میشود. کارامل در مقایسه با وانیل، نوشیدنی را شیرینتر میکند.
- لاته موکا: این نوشیدنی برای افرادی لذتبخش است که از ترکیب طعم اسپرسو و شکلات لذت میبرند. بسته به محتوای کاکائو، شکلات موجود در این معجون، به قهوه شیرینی خامهای و غنی میافزاید که گاهی اوقات میتواند تلخی مختصری به همراه داشته باشد.
- لاته کدو حلوایی: در این نوع قهوه لاته، اسپرسو و شیر بخارپز با پوره کدو حلوایی، دارچین، جوز هندی و میخک ترکیب میشود. لاته کدو حلوایی که اغلب با شکر یا شربت شیرین میشود، طرفداران زیادی را به خصوص در کشور آمریکا پیدا کرده است.
- آیس لاته: قهوه با یخ چیست؟ آیس لاته نوشیدنی انرژیبخشی است که در مقایسه با قهوه سرد طعمی نرمتر دارد. آیس لاته به ترتیب از سه لایه یخ، اسپرسو و شیر سرد تشکیل میشود. شما میتوانید این نوشیدنی را با سلیقه شخصی خود و با کمک شربت وانیل، کارامل یا فندق شیرین کنید.
انواع قهوه لاته بدون پایه اسپرسو
این نوشیدنی لذیذ بسیار فراتر از ترکیب سنتی اسپرسو و شیر بخارپز رفته است و انواع طعمها و مواد تشکیلدهنده از سراسر جهان را در برمیگیرد. این تنوع به ذائقههای متنوع و انواع ترجیحات فرهنگی پاسخ میدهد و این قهوه را به یک نوشیدنی همهکاره تبدیل میکند. انواع قهوه لاته بدون پایه اسپرسو شامل موارد زیر میشود:
- چای لاته: این نوشیدنی جایگزینی معطر و تند برای لاته کلاسیک است که طعم قوی چای، ادویهها و خامه شیر را با هم ترکیب میکند. چای لاته که از شبه قاره هند سرچشمه میگیرد، چای سیاه را با ترکیبی از ادویههای معطر مانند دارچین، هل، میخک و زنجبیل ترکیب میکند. چای دمکرده ادویهدار با شیر بخارپز مخلوط میشود و اغلب با شکر یا عسل شیرین میشود تا شدت ادویهها متعادل شود. این چای طعمی گرم و آرامبخش دارد و برای کسانی که از نوشیدنیهای تند لذت میبرند بسیار مناسب است. اگر به این نوشیدنی علاقه دارید، میتوانید در کتاب کاله طرز تهیه چای لاته را بخوانید.
- ماچا لاته: ماچا لاته عضوی منحصربهفرد با طعمی خاکی در خانواده لاته است که علاقهمندان به سلامتی و ماجراجویان طعمهای خاص را به خود جذب میکند. ماچا پودر ریز آسیابشدهای است که از برگهای چای سبزِ مخصوص فرآوریشده تهیه میشود و به طور سنتی در مراسم چای ژاپنی استفاده میشود. با ترکیب پودر ماچا با کمی آب داغ خمیری ایجاد میشود و سپس به آن شیر بخارپز شده را اضافه و سپس شرینش میکنند.
طرز تهیه لاته با دستگاه
بعد از این که کاملا پاسخ سوال قهوه لاته چیست را دادیم. وقت آن رسیده که طرز تهیه آن را هم مرور کنیم. تهیه این نوشیدنی قهوه در خانه میتواند تجربهای ارزشمند باشد و به شما این امکان را میدهد که در آشپزخانه خود از نوشیدن یک قهوه در سطح باریستا لذت ببرید. با ابزار مناسب و کمی تمرین میتوانید در هنر لاتهسازی از شات اسپرسو عالی گرفته تا ریختن ماهرانه شیر بخارپز، تسلط پیدا کنید. تهیه این معجون لذتبخش نیاز به دقت زیادی دارد، اما زمانی که اصول اولیه را بیاموزید، تبدیل به فرآیند سادهای میشود. طرز تهیه لاته در خانه به این صورت است:
۱. شات اسپرسو را بکشید
با آسیاب کردن دانههای قهوه متوسط روست (medium roast) شروع کنید تا قوام آن برای اسپرسو مناسب باشد. سپس تفالهها را در سبد پورتافیلتر قرار دهید و آن را در دستگاه اسپرسوساز خود قرار دهید. با هدف ۲ اونس (تقریبا ۵۶ گرم) اسپرسو، شروع به کشیدن شات اسپرسوی خود کنید.
۲. شیر را بخارپز کنید
چهار اونس (تقریبا ۱۱۳ گرم) شیر را در یک پارچ بخارپز بریزید و از نازل بخار دستگاه اسپرسوساز خود برای کف کردن شیر استفاده کنید و یک بافت خامهای با لایه کوچکی از کف روی آن ایجاد کنید.
۳. آماده کردن قهوه لاته
شیر بخارپز شده را به آرامی داخل فنجان با شات اسپرسو بریزید و اجازه دهید شیر با قهوه مخلوط شود. با قاشق مقدار کمی کف یا فوم شیر را روی قهوه خود بریزید.
ابزار و مواد ضروری برای تهیه قهوه لاته
برای تهیه یک فنجان قهوه لاته با کیفیت در خانه، به ابزار و مواد خاصی نیاز دارید:
- دستگاه اسپرسوساز: در حالت ایدهآل، از یک دستگاه اسپرسوساز با میله نازل برای بهترین نتیجه استفاده کنید.
- آسیاب قهوه: برای اینکه اسپرسو به قوام خوبی برسد به یک دستگاه آسیاب قهوه نیاز دارید.
- شیر و قهوه: قهوه برشتهشده با کیفیت بالا و انتخاب شیر برای این نوشیدنی ضروری است.
- پارچ بخار: یک پارچ بخارپز برای کف کردن شیر و دستیابی به بافتی مناسب ضروری است.
طرز تهیه لاته در خانه بدون دستگاه
برای تهیه لاته در خانه بدون دستگاه، ابتدا یک قهوه غلیظ با استفاده از فرنچ پرس، موکاپات یا قهوه فوری دم کنید. سپس یک لیوان شیر (لبنی یا گیاهی) را روی اجاق یا در مایکروویو گرم کنید تا داغ شود ولی نجوشد. برای فوم گرفتن شیر میتوانید از فومگیر دستی، شیشه دربدار (شیر را داخل شیشه ریخته، درب را محکم ببندید و تکان دهید) یا یک همزن دستی استفاده کنید. شیر فومگرفته را روی قهوه دمشده بریزید و با یک قاشق کف شیر را اضافه کنید.
لاته آرت، طرز تهیه لته آرت در خانه
ایجاد ظاهری خلاقانه بر هر لیوان قهوه لاته، نیازمند مهارت، تمرین و یادگیری لاته آرت یا هنر لاته است. لاته آرت یک حس شخصی و هنری به لاته خانگی شما می بخشد و هر فنجان را به یک اثر هنری منحصر به فرد تبدیل می کند. مبانی لاته آرت شامل موارد زیر میشود:
- با شیر خوب بخارپز شده شروع کنید، شیری که باید خامهای باشد اما خیلی کفدار نشود.
- فنجان را با زاویه ۴۵ درجه کج کنید و شیر را به طور پیوسته از پارچ بخارپز بریزید.
- با کنترل جریان و حرکت شیر با اشکال اولیه مانند قلب یا روزتا شروع کنید.
مشکلات رایج هنگام تهیه قهوه لاته
حتی باریستاهای باتجربه هم میتوانند هنگام تهیه این نوشیدنی قهوه با چالشهایی روبرو شوند. حتما اطمینان حاصل کنید که قهوه شما ریز آسیاب شده و به اندازه کافی کوبیده شده است تا طعم آن قوی باشد. همچنین برای ایجاد کف کامل از شیر سرد و یک نازل بخار تمیز استفاده کنید. بهتر است تکنیک ریختن و بخارپز کردن شیر را تمرین کنید تا مهارت لاته آرت خود را بهبود ببخشید.
سلامتی و کالری: افسانههای لاته در مقابل واقعیت
این نوشیدنی موضوعی داغ در میان افرادی است که به بحثهای مربوط به سلامتی و کالری اهمیت میدهند. درک جنبههای تغذیهای قهوه لاته و تمایز بین افسانهها و واقعیت برای علاقهمندان به قهوه که به سلامت خود هم اهمیت میدهند، ضروری است. اجزای اصلی این نوشیدنی اسپرسو و شیر است. نوع شیر مورد استفاده به طور قابلتوجهی بر کالری و محتوای مواد مغذی نوشیدنی تاثیر میگذارد.
یک لاته معمولی که با شیر پرچرب درست میشود، حاوی حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کالری در هر وعده ۸ اونس (۲۴۰ میلیلیتر) است. میزان شکر در قهوه لاته معمولا ناچیز است مگر اینکه شیرینکنندهها یا شربتهای طعمدار اضافه شوند. همچنین این نوشیدنی محبوب سرشار از پروتئین، کلسیم (از شیر) و آنتیاکسیدان (از قهوه) است. به طور خلاصه، یک فنجان استاندارد از این نوشیدنی میتواند بخشی مغذی از یک رژیم غذایی متعادل باشد، بهویژه زمانی که با شیر کمچرب، شیر گیاهی و حداقل قند اضافهشده تهیه شود.
باورهای رایج در غلط در مورد قهوه لاته
چندین تصور اشتباه در مورد این نوشیدنی قهوه وجود دارد که در مورد تاثیر آن بر سلامتی میتواند منجر به سردرگمی شود.
- محتوای کالری و چربی بالا: بسیاری تصور می کنند که قهوه لاته نوشیدنی پرکالری با چربی زیاد است، اما این موضوع تا حد زیادی به انتخاب شیر و مواد افزودهشده به آن بستگی دارد.
- کافئین زیاد: یک افسانه رایج در مورد قهوه لاته این است که این نوشیدنی حاوی کافئین بیش از حد است، اما در واقعیت، محتوای کافئین آن به طور معمول کمتر از یک فنجان قهوه معمولی است. اما به راستی مصرف قهوه مضر است؟ برای پاسخ به این سوال میتوانید مقاله مضرات قهوه چیست؟ را مطالعه کنید.
- محتوای شکر زیاد: تصور اشتباه دیگر در مورد قهوه لاته این است که این نوشیدنی همیشه سرشار از قند است. با این حال، در صورتی که از شیرینکننده اضافی استفاده نشود، محتوای قند طبیعی در لاته نسبتا کم است.
لاته در مقایسه با سایر نوشیدنیهای قهوه
حالاکه به سوال قهوه لاته چیست پرداختیم، یک قدم فراتر رفته و لاته را با سایر نوشیدنیهای اسپرسو مقایسه میکنیم. دنیای قهوه غنی و متنوع است و هر نوع نوشیدنی طعم و تجربه خاص خود را ارائه میدهد. در این میان، لاته جایگاه ویژه ای دارد که اغلب با انواع قهوه اسپرسو مانند موکا، آمریکانو و ماکیاتو مقایسه میشود. دانستن تفاوت در تهیه، مواد تشکیلدهنده و طعم انواع نوشیدنیهای قهوه میتواند برای اکثر افراد جذاب باشد.
قهوه لاته در مقابل کاپوچینو، این دو نوشیدنی چه تفاوتی با هم دارند؟
لاته و کاپوچینو، دو نوشیدنی قهوه دوستداشتنی هستند که از نظر آمادهسازی و طعم متفاوت هستند. در حالی که هر دو نوشیدنی منشا ایتالیایی دارند، لاته در فرهنگهای مختلف، بهویژه در آمریکا در مقایسه با طرز تهیه نسبتا ثابت کاپوچینو تحولات مهمتری را تجربه کرده است.
تفاوت اصلی این دو نوشیدنی در نسبت شیر به قهوه و بافت شیر است. لاته دارای مقدار شیر بیشتر با کفی صاف و مخملی است، در حالی که کاپوچینو دارای نسبت مساوی اسپرسو، شیر بخارپز و کف شیر است که در نتیجه طعمِ قهوه قویتر و لایه کفِ غنیتری دارد.
