مویز در میان آجیل‌ها، یکی از مغذی‌ترین‌ها به حساب میآید که نه تنها خوش‌طعم است بلکه سرشار از آنتی‌اکسیدان، فیبر و انرژی هم است. مویز در بسیاری از رژیم‌های غذایی سالم و سنتی ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد. این مطلب راهنمای کاملی از طرز تهیه مویز است که با روش‌های ساده و آسان در خانه می‌توانید آن را درست کنید.
انواع روش‌های تهیه مویز
برای تهیه مویز خانگی، روش‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام بسته به امکانات، زمان و شرایط محیطی قابل اجرا هستند. از خشک‌کردن انگور در آفتاب به شیوه سنتی گرفته تا استفاده از فر یا دستگاه خشک‌کن میوه، همه این روش‌ها می‌توانند مویزهایی سالم، خوش‌طعم و بدون مواد افزودنی شیمیایی تولید کنند. در ادامه، با تمام روش‌های رایج و کاربردی تهیه مویز در خانه آشنا می‌شوید تا بتوانید بهترین شیوه را متناسب با نیاز و امکانات خود انتخاب کنید.
۱. تهیه مویز به روش سنتی
تهیه مویز به روش سنتی، یکی از قدیمی‌ترین و سالم‌ترین شیوه‌ها برای خشک کردن انگور در خانه است که هنوز هم در بسیاری از مناطق روستایی و باغی ایران رواج دارد. این روش بدون نیاز به تجهیزات خاص، تنها با استفاده از نور طبیعی خورشید، باعث حفظ طعم، رنگ و خواص غذایی مویز می‌شود.
توت هم از آن دسته میوههایی است که با خواندن مطلب خشک کردن توت، به راحتی می‌توانید توت خشک خانگی را در ظرف آجیل خود داشته باشید. احال گر به دنبال راهی طبیعی، کم هزینه و بدون مواد نگهدارنده برای تهیه مویز خانگی هستید تا طعم طبیعی مویز هم حفظ شود، روش سنتی بهترین گزینه است.
مواد لازم برای تهیه مویز
- انگور قرمز یا سیاه بدون دانه به مقدار لازم
- آب و نمک به مقدار لازم
- آب لیمو به مقدار لازم
طرز تهیه مویز به روش سنتی
در طرز تهیه مویز به روش سنتی باید با شست و شوی دقیق خوشه‌های انگور آغاز شود. پس انگورها را زیر آب سرد به خوبی بشویید تا هر گونه آلودگی یا سموم احتمالی پاک شود. پس از آبکش‌کردن، اجازه دهید آب اضافی خوشه‌های انگور کاملا گرفته شود. در صورت نیاز با پارچه نخی تمیز، آن‌ها را خشک کنید.
در ادامه، برای افزایش ماندگاری و تسریع روند خشک کردن، انگورها را برای دقایقی در محلولی از آب گرم همراه با کمی نمک یا سرکه سفید بجوشانید تا پوست آن‌ها کمی ترک بخورد. این کار علاوه بر سرعت بخشیدن به تبخیر رطوبت، خاصیت ضدعفونی کننده داشته و از کپک‌زدگی جلوگیری می‌کند.
در مرحله بعد، دانه‌های انگور را به آرامی جدا کرده و روی سبد حصیری یا توری با فاصله از یکدیگر بچینید. سپس سبد را در محیطی خشک، آفتاب‌گیر و با جریان هوای ملایم قرار دهید. برای محافظت از گرد و غبار و حشرات، روی آن‌ها را با توری نازک یا پارچه نخی بپوشانید.
فرآیند خشک شدن بین هفت تا ۱۴ روز زمان می‌برد. حال که انگور در دسترس‌تان است، طرز تهیه شیره انگور خانگی کاملا بهداشتی را هم به راحتی می‌توانید درست کنید.
در این مدت باید هر دو تا سه روز، انگورها را زیر و رو کنید تا یکنواخت خشک شوند. پس از چروک شدن پوست، تیره شدن رنگ و سفت شدن بافت، مویزها آماده‌اند. آن‌ها را در ظروف در بسته شیشه‌ای، فلزی یا پارچه‌ای نگهداری کنید. محل نگهداری باید خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید باشد تا کیفیت مویز حفظ شود. این روش، گزینه‌ای عالی برای علاقه‌مندان به طعم طبیعی و اصیل مویز خانگی است.
۲. تهیه مویز با فر
مویز یکی از مقوی‌ترین و پرخاصیت‌ترین خشکبارها است که از خشک کردن انگور به روش‌های مختلف به دست میآید. اگر چه خشک کردن انگور در آفتاب رایج‌تر است، اما استفاده از فر روشی سریع‌تر، بهداشتی‌تر و مناسب برای افرادی است که به نور مستقیم خورشید یا فضای باز دسترسی ندارند.
تهیه مویز با فر علاوه بر صرفه جویی در زمان، به شما این امکان را می‌دهد که در هر فصل از سال، مویز خانگی و با کیفیت تهیه کنید. در ادامه با مراحل ساده و اصولی خشک‌کردن انگور در فر آشنا می‌شوید.
طرز تهیه مویز با فر
برای تهیه مویز در فر، ابتدا انگورها را با آب سرد به خوبی بشویید. پس از آبکشی، با دستمال نخی یا پارچه تمیز خشک‌شان کنید تا هیچ‌گونه رطوبت اضافی باقی نماند. سپس فر را روی دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید؛ این دما به صورت ملایم رطوبت انگورها را تبخیر و از سوختن یا پخت آن‌ها جلوگیری می‌کند. از طرز تهیه لواشک انگور غافل نشوید که بسیار خوشمزه و خوش طعم است.
کف سینی فر را با کاغذ روغنی بپوشانید و دانه‌های انگور را با فاصله از هم روی سینی بچینید تا هوا به درستی بین آن‌ها جریان یابد. اگر چه امکان خشک کردن خوشه کامل وجود دارد، اما جدا کردن دانه‌ها باعث یکنواختی و سرعت بیشتر در خشک شدن می‌شود.
زمان خشک‌کردن در فر معمولا بین چهار تا پنج ساعت متغیر است؛ بسته به نوع انگور و میزان رطوبت آن ممکن است کمی بیشتر یا کمتر شود. برای نتیجه بهتر، هر یک ساعت یک بار انگورها را زیر و رو کنید تا همه قسمت‌ها به طور یکسان در معرض گرما قرار گیرند، مخصوصا اگر از فر بدون فن استفاده می‌کنید. پیشنهاد ما به شما طرز تهیه مربا انگور است که در فصل تابستان بسیار پر طرفدار است.
پس از پایان خشک‌سازی، مویزها را از فر خارج کرده و اجازه دهید در دمای محیط کاملا خنک شوند؛ این مرحله مانع ایجاد رطوبت داخل ظرف و کپک‌زدگی در آینده می‌شود. در نهایت، مویزها را در ظروف شیشه‌ای، فلزی یا کیسه‌های پارچه‌ای خشک و تمیز نگهداری کرده و آن‌ها را در محیطی خنک، خشک و دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید. برای افزایش ماندگاری در فصل‌های گرم، می‌توان بخشی از مویزها را در یخچال یا فریزر نگه داشت.
۳. تهیه مویز با دستگاه میوه خشک کن
استفاده از دستگاه میوه خشک‌کن یکی از سریع‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای تهیه مویز خانگی با کیفیت است. این روش به شما امکان می‌دهد در هر فصل و شرایط آب‌وهوایی، مویزهایی سالم، یکنواخت و بدون نیاز به نور خورشید تهیه کنید. در ادامه با مراحل اصولی خشک‌کردن انگور با دستگاه میوه خشک‌کن آشنا می‌شوید.
