همه ما روزانه با هزاران میکروب و باکتری سر‌و‌کار داریم، کارمندان، معلمان، پزشکان و غیره هرروز با افراد زیادی برخورد دارند که ممکن است سرماخوردگی یا حتی آنفولانزا را به آنها منتقل کنند. تنها با دانستن و رعایت چند نکته می‌توانید سلامتی خود را حتی زمانیکه همه اطرافیانتان مریض هستند حفظ کنید. پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا با راه‌های ساده‌ای ممکن است، آنها را به صورت مختصر در ادامه بخوانید.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی
آنفولانزا خیلی شدیدتر از سرماخوردگی است و روش درمان آن هم با سرماخوردگی متفاوت است. هرچند علائم ظاهری آن دو تقریبا یکسان است اما سرماخوردگی باعث ذات‌الریه، عفونت شدید و حتی بستری شدن شما در بیمارستان نمی‌شود. در سرماخوردگی نهایتا کمی آبریزش بینی شدید داشته باشید اما در آنفولانزا علائم‌تان خیلی شدیدتر خواهد بود.
در ادامه علائم این دو بیماری را به شما خواهیم گفت اما درنظر داشته باشید که این دو بیماری بسیار در علائم شبیه بهم هستند و فقط از روی نتایج برخی آزمایش‌ها در روزهای ابتدایی بیماری، می‌توان گفت که شما به آنفولانزا مبتلا هستید یا سرماخوردگی.
سرماخوردگی
بیماری سرماخوردگی معمولا بین هفت تا ۱۰ روز خوب می‌شود، هرچند علائم آن ممکن است تا دو هفته در شما باقی بماند. علائم آنفولانزا اما خیلی سریع و به شدت در بدن خودشان را نشان می‌دهند. این علائم ممکن است یک تا دو هفته باقی بماند.
سرماخوردگی از ۲۰۰ نوع ویروس مختلف ایجاد می‌شود. این بیماری در هر فصلی از سال ممکن است افراد را درگیر کند اما شیوع بیشتر آن در فصل زمستان است. در فصل زمستان به دلیل کاهش رطوبت هوا و خشکی هوا، ویروس سرماخوردگی بیشتر رشد می‌کند و از طریق عطسه و سرفه (قطرات آب دهان پخش شده در هوا) و از راه تنفس منتقل می‌شود. حتی اگر دستتان به میز یا صنلی آلوده از این ویروس بخورد و با آن صورت (دهان و چشم) خود را لمس کنید، به این بیماری مبتلا می‌شوید. این بیماری واگیردار است و در فضاهای بسته و عمومی احتمال ابتلا به آن بیشتر است. دو تا چهار روز اول ابتلا، این بیماری مسری خواهد بود.
علائم سرماخوردگی
آبریزش بینی، گلودرد، عطسه، سرفه، سردرد و بدن درد همراه با کمی خستگی از اصلی‌ترین علائم سرماخوردگی هستند.
پیشگیری از سرماخوردگی
هنوز هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرماخوردگی یا حتی هیچ واکسن معتبری برای آن بیان نشده است. اما شما می‌توانید با شستن مرتب دست‌ها و صورتتان، روبوسی نکردن با افراد، ماسک زدن و … از ابتلا به سرماخوردگی پیشگیری کنید. همچنین خوردن موادغذایی دارای پروتئین و ویتامین سی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک کند؛ هرچقد سیستم ایمنی بدن شما ضعیف‌تر باشد، امکان ابتلای شما به آن بیشتر خواهد بود.
آنفولانزا
آنفولانزا برخلاف سرماخوردگی در تمامی فصول سال وجود ندارد. این بیماری فصلی است و از شروع پاییز تا شروع بهار شیوع پیدا می‌کند و اوج شیوع آن در ماه‌های زمستان است. آنفولانزا تیپ‌ها و انواع مختلفی دارد. تیپ‌های آن می‌تواند یک بیماری خفیف یا حاد در شما ایجاد کند و حتی ممکن است در برخی موارد کشنده باشد.
ویروس آنفولانزا هم درست شبیه ویروس سرماخوردگی منتشر می‌شود اما برخلاف آن از یک روز قبل از ظاهر شدن علائم تا پنج یا هفت روز پس آن مسری است. آنفولانزا برخلاف سرماخوردگی می‌تواند در کودکان، افراد مسن، زنان باردار و افرادی که بیماری‌های قلبی، آسم و دیابت دارند، علائم شدیدی ایجاد کند و به ذات‌الریه تبدیل شود.
علائم آنفولانزا
سرفه‌های خشک و شدید، تب متوسط و بالا، گلودرد، لرز، بدن درد شدید، سردرد، خستگی شدید (که ممکن است تا دوهفته طول بکشد) و اسهال، استفراغ و حالت تهوع به ویژه در کودکان از علائم آنفولانزا شناخته می‌شود.
پیشگیری از آنفولانزا
از آنجایی‌که روش انتقال و ابتلا به آنفولانزا شبیه به سرماخوردگی است، روش‌های پیشگیری از آن هم دقیقا شبیه به سرماخوردگی است. با روبوسی نکردن، شستن مرتب دست‌ها و ماسک زدن می‌توانید از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. این بیماری برخلاف سرماخوردگی، واکسن هم دارد اما از آنجایی‌که هرسال ویروس آنفولانزا تغییر می‌کند، واکسن آن هم تغییر می‌کند و هرسال واکسن جدیدی برای آن تولید می‌شود.
| علائم و نشانه‌ها | سرماخوردگی | آنفولانزا |
|---|---|---|
| شروع و ظاهر شدن علائم | تدریجی و آرام آرام | به‌سرعت و ناگهانی |
| تب | به ندرت | متداول |
| درد | هرازگاهی | متداول |
| لرز | به ندرت | متداول |
| خستگی | هرازگاهی | متداول |
| عطسه | متداول | هرازگاهی |
| سرفه | کم تا متوسط | شدید |
| آبریزش بینی | متداول | هرازگاهی |
| گلودرد | متداول | هرازگاهی |
| سردرد | به ندرت | متداول |
برای پیشگیری از آنفولانزا واکسن بزنید
اولین راهی که برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا می‌توانید امتحان کنید زدن واکسن آنفلوآنزا است. این واکسن بدن شما را در مقابل ویروس‌ها قوی کرده و علائم و عوارض بیماری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. البته یادتان نرود که این واکسن‌ها کمک زیادی به پیشگیری از سرماخوردگی نمی‌کنند و تنها در جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا موثر هستند.
شیوه‌هایی که برای درمان فوری سرماخوردگی جواب می‌دهند
- مایعات فراوان بخورید: آب‌میوه‌های طبیعی مثل آب پرتقال و لیمو شیرین، آب، آب لیمو ترش گرم و عسل را امتحان کنید. در دورانی که سرما می‌خورید هرچه آب بدن‌تان بیشتر باشد درمان سریع‌تر انجام می‌گیرد. به هیچ وجه نوشیدنی‌هایی که باعث دهیدراته شدن بدن می‌شوند را مصرف نکنید. دهیدراته شدن بدن به معنای کم شدن آب بدن است. قهوه، نوشیدنی‌های الکلی و سوداهای کافئین‌دار باعث دهیدراته شدن بدن می‌شوند. مصرف آب درحالی که کمک به سم‌زدایی بدن می‌کند، به بهبود گرفتگی مجاری تنفسی هم کمک می‌کند.
- آب‌نمک غرغره کنید: یک لیوان معمولی بردارید و داخل آن آب گرم بریزید. یک چهارم تا نصف قاشق نمک به آن اضافه کنید و چند با در طول روز حسابی غرغره کنید. این یکی از مواردی است که به بهبود گلودرد و سرفه کمک می‌کند. البته توجه کنید که این درمان برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی‌شود. زیرا این کودکان احتمالا در غرغره کردن آب به مشکل می‌خورند و ممکن است برایشان خطرناک باشد. همچنین سرم آب نمک را می‌توانید از داروخانه‌ها هم تهیه کنید. آب نبات‌ها و اسپری‌های گلودرد هم می‌توانند به بهبود شما کمک کنند.
- با گرفتگی بینی مبارزه کنید: با استفاده از قطره‌های آب نمک یا خود آب نمک چندین بار در طول روز بینی خود را بشویید. این کار کمک می‌کند گرفتگی بینی که یکی از بدترین حس‌های دنیاست، زودتر بهبود پیدا کند. برای این کار فقط کافی است آب نمک را داخل بینی‌تان بکشید و بعد فین کنید و آن را خالی کنید. این کار را چند بار تکرار کنید. اگر از اسپری استفاده می‌کنید، در هر سوراخ بینی چند بار اسپری کنید.
- برای تسکین دردهای سرماخوردگی می‌توانید دارو مصرف کنید: برای کودکان زیر ۶ ماه فقط از استامینوفن استفاده کنید. اما برای کودکان بالای ۶ ماه می‌توانید هم از استامینوفن و هم ایبوبروفن استفاده کنید. از پزشک کودکتان بخواهید با توجه به وزن و سنش دوز مناسب دارو را تعیین کند. جوان‌ها می‌توانند از استامینوفن، ایبوبروفن و آسپرین استفاده کنند. در صورتی که به نوجوان‌ها یا بچه‌ها آسپرین می‌دهید، حسابی احتیاط کنید. البته که مصرف آسپرین برای کودکان بالای سه سال منعی ندارد، اما به هیچ وجه به کودکانی که آبله مرغان یا آنفولانزا دارند، آسپرین ندهید. دلیل این توصیه این است که مصرف آسپرین می‌تواند باعث سندروم Reye در کودکان شود و این سندروم می‌تواند به مرگ او بی‌انجامد.
