نقش لبنیات در کمک به سلامتی بدن انکارناپذیر است. کلسیم ماده اصلی موجود در شیر و لبنیات از جمله ماست، کره و پنیر محسوب می‌شود که به تقویت استخوان‌های بدن کمک می‌کند. اما نکته دیگری که نباید از آن غافل شویم، تاثیر و نقش لبنیات در تقویت سیستم ایمنی است که در این مطلب به طور مفصل به آن می‌پردازیم. پس اگر از گنجاندن میزان کافی لبنیات در رژیم غذایی روزانه خود غفلت می‌کنید، حتما این مطلب را تا انتها بخوانید.
لبنیات چگونه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند؟
سیستم ایمنی، خط دفاعی طبیعی بدن ما در برابر بیماری‌ها است. این سیستم فقط به محافظت در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک نمی‌کند، بلکه در هنگام بیماری هم روند بهبودی را تسریع می‌بخشد. از سویی دیگر، برای عملکرد موثر، سیستم ایمنی به تغذیه سالم و سرشار از مواد مغذی هم نیاز دارد.
شیر یکی از مواد غذایی رایجی است که تقریبا در همه خانه‌ها یافته می‌شود اما شیر فقط یک نوشیدنی ساده نیست. متخصصان تغذیه از آن به عنوان ماده‌ای غنی از مواد مغذی مختلف یاد می‌کنند؛ یعنی این نوشیدنی با مقدار کالری نسبتا کم، ترکیبات مفید زیادی را به بدن می‌رساند. اما این ترکیبات که به طور مستقیم به تقویت عملکرد سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند، چه موادی هستند؟
در ادامه به مهم‌ترین این موارد اشاره خواهیم کرد:
- ویتامین A
ویتامین A، به تولید گلبول‌های سفید خون و تقویت غشاهای مخاطی در ریه‌ها و دستگاه گوارش کمک می‌کند. به این ترتیب، بدن در برابر عفونت‌ها و عوامل آسیب‌زا مقاوم‌تر می‌شود. به طور کلی، یک فنجان شیر حدود ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین آ را تامین می‌کند. - ویتامین D
طبق تحقیقات مجله PMC در سال ۲۰۲۰ تقریبا تمام سلول‌های سیستم ایمنی بدن، گیرنده مخصوص به ویتامین دی دارند. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت شود. همچنین باید بدانید که ویتامین دی علاوه بر تقویت سیستم ایمنی، در تنظیم عملکرد آن هم موثر است؛ به ویژه در افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی. یک فنجان شیر حدود ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین دی را تامین می‌کند. - پروتئین
پروتئین فقط برای ساخت عضلات ضروری نیست؛ بلکه بدن از آن برای ساختن آنتی‌بادی‌ها هم استفاده می‌کند. این آنتی‌بادی‌ها به شناسایی و مقابله با ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کنند. با نوشیدن یک فنجان شیر، ۱۶ درصد از نیاز روزانه بدن به پروتئین تامین می‌شود. از خواندن مطلب پروتئین و عضله سازی در افراد سالمند غافل نشوید. - سلنیوم
سلنیوم (Selenium) یک آنتی اکسیدان قوی است که نقش مهمی در کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. طبق مقاله منتشر شده در سایت معتبر healthline، کمبود این ماده معدنی می‌تواند باعث اختلال در عملکرد سلول‌های ایمنی شود. نوشیدن یک فنجان شیر، ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن به سلنیوم را تامین می‌کند. - روی
روی یا همان زینک، به بدن در مبارزه با عفونت‌ها کمک می‌کند و نقش مهمی در بهبود زخم‌ها دارد. دریافت منظم این ماده از طریق رژیم غذایی، می‌تواند سلامت سیستم ایمنی را حفظ کند. یک فنجان شیر حدود ۱۰ درصد از نیاز روزانه بدن به روی را تامین می‌کند.
همچنین باید در نظر داشته باشید که در کنار شیر، محصولات تخمیری لبنی مثل ماست و کفیر هم ارزش غذایی بالایی دارند. این خوراکی‌ها به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کنند و از آنجایی که ارتباط مستقیمی بین سلامت دستگاه گوارش و تقویت ایمنی بدن وجود دارد، مصرف منظم آن‌ها توصیه می‌شود.
آیا مصرف لبنیات می‌تواند از ابتلا به بیماری‌ها جلوگیری کند؟
هرچند هیچ ماده غذایی یا مکملی نمی‌تواند به طور مستقیم از ابتلا به بیماری‌ها (ویروس کرونا) جلوگیری کند، اما شواهد علمی نشان می‌دهند که داشتن یک رژیم غذایی سالم و تغذیه مناسب، نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد.
سال‌ها است که می‌دانیم سوءتغذیه و کمبود مواد مغذی می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را مختل کرده و بدن را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر کنند. زمانی که سیستم ایمنی فعال می‌شود (هنگام بیماری) نیاز بدن به انرژی و برخی مواد مغذی افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، وضعیت تغذیه فرد می‌تواند به طور مستقیم بر عملکرد ایمنی بدن تاثیر بگذارد.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) توصیه می‌کند که افراد برای حفظ یک سیستم ایمنی قوی، رژیم غذایی خود را بر پایه راهنمای تغذیه‌ای هر کشور تنظیم کنند. بر این اساس، تقریبا تمامی کشورها در راهنمای تغذیه‌ای خود، مصرف شیر و لبنیات را توصیه می‌کنند. طبق این توصیه‌ها، لبنیات نه تنها در حفظ سلامت عمومی نقش دارند، بلکه تنوع، در دسترس بودن و قیمت مناسب آن‌ها، باعث می‌شود که مردم به راحتی بتوانند آن‌ها را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانند.
بنا به اعلام فائو هر چند هنوز پژوهش‌های بیشتری برای درک کامل ارتباط میان لبنیات و سیستم ایمنی بدن لازم است، اما مطالعات موجود نشان می‌دهند که مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی به دلیل غنای تغذیه‌ای خود می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی کمک کنند.
علاوه بر این، همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، بسیاری از لبنیات تخمیری مانند ماست و کفیر حاوی باکتری‌های مفید یا همان پروبیوتیک‌ها هستند که به سلامت روده کمک می‌کنند. از آن جایی که سلامت دستگاه گوارش به طور مستقیم با عملکرد سیستم ایمنی در ارتباط است، مصرف این محصولات مانند ماست کم‌چرب پروبیوتیک کاله می‌تواند تاثیر مثبتی روی ایمنی بدن داشته باشد.
کدام مواد مغذی از ایمنی بدن حمایت می‌کنند؟
به طور کلی ویتامین A، ویتامین D، پروتئین، سلنیوم، روی، ویتامین B6 (پیریدوکسین/Pyridoxine) و آنتی اکسیدان‌هایی مانند ویتامین‌های C و E همگی برای حمایت از سیستم ایمنی بدن مهم هستند. شما می‌توانید این مواد مغذی را از خوردن لبنیات و میوه‌ها و سبزیجات دریافت کنید.
اشاره کردیم که مواد مغذی موجود در لبنیات، نقش مهمی در ایمنی بدن دارند. به عنوان مثال، شیرهای حاوی ویتامین‌های A و D، نیاز روزانه بدن به پروتئین، روی و سلنیوم را تامین می‌کنند. میوه‌ها و سبزیجات ویتامین‌های C، A و B6 را تامین می‌کنند و آجیل‌ها و دانه‌ها ویتامین E را تامین می‌کنند. پنیر و ماست حاوی پروتئین هستند و ماست به عنوان منبع خوب روی محسوب می‌شود.
تفاوت لبنیات کم‌چرب و پرچرب در کمک به ایمنی بدن
وقتی صحبت از لبنیات به میان می‌آید، یکی از پرسش‌های رایج این است که لبنیات پرچرب بهتر است یا کم‌چرب و آیا این دو نوع محصول تفاوتی در میزان مواد مغذی خود دارند؟
واقعیت این است که هر دو نوع لبنیات (کم‌چرب و پرچرب) حاوی مواد مغذی مهمی هستند که برای تقویت سیستم ایمنی حیاتی محسوب می‌شوند؛ مانند پروتئین، ویتامین A، ویتامین D، روی و سلنیوم. اما تفاوت‌هایی میان این دو گروه وجود دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم.
لبنیات کم‌چرب حاوی همان مقدار پروتئین و مواد معدنی (مثل کلسیم، روی، سلنیوم) هستند که در لبنیات پرچرب یافته می‌شود. با این حال این نوع از محصولات چربی اشباع کمتری دارند که برای برخی از افراد (مبتلایان به بیماری‌های قلبی یا چربی خون بالا) انتخاب سالم‌تری محسوب می‌شود.
لبنیات پرچرب چربی اشباع بیشتری دارند، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که این نوع چربی احتمالا ضرر زیادی برای بدن ندارد. چربی موجود در لبنیات باعث می‌شود که بدن ویتامین‌های مهمی مثل A و D را بهتر جذب کند. به همین دلیل، ممکن است شیر پرچرب این ویتامین‌ها را بهتر به بدن برساند.
پژوهش‌های منتشر شده در foodandnutritionresearch نشان داده شده است که مصرف لبنیات پرچرب ممکن است به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و بعضی بیماری‌های التهابی کمک کند، البته دانشمندان در این مورد هنوز به نتیجه قطعی نرسیده‌اند.
تداوم در مصرف لبنیات؛ کمک به حفظ ایمنی بدن
همان‌طور که در این مطلب خواندیم، لبنیات فقط به تقویت استخوان‌های بدن و تامین کلسیم آن کمک نمی‌کند؛ بلکه با دارا بودن مواد مغذی مانند روی، سلنیوم و ویتامین‌های آ و د، به سلامت سیستم ایمنی بدن هم کمک می‌کند. در نتیجه این اتفاق، شانس ابتلا به انواع بیماری‌ها کاهش پیدا کرده و بدن سلامتی خود را بیشتر از قبل حفظ می‌کند. امیدواریم شما هم با مصرف بیشتر لبنیات و گنجاندن این محصول در سبد غذایی خانواده‌تان، به سلامت خود و اعضای خانواده‌تان کمک کنید.
سوالات متداول درباره نقش لبنیات در تقویت سیستم ایمنی بدن
لبنیات یکی از منابع ارزشمند تغذیه‌ای است که علاوه بر تامین کلسیم و پروتئین، ترکیباتی مانند ویتامین‌ها و پروبیوتیک‌ها را هم در اختیار بدن قرار می‌دهد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف متعادل لبنیات می‌تواند در حفظ سلامت روده، بهبود پاسخ ایمنی و کاهش خطر برخی بیماری‌ها مؤثر باشد. در ادامه به پرسش‌های متداول درباره نقش لبنیات در تقویت سیستم ایمنی بدن پاسخ داده‌ایم.
بله، لبنیات منابع غنی از ویتامین A، ویتامین D، پروتئین، روی و سلنیوم است که همه برای عملکرد بهینه سیستم ایمنی ضروری هستند.
خیر. افرادی که به پروتئین شیر آلرژی دارند یا دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، باید مصرف لبنیات را محدود کرده یا به محصولات بدون لاکتوز یا جایگزین‌های گیاهی آن روی بیاورند.
لبنیات به تنهایی نمی‌تواند مانع از ابتلا به بیماری‌ها شود، اما به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و بدن را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند.