طرز تهیه مویز با دستگاه میوه خشک کن
برای تهیه مویز با دستگاه میوه خشک‌کن، ابتدا لازم است انگورهای رسیده، سالم و بدون زدگی را به خوبی بشویید. سپس دانه‌های انگور را با دقت از خوشه جدا کرده و روی سینی‌های دستگاه خشک‌کن بچینید. توجه داشته باشید که دانه‌ها را با فاصله مناسب از هم قرار دهید تا هوا به خوبی بین آن‌ها گردش پیدا کند. روند خشک شدن یکنواخت‌تر انجام خواهد شد.
در ادامه، دستگاه را روی دمای ۵۵ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید. سپس اجازه دهید انگورها به مدت ۲۴ تا ۳۶ ساعت در این شرایط خشک شوند.
در طول فرایند، بهتر است سینی‌ها را در بازه‌های زمانی مشخص کمی جا به جا کنید تا نتیجه‌ای بهتر بگیرید. پس از پایان زمان، اگر دانه‌های انگور به رنگ تیره، بافت چروکیده و حالت انعطاف‌پذیر درآمده باشند، به این معنا است که مویزهای شما آماده‌اند. اجازه دهید مویزها کامل خنک شوند، سپس آن‌ها را درون ظرف‌های شیشه‌ای دردار یا کیسه‌های پارچه‌ای تمیز نگهداری کنید.
بهترین مکان برای نگهداری مویز خشک‌شده، جای خنک، خشک و دور از نور مستقیم خورشید است تا از کپک‌زدگی، رطوبت‌گرفتن یا افت کیفیت جلوگیری شود. در صورت فراوانی انگور می‌توانید برای مصارف خانگی‌تان سرکه بیاندازید؛ طرز تهیه سرکه انگور شفاف خانگی را بخوانید.
نکات تکمیلی تهیه مویز
پس از آشنایی با روش‌های مختلف تهیه مویز، رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند کیفیت نهایی محصول را به طور چشم‌گیری افزایش دهد. این نکات به حفظ طعم، رنگ، ماندگاری و ارزش غذایی مویز کمک کرده و از بروز مشکلاتی مانند کپک‌زدگی یا خشک نشدن یکنواخت جلوگیری می‌کنند. در ادامه به مهم‌ترین توصیه‌های تکمیلی در تهیه مویز می‌پردازیم.
انتخاب انگور در تهیه مویز
برای تهیه مویز با کیفیت، از انگورهای شیرین، رسیده و بدون لک استفاده کنید. انگور بی‌دانه انتخاب ایده‌آلی است، اما در صورت استفاده از نوع دانه‌دار، تنها به سلیقه شخصی بستگی دارد. از سویی دیگر انگورهایی با پوست نازک (انگور یاقوتی یا کشمشی) سریع‌تر و یکنواخت‌تر خشک می‌شوند. در روزهای گرم سال حتما طرز تهیه موکتل انگور و نعناع آرگو را بخوانید و آن را درست کنید.
شست و شوی دقیق و خشک کردن انگور در تهیه مویز
شست و شوی کامل انگورها برای حذف گرد و غبار، آلودگی‌ها یا بقایای سموم بسیار مهم است. پس از شست و شو، باید اجازه دهید آب اضافی‌شان خارج شود یا با دستمال تمیز نخی آن‌ها را خشک کنید؛ رطوبت باقی‌مانده، احتمال کپک‌زدگی را بالا می‌برد.
رعایت فاصله بین دانه ها
مهم نیست مویز را با کدام یک از روش‌ها خشک می‌کنید؛ مهم آن است که انگورها با فاصله از هم چیده شوند. تماس مستقیم دانه‌ها باعث خشک نشدن کامل، چسبندگی یا کپک‌زدگی می‌شود. زردآلو از دیگر میوههایی است که به راحتی می‌توانید آن را خشک کنید پس از طرز خشک کردن زردآلو در آفتاب، فر و توستر غافل نشوید.
درخشندگی دانه های مویز
شما پس از تهیه مویز می‌توانید کمی روغن زیتون یا آب لیمو به آن‌ها بزنید تا ظاهر و حالتی درخشنده پیدا کنند. تنها دقت داشته باشید که مویزها باید کامل خشک شده باشند.