- مایعات گرم را آرام آرام بنوشید: یکی از خوراکی‌هایی که از قدیم برای درمان فوری سرماخوردگی استفاده می‌شد، مایعات گرمی مثل سوپ مرغ و چای بود. آرام آرام نوشیدن این مایعات کمک می‌کند مخاط بینی بیشتر شود و گرفتگی آن بهبود پیدا کند.
- با استفاده از دستگاه‌های بخور هوای خانه را مرطوب نگه دارید: مرطوب نگه داشتن هوا هم مثل مورد قبل کمک می‌کند گرفتگی بینی‌تان برطرف، و راحت‌تر خالی شود. اگر از دستگاه بخور استفاده می‌کنید آب داخل آن را صبح به صبح عوض کنید.
- از داروهای سرماخوردگی و سرفه‌ی OTC استفاده کنید: این داروها برای کودکانی که بالای ۵ سال هستند می‌توانند مناسب باشند. البته که این داروها مدت زمان سرماخوردگی را کم نمی‌کنند و از آن پیشگیری نمی‌کنند، اما می‌توانند باعث کاهش درد شوند. متخصص‌ها توصیه می‌کنند که این داروها را به بچه‌ها کم‌‌سن‌تر ندهید. ضمنا خیلی از این داروها عوارض جانبی هم دارند. مصرف بیش از حد این داروها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. بنابراین هر دارویی مربوط به سرماخوردگی مصرف می‌کنید روی آن را با دقت بخوانید و بیشتر از میزانی که توصیه شده مصرف نکنید.
شیوه‌هایی که برای سرماخوردگی جواب نمی‌دهند
لیست درمان‌هایی که برای سرماخوردگی جواب نمی‌دهند سر به فلک می‌کشد! اما ما فقط دو مورد رایج را اینجا گفته‌ایم:
- آنتی بیوتیک نخورید: درست است که آنتی بیوتیک به جنگ باکتری‌ها می‌رود، اما در مقابل ویروس سرماخوردگی هیچ کاری از دستش بر نمی‌آید. پس اصلا از دکترتان نخواهید برایتان آنتی بیوتیک بنویسد و اگر قبلا برای سرماخوردگی مصرف کرده‌اید دیگر این شیوه را امتحان نکنید. یکی از مشکلات اساسی که با مصرف بالای آنتی بیوتیک ایجاد می‌شود، مقاوم شدن باکتری‌ها نسبت به آنتی بیوتیک است. پس بیخود و بی‌جهت از آنتی بیوتیک استفاده نکنید.
- به کودکان کم سن و سال داروهای سرماخوردگی بدون نسخه یا OTC ندهید: اگر می‌خواهید به کودکتان داروی سرماخوردگی بهتر است با پزشکش در این مورد صحبت کنید.
شیوه‌هایی که ممکن است برای سرماخوردگی جواب بدهند اما نه همیشه
برای درمان فوری سرماخوردگی شیوه‌های رایجی وجود دارد که از قدیم استفاده می‌شده و هنوز هم هست، اما تحقیق‌ها هنوز نتوانسته‌اند ثابت کنند این موارد لزوما به بهبود سرماخوردگی کمک می‌کنند. دو مورد را با هم مرور می‌کنیم:
- مصرف ویتامین C: به نظر می‌رسد مصرف بالای ویتامین سی لزوما نمی‌تواند جلوی سرما خوردن افراد را بگیرد. اگرچه که مصرف ویتامین سی قبل از شروع سرماخوردگی می‌تواند باعث شود مدت زمانی که علائم سرماخوردگی طول می‌کشد، کاهش پیدا کند. همچنین ویتامین سی برای افرادی که در معرض دائمی بیماری هستند مفید است. مثلا کودکانی که گروهی نگه‌داری می‌شوند. (در مهد کودک و غیره)
- مصرف روی: در سال ۱۹۸۴ یک تحقیق نشان داد که مصرف روی باعث جلوگیری از مریض شدن می‌شود. از همان زمان حرف‌های ضد و نقیضی در مورد این مساله زده شد. بعضی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف روی در ابتدای سرماخوردگی باعث می‌شود مدت زمان سرماخوردگی یک روز کاهش پیدا کند. دقت کنید که مصرف روی عوارض جانبی دارد و قبل از مصرف آن حتما با دکترتان مشورت کنید.