همچنین به دلیل مقدار شیر بیشتر، لاته معمولا در لیوانهایی بزرگتر نسبت به لیوانهای کوچکتر و سنتی کاپوچینو سرو میشود. اگر به قهوه کاپوچینو علاقه دارید، میتوانید طرز تهیه کاپوچینو را بخوانید.
تفاوت قهوه لاته در مقابل موکا
اما در کنار سوال قهوه لاته چیست؟ معمولا این سوال هم ایجاد میشود که تفاوت لاته و موکا چیست؟ با اینکه لاته و موکا مشابه هستند، ولی در عین حال به طور مشخصی از نظر طعم و ترکیبات متفاوت هستند. در حالی که هر دو نوشیدنی حاوی اسپرسو و شیر بخارپز هستند، اما تفاوت اصلی اضافه کردن شکلات در موکا است.
این شکلات اغلب به شکل شربت یا پودر کاکائو اضافه میشود و در مقایسه با طعم خامهای یک لاته استاندارد، به موکا طعمی شیرینتر میدهد. موکا به دلیل وجود شکلات معمولا بافت ضخیمتری دارد و اغلب خامه زدهشده روی آن را میپوشانند، در حالی که لاته بافت نرمتری دارد و مقدار کمی کف شیر روی آن قرار میگیرد.
تفاوت قهوه لاته در مقایسه با آمریکانو
مقایسه لاته با آمریکانو نشان میدهد که تفاوتهای مشخصی در نحوه تهیه و طعم آنها وجود دارد. این تفاوتها، تنوع در انتخاب نوع قهوه مورد علاقه هر شخص را برجسته میکند. تفاوت اصلی این دو نوشیدنی در محتوای شیر است. لاتهها بر پایه شیر و خامهای هستند، در حالی که آمریکانوها بر پایه آب هستند و شیر ندارند، مگر اینکه به طور جداگانه به آنها اضافه شود.
در واقع آمریکانو از رقیق کردن اسپرسو با آب داغ تهیه میشود و در نتیجه طعم قهوه، قوی و شبیه به قهوه دمشده سنتی اما با ویژگیهای اسپرسو است. اما لاته، اسپرسو را با شیر بخارپز ترکیب میکند و بافت خامهای و طعم ملایمتری از قهوه ارائه میدهد.
تفاوت قهوه لاته در مقایسه با ماکیاتو
لاته و ماکیاتو اغلب به دلیل ترکیبات مشترکشان با هم اشتباه گرفته میشوند، اما از نظر طعم و طرز تهیه تفاوت قابلتوجهی دارند. در لاته، نسبت شیر بخارپز به اسپرسو بیشتر است که در نتیجه طعم قهوه ملایمتر است. در حالی که کلمه ماکیاتو که در زبان ایتالیایی به معنای «لکهشده» است، و ماکیاتو نوعی نوشیدنی است که مقدار کمی شیر (معمولا فقط یک تکه کف) آغشته به طعم اسپرسو میشود. ماکیاتو به دلیل طعم قوی قهوه معمولا در لیوانهای کوچکتر سرو میشود، در حالی که لاته به علت اینکه حاوی مقادیر شیر بیشتری است در فنجانهایی بزرگتر سرو می شود.
نتیجهگیری
در پایان سفر در دنیای قهوه لاته چیست؟ باید مجدد یادآور شویم که لاته یک نوشیدنی غنی از تاریخ، فرهنگ و طعم است. از خاستگاه ایتالیایی تا تنوع جهانی آن، این نوشیدنی لذیذ ثابت کرده که فراتر از یک قهوه است به صورتی که این بوم نقاشی گواهی بر ماهیت همیشه در حال تکامل فرهنگ قهوه است. قهوه لاته چه در سادهترین شکل و چه با طعمهای مختلف سرو شود، جایگاه ویژهای در قلب عاشقان قهوه در سراسر جهان دارد. درک اینکه قهوه لاته چیست، جنبههای تغذیهای آن و مهارت آرت لاته به درک عمیق ما از این نوشیدنی کلاسیک اسپرسو عمق میبخشد.