نان پیتا یکی از اصلی‌ترین مواد اولیه‌ای است که برای درست کردن تعدادی از معروف‌ترین غذاهای مدیترانه‌ای و عربی، از شاورما لبنانی اصل گرفته تا جایرو یا همان ساندویچ کباب یونانی و دونر کباب خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نان ساختاری دو لایه اما بافتی لطیف و طعمی دلنشین دارد و لذت گاز زدن به ساندویچ شما را دو چندان می‌کند. اگر دوست دارید آموزش این نان خوشمزه را یاد بگیرید، در این مطلب با طرز تهیه نان پیتا شاورما به ساده‌ترین روش همراه شوید.
مواد لازم برای تهیه نان پیتا شاورما
- آرد همه‌منظوره ۳ پیمانه
- آب ولرم ۱ پیمانه
- روغن زیتون ۲ قاشق غذاخوری
- مخمر خشک فعال ۲ قاشق چای‌خوری
- نمک ۱ قاشق چای‌خوری
- شکر سفید ۱٫۲ قاشق چای‌خوری
طرز تهیه نان پیتا شاورما
مرحله اول: به عمل آوردن خمیر مایه
برای درست کردن نان پیتا خانگی، در اولین مرحله به سراغ آماده کردن و عمل آوردن خمیر مایه می‌رویم. این مرحله به ما کمک می‌کند که از سالم بودن خمیر مایه مطمئن شویم.
پس ابتدا در یک کاسه بزرگ، آب ولرم را به همراه مخمر و شکر اضافه کنید و هم بزنید تا دانه‌های شکر و مخمر با هم مخلوط شوند. سپس کاسه را در یک جای گرم و بدون درپوش (مثلا روی پیشخوان آشپزخانه) قرار بدهید. البته برای جلوگیری از افتادن حشرات یا گرد و غبار به ظرف می‌توانید روی آن دستمال آشپزخانه بکشید، اما توجه داشته باشید که جریان هوا باید در ظرف در رفت و آمد باشد.
حالا حدود ۱۵ دقیقه به مخلوط خود زمان بدهید تا حباب بزند و سطح آب بالا بیاید. این اتفاق نشانه عمل آمدن و سالم بودن خمیر مایه شماست. در صورتی که بعد از گذشت ۱۵ دقیقه هیچ تغییری در سطح مواد کاسه ایجاد نشد، احتمالا به این معناست که خمیر مایه شما منقضی شده یا کیفیت خوبی ندارد و بهتر است مواد خود را دور بریزید.
مرحله دوم: مخلوط کردن مواد پیتا
حالا نمک، روغن زیتون و آرد الک شده را به مخلوط اضافه کنید. مواد را با کمک لیسک یا همزن دستی هم بزنید تا مخلوط به شکل یک توده نرم و پفکی در بیاید. توجه داشته باشید در این مرحله، خمیر گلوتن کمی دارد یا اصلا گلوتن آن عمل نیامده و فقط شبیه یک توده چسبناک به نظر می‌رسد.
سپس کف دستانتان را کمی چرب کنید و مخلوط را در داخل کاسه به مدت حدود یک دقیقه ورز بدهید تا بافت آن منسجم و یکدست شود.
مرحله سوم: ورز دادن خمیر پیتا
دست‌هایتان را بشویید تا دیگر آغشته به خمیر نباشد. روی سطح میز یا تخته مخصوص آشپزخانه‌تان کمی آرد بپاشید. بعد مواد را از داخل کاسه به روی سطح کار منتقل کرده و حدود چند دقیقه با دست ورز بدهید تا یکدست شود.
سپس روی خمیر به دست آمده را بپوشانید و بگذارید به مدت ۱۰ دقیقه استراحت کند، سپس دوباره چند دقیقه دیگر به آن ورز بدهید.
توجه داشته باشید که در این مرحله خمیر شما باید کمی مرطوب باشد، اما نباید به دست بچسبد. در صورت چسبناک بودن می‌توانید مقدار کمی آرد به آن اضافه کنید، اما مراقب باشید که در مصرف آرد زیاده‌روی نکنید، چون موجب سفت شدن خمیر نان می‌شود.
