نفخ معده یکی از مشکلات رایج گوارشی است که تعداد زیادی از افراد از جمله احتمالا خود شما با آن دست و پنجه نرم می‌کنید. نفخ معده به خصوص بعد از خوردن غذاهایی مانند: میوه و برخی تنقلات به سراغ شما می‌آید.
نفخ معمولا به رژیم غذایی بر می‌گردد ولی گاهی اوقات هم علت آن می‌تواند مشکلات جدی‌تری باشد. در ادامه، به دلایل ایجاد کننده نفخ معده می‌پردازیم که در این میان، برخی زنگ خطری برای مشکلات جدی‌تر سلامتی هستند. پس، بهتر است هر چه زودتر با این دلایل آشنا شوید و از مشکلات جدی بعدی پیشگیری کنید.
آیا خوردن سبزیجات می‌تواند نفخ معده را ایجاد کند؟
اگر احساس می‌کنید شکمتان کمی بزرگ‌تر از همیشه شده نترسید. خیلی از مواقع دلیل بزرگ شدن شکم نفخ است که البته هیچ جای نگرانی ندارد. نفخ یکی از مسائل رایجی است که ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد و هیچ خطری ندارد، مگر این که با حالت تهوع، کاهش وزن و استفراغ همراه باشد.
بیشتر اوقات، این مواد غذایی هستند که باعث ایجاد باد داخل شکم می‌شوند. لوبیا، کلم، هویج، یا زردآلو از جمله خوراکی‌های نفخ‌آوری هستند که اگر بیش از حد خورده شوند باعث نفخ و در نتیجه، دلدرد می‌شوند.
غذاهایی که مملو از لاکتوز هستند، قند موجود در لبنیات و مواد غذایی که فیبر زیادی دارند، از جمله موادی‌اند که باعث بروز باد شکم می‌شوند. در واقع، مصرف فیبر باعث خروج گازهایی مانند: هیدروژن و متان از شکم می‌شود.
نفخ معده و غذاهای رژیمی
در نوشابه‌های رژیمی و دیگر غذاهای رژیمی، به جای شکر از شیرین‌کننده جایگزینی به نام سروبیتول استفاده می‌کنند. همه غذاهای شیرینی که با عنوان «بدون قند» یا «مخصوص افراد دیابتی» به فروش می‌رسند، از این ماده ساخته شده‌اند. با حذف این خوراکی‌ها از رژیم غذایی متوجه خواهید شد که چقدر نفخ شکمتان کمتر شده است و شلوارهایتان برایتان گشاد می‌شوند!
جالب است که حتی خود شرکت اسپلندا (یکی از برندهایی که جایگزین شکر تولید می‌کند) در وبسایت خود با این مزموم نوشته است که: اگر فراورده‌های حاوی الکل‌های شکر (مثل مانیتول، سوربیتول، زایلیتول، لاکتیتول و مالتیتول) را بیش از حد مصرف کنید، دچار نفخ معده و یبوست می‌شوید.
بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که مصرف شکر روزانه‌تان را کم کنید. فرقی نمی‌کند محصولاتی که می‌خورید از شکر سفید یا جایگزین شکر تهیه شده باشند؛ در هر صورت موادغذایی شیرین باعث بروز نفخ می‌شوند.
نفخ معده و نوشیدنی‌های گازدار
فرقی نمی‌کند از چه نوع نوشیدنی گازداری استفاده می‌کنید؛ نوشابه، ماءالشعیر، آب گازدار (و هر نوشیدنی حباب‌دار دیگری) همگی دی‌اکسید کربن دارند و باعث باد کردن معده می‌شوند. با مصرف این نوشیدنی‌ها گازها، داخل روده گسترش می‌یابند و باعث برآمده شدن شکم می‌شوند.
اگر احساس می‌کنید همیشه نفخ دارید و این موضوع اذیتتان می‌کند، دست از مصرف نوشیدنی‌های گازدار بردارید و سعی کنید در طول روز فقط آب بنوشید.
نفخ معده و اسموتی میوه‌ای
اسموتی میوه هم خوشمزه و شیرین است و هم احساس تشنگی را برطرف می‌کند اما گاهی نیز باعث نفخ شکم می‌شود. میوه‌هایی مثل هندوانه، گلابی، سیب و انبه فروکتوز و گلوکز زیادی دارند (دو ماده قندی که به صورت طبیعی در میوه‌جات یافت می‌شوند). هضم فروکتوز برای همه آسان نیست و از بین هر سه نفر، یک نفر با هضم آن مشکل دارد. درنتیجه، دچار نفخ می‌شود. اگر شما هم چنین هستید، سعی کنید میوه‌هایی بخورید که میزان فروکتوز و گلوکز آن‌ها متعادل باشد؛ مانند بلوبری و موز.
آیا نفخ معده با یبوست ارتباطی دارد؟
اگر نتوانید مرتب به دستشویی بروید و غذاهای هضم‌شده را دفع کنید، گازهای داخل شکمتان هم داخل روده گیر می‌کنند و در نتیجه، احساس سنگینی می‌کنید. برای جلوگیری از این اتفاق، رژیم غذایی‌تان را کنترل کنید، آب بیشتری بنوشید و ورزش کنید.
اگر علاوه بر نفخ، داخل شکمتان هم دردی احساس می‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید و مطمئن شوید این درد دلیل دیگری نداشته باشد. گاهی سندروم روده تحریک‌پذیر هم باعث نفخ و دلدرد می‌شود که عامل اصلی نفخ شکم شماست.