۶ خوراکی مفید برای از پا در آوردن سرماخوردگی
هیچ غذایی نمی‌تواند برای مبارزه با سرماخوردگی رایج جادو کند اما غذاهای متعددی وجود دارند که نقش مهمی در پیشگیری یا درمان سرماخوردگی دارند، در عین حال شما را از تنوع غذایی نیز بهره‌مند می‌کنند. سعی کنید این خوراکی‌ها را در برنامه غذایی خود جا دهید تا سلامت سیستم ایمنی‌تان حفظ یا احیا شود. اگر هم می‌خواهید از سرماخوردگی پیشگیری کنید می‌توانید از این راه‌ها کمک بگیرید.بیشتر بخوانید
درمان سرماخوردگی با ماهی ساردین
ماهی چرب سرشار از روغن امگا ۳ است که طبق تحقیقات انجام شده خطر ابتلا به امراض قلبی و تورم را در بدن از بین می‌برد. علاوه بر این، روغن امگا ۳ با تقویت عملکرد سلول‌های ایمنی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. شاید باور نکنید که روغن امگا ۳ موجود در ماهی ساردین رقیب ندارد. ۸۵ گرم ماهی ساردین کنسروی حاوی ۱,۲۵۹ میلی‌گرم امگا-۳ است. به همین ترتیب قزل‌آلای رنگین کمانی شامل ۹۰۵، ماهی آزاد شامل ۸۴۰ و ماهی تن شامل ۱۹۶ میلی‌گرم امگا-۳ هستند.
درمان سرماخوردگی با فلفل دلمه‌ای زرد
معمولا با شروع احساس سرماخوردگی افراد به سراغ ویتامین ث می‌روند. یکی از بهترین منابع ویتامین ث فلفل دلمه‌ای زرد است. یک فلفل دلمه‌ای زرد بزرگ ۵۶۸ درصد از ویتامین ث مورد نیاز روزانه شما را تامین می‌کند. در گذشته مردم تصور می‌کردند که ویتامین ث تنها عفونت‌های تنفسی را درمان می‌کند. اکنون تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ویتامین ث از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری نمی‌کند، (ولی فلفل دلمه‌ای‌ها را دور نریزید) بلکه این ویتامین در بهبود علایم سرماخوردگی نقش اصلی را بازی می‌کند.
درمان سرماخوردگی با قارچ
سرشار از ویتامین ب، سلنیوم و آنتی‌اکسیدان است. قارچ‌ها از گذشته به داشتن فوایدی برای تقویت سیستم ایمنی معروف بودند. آنها تاثیرات ضد ویروسی دارند و مصرفشان با افزایش تولید سلول‌های ضد عفونی کننده در ارتباط است. کمبود مقدار سلنیوم خطر ابتلا به علایم سرماخوردگی پیشرفته را بالا می‌برد. ویتامین ب موجود در قارچ‌ها (نیاسین و تیامین) نیز از سیستم ایمنی محافظت می‌کند.
درمان سرماخوردگی با سوپ مرغ
بله قدیمی‌ها بی‌راه نمی‌گفتند که سوپ مرغ دوای سرماخوردگی است. با نگاه حداقلی، یک مایع گرم است که آب بدن را تامین می‌کند و به کم شدن ترشحات بینی کمک کرده و گلو درد را التیام می‌بخشد. اما علاوه بر اینها، تحقیقات نشان می‌دهد که محتویات داخل سوپ مرغ خواص درمانی هم دارند.
درمان سرماخوردگی با مرکبات با پوست
از آنجا که مرکبات سرشار از ویتامین ث هستند، مصرف آنها برای مقاوم نگه داشتن سیستم ایمنی به شدت پیشنهاد می‌شود. یک عدد پرتقال متوسط ۱۱۷ درصد از ویتامین ث مورد نیاز روزانه شما را تامین می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین ث در مقابل رادیکال‌های آزاد آسیب‌رسان به سلول‌ها مقاومت کرده و این گونه ایمنی بدن را تقویت می‌کنند.
درمان سرماخوردگی با زنجبیل
چای زنجبیلی نیز قبل از شدت گرفتن سرماخوردگی و بروز تب می‌تواند مفید باشد و موجب رفع حالت تهوع شود. علاوه بر این، نوشیدن یک فنجان چای زنجبیل تازه با عسل و آب لیمو به کاهش آبریزش بینی کمک کرده و حالت تهوع را رفع می‌کند. استفاده از زنجبیل برای رفع تهوع مرتبط با بارداری نیز توصیه می‌شود. قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک مشورت کنید.