مرحله چهارم: ور آمدن و پف کردن خمیر
در این مرحله باید اجازه بدهید که خمیر به اصطلاح ور بیاید و عمل کند. برای این کار، یک کاسه تمیز و کاملا خشک انتخاب کرده و کف آن یک قاشق چای‌خوری روغن زیتون بریزید.
خمیر را که ورز داده و به صورت گلوله در آورده‌اید، در کاسه بیندازید و کاسه را چند بار بچرخانید تا همه سطح خمیر خوب با روغن زیتون آغشته شود.
روی کاسه را محکم با سلفون بپوشانید و سپس یک حوله آشپزخانه روی آن بکشید تا گرما را بهتر حفظ کند. کاسه را در یک جای گرم قرار داده و به مدت ۱ ساعت یا تا زمانی که خمیر ور بیاید و اندازه آن دو برابر شود، به آن استراحت بدهید.
مرحله پنجم: تقسیم کردن خمیر
پس از اینکه خمیر باد کرد و عمل آمد، وقت آن است که از خمیر خود به اصطلاح چانه بگیرید. برای این کار، خمیر را به روی سطح کار تمیز خود منتقل کنید.
خمیر را به ۷ تا ۸ تکه مساوی تقسیم کنید و هر یک از تکه‌ها را به شکل یک توپ گرد دربیاورید. روی تکه‌ها را با یک حوله بپوشانید و بگذارید ۱۰ دقیقه دیگر استراحت کنند.
مرحله ششم: پهن کردن و شکل دادن به خمیرها
با استفاده از یک وردنه آردپاشی شده، چانه‌ها را یکی یکی به شکل دایره‌هایی به عرض ۲۰ تا ۲۰ سانتی‌متر و ضخامت حدود یک چهارم سانتی‌متر پهن کنید.
بلند کردن و چرخاندن خمیر در هنگام پهن کردن کمک می‌کند تا خمیر خیلی به سطح کار نچسبد. اگر خمیر شروع به چسبیدن کرد، می‌توانید روی سطح کار خود کمی آرد بپاشید.
همچنین اگر خمیر در مقابل شکل گرفتن مقاومت می‌کرد و مدام به شکل اول خود برمی‌گشت، می‌توانید آن را چند دقیقه کنار بگذارید و به سراغ گلوله بعدی بروید تا کمی استراحت کند.
از اینجا به بعد، برای پختن خمیر پیتا ۲ روش را پیش رو دارید که می‌توانید هر یک از روش‌ها را که در ادامه آمده انتخاب کنید:
روش اول پخت خمیر پیتا
۱ . پختن نان پیتا شاورما در فر
فر را تا ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد (۴۷۵ درجه فارنهایت) گرم کنید. خمیرهای پیتای باز کرده را مستقیما روی سطح سینی فر که داغ شده و حرارت دیده است، قرار بدهید.
نان‌ها را به مدت ۲ دقیقه از یک طرف بپزید و سپس با استفاده از انبر، آن‌ها را با احتیاط برگردانید تا ۱ دقیقه از طرف دیگر بپزد. پس از اینکه نان پیتای شما پخت و پف کرد، آن‌ها را از فر خارج کرده و روی نان‌ها را با حوله تمیز بپوشانید تا نان‌ها خشک نشوند.
روش اول پخت خمیر پیتا
۲ . پختن نان پیتا شاورما روی اجاق گاز
یک ماهیتابه چدنی را روی حرارت متوسط رو به بالا گرم کنید. با اضافه کردن چند قطره آب به ماهیتابه، داغ شدن آن را امتحان کنید. ماهیتابه زمانی آماده است که قطرات آب بلافاصله پس از برخورد با سطح آن جلز و ولز کنند.
کمی روغن زیتون روی آن بریزید و روغن اضافی را پاک کنید. خمیرهای نان پیتا را یکی یکی روی ماهیتابه قرار بدهید و به مدت ۳۰ ثانیه صبر کنید تا نان‌ها بپزند و حباب‌ها روی سطح آن شروع به تشکیل کنند. با استفاده از کفگیر، خمیر را برگردانید و ۱ تا ۲ دقیقه طرف دیگر آن را بپزید تا لکه‌های بزرگ برشته ظاهر شود. دوباره نان را برگردانید و ۱ تا ۲ دقیقه دیگر بپزید تا طرف دیگر نیز برشته شود.