رفتن به تعطیلات و مشکل شایع نفخ معده
تقریبا ۵۰ درصد از افراد هنگام سفر یبوست می‌گیرند. سعی کنید موقع مسافرت ساعت‌های خوابتان بر هم نریزید و سر ساعت غذا بخورید. هر نوع تغییر در ریتم شبانه‌روزی (ساعت‌های خاصی که به کارهای خاصی اختصاص می‌دهید) باعث می‌شود هورمون‌هایی که به دفع غذا کمک می‌کنند بر هم بریزند. علاوه بر این، هنگام مسافرت باید از خوردن غذاهای نفخ‌آور پرهیز کنید.
استرس چگونه باعث نفخ معده می‌شود؟
وقتی استرس می‌گیرید، معمولا قلبتان تندتر می‌زند و بدن جریان خون را از دستگاه گوارش دور می‌کند. این مسئله روند هضم غذا را کندتر می‌کند.
وقتی تپش قلب می‌گیرید، تندتند و عمیق نفس می‌کشید. در نتیجه، هوای بیشتری وارد شکمتان شده و باعث می‌شود دچار نفخ شکم شوید برای حل این مشکل، کافی است کمی روی نفس کشیدنتان تمرکز کنید. سعی کنید موقع بازدم هوای بیشتری را بیرون دهید. یعنی نسبت به زمان دم، مدت بازدم خود را طولانی‌تر کنید. این کار عامل استرس را از بین می‌برد و باعث می‌شود بدنتان آرام‌تر شود.
نفخ معده و ورزش نکردن
بعد از یک روز کاری پرمشغله، یکی از سخت‌ترین کارهای دنیا این است که بخواهید لباس‌ها و کفش‌های ورزشی‌تان را بپوشید و تمرین‌های ورزشی انجام دهید.
اگر از آن دسته افرادی هستید که مدام نفخ دارند، ارزشش را دارد که سختی این کار را به جان بخرید. فعالیت فیزیکی، ماهیچه‌های اندام‌های گوارشی را تحریک می‌کند و گازها و موادغذایی داخل روده‌ها را به حرکت در می‌آورد. در نتیجه آن راحت‌تر می‌توانید از شر گاز شکم خلاص شوید.
آنفولوانزای معده
۲۵ درصد از افرادی که التهاب یا آنفولوانزای معده می‌گیرند، بعد از رفع بیماری‌شان دچار یبوست می‌شوند و درصد خیلی کمی از آن‌ها هم ممکن است دچار رشد بی‌رویه باکتری در ناحیه روده شوند. اگر سطح قابل توجهی از این میکروب‌ها به روده کوچک راه پیدا کنند، باعث ایجاد نفخ و دلدرد در فرد می‌شود.
التهاب معده مکانیزم‌های دفاعی بدن را هم مختل می‌کند. این مکانیزم‌ها در حالت عادی به بدن کمک می‌کنند تا میکروب‌ها از روده کوچک دور بمانند. وقتی فرد دچار بیماری التهاب معده می‌شود، این مکانیزم‌ها به درستی انجام نمی‌‌شود و در عوض، فرد نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک برای جبران اختلال فعالیت‌های باکتریایی مفید پیدا می‌کند.
سندروم روده تحریک‌پذیر
نفخ یکی از رایج‌ترین علائم سندروم روده تحریک‌پذیر است. این سندروم معمولا با درد شکمی و تغییر در روند دفع غذا (مثل یبوست، اسهال یا هردوی آن‌ها) همراه است. به طور میانگین حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از مردم دنیا به این بیماری مبتلا هستند. اگر چنین علائمی در خودتان دیدید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. این بیماری گاهی با تغییر رژیم غذایی و گاهی هم با دارو درمان می‌شود.
بیماری کرون
اگر دچار کاهش وزن، حالت تهوع، استفراغ یا تب شدید و در عین حال نفخ هم داشته باشید، دکترها احتمال می‌دهند به بیماری کرون مبتلا شده باشید. کرون نوعی بیماری التهابی است که بر اثر التهاب دیواره روده صورت می‌گیرد و ممکن است حاد یا ملایم باشد. اگر به غیر از نفخ دچار علائم دیگری هم شده‌اید، حتما آن‌ها را با پزشک در میان بگذارید. اگر حس می‌کنید نشانه‌های بیماری روز به روز بدتر می‌شوند، احتمال اینکه به کرون مبتلا شده باشید بیشتر است.
در موارد خیلی نادر، نفخ می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان باشد. نفخ معمولا مسئله‌ای عادی و پیش پا افتاده است که با تغییر رژیم غذایی رفع می‌شود ولی اگر با کاهش وزن همراه باشد یا این که علاوه بر باد شکم در مدفوع، خون دیده شود به این معناست که مشکل جدی‌تری وجود دارد. به طور مثال، ممکن است صحبت از بیماری‌هایی مثل: سرطان لوزالمعده، سرطان تخمدان و سرطان معده باشد.
در صورت بروز نفخ، قبل از هر اقدام دیگری یا نگرانی در مورد سرطان، بهتر است سبک زندگی، به خصوص سبک غذایی‌تان، را تغییر دهید. علاوه بر این، بهتر است به جای جستجو در اینترنت نوبت دکتر بگیرید و اجازه دهید یک متخصص معاینه‌تان کند تا مطمئن شوید که خطری تهدیدتان نمی‌کند.