نان پیتای شما زمانی آماده است که پف کرده و باد کند.
حالا نان‌ها آماده هستند و می‌توانید از آن‌ها برای درست کردن انواع لقمه‌ها استفاده کنید.
نکات تکمیلی طرز تهیه نان پیتا شاورما
در این مطلب با روش درست کردن نان پیتا شاورما آشنا شدید. همان‌طور که در این مطلب خواندید، دستور پخت این نان پیتای خانگی بسیار آسان است و فقط به چند ماده اولیه نیاز دارد که ممکن است از قبل در دسترس داشته باشید. کافی است خمیر بسیار ساده آن را مخلوط کنید، اجازه بدهید تا ور بیاید و جادوی نان پیتای خانگی تازه، گرم و کاملا پف کرده را تجربه کنید.
برای داشتن یک نان پیتای باکیفیت، فقط کافی است نکات و موارد زیر را رعایت کنید تا نان پیتای شما همان کیفیت نان‌های مادربزرگ‌های لبنانی یا یونانی را پیدا کند!
نگهداری از خمیر نان پیتا در یخچال
لازم نیست همه خمیرهایتان را همزمان به نان پیتا تبدیل کنید. شما می‌توانید خمیر را از قبل آماده کرده و در یخچال نگه دارید تا هر زمان که دوست داشتید، نان پیتای تازه و داغ داشته باشید. برای این کار کافی است پس از اینکه خمیرتان ورز آمد و چانه‌گیری شد، آن‌ها را جدا از هم در کیسه‌های فریزری در بسته قرار داده و در یخچال بگذارید. اگر خمیر شما به درستی نگهداری شود، تا ۱ هفته در یخچال قابل نگهداری است.
طرز تهیه نان پیتا شاورما با آرد گندم کامل و مزایای آن
برای درست کردن پیتای گندم کامل، از ۱ و ۱/۲ پیمانه آرد گندم کامل و ۱ و ۱/۲ پیمانه آرد همه‌منظوره استفاده کنید. ترکیب این دو نوع آرد باعث می‌شود تا پیتای شما بافتی نرم و در عین حال مغذی‌تر داشته باشد.
آرد گندم کامل، برخلاف آرد معمولی که فقط از بخش نشاسته‌ای دانه گندم تهیه می‌شود، حاوی سبوس و جوانه گندم بوده و سرشار از فیبر، ویتامین‌های گروه ب، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است. استفاده از آرد کامل نه تنها باعث افزایش ارزش غذایی نان پیتا می‌شود، بلکه به احساس سیری طولانی‌تر کمک می‌کند و شاخص گلیسمی پایین‌تری دارد؛ یعنی قند خون را آهسته‌تر بالا می‌برد. به همین دلیل، برای کسانی که به دنبال رژیم غذایی سالم‌تر یا کنترل وزن هستند، انتخابی عالی محسوب می‌شود.
طرز تهیه نان پیتا شاورما بدون گلوتن
نان پیتای بدون گلوتن برای افرادی که نمی‌توانند یا نباید گلوتن مصرف کنند، گزینه‌ای عالی است. در این نوع پیتا به جای آرد گندم، از آردهای جایگزین مانند آرد برنج، آرد بادام، آرد ذرت، آرد جو دوسر بدون گلوتن یا آرد سیب‌زمینی استفاده می‌شود. برای درست کردن آن فقط کافی است میزان آرد ذکر شده در دستور بالا را با آرد بدون گلوتن دلخواه خود جایگزین کنید.
ارزش غذایی نان پیتا شاورما چیست؟
هر یک عدد نان پیتا با آرد همه‌منظوره، به طور متوسط حدود ۲۰۵ کالری دارد. میزان چربی نان پیتا ۴ گرم معادل ۵ درصد نیاز روزانه بدن و میزان سدیم آن ۱٫۶ میلی‌گرم معادل ۰ درصد نیاز روزانه بدن است. همچنین این نان با داشتن ۳۶٫۴ میلی‌گرم کربوهیدرات معادل ۱۳ درصد نیاز روزانه بدن و ۵٫۲ گرم معادل ۱۰ درصد نیاز روزانه بدن به مصرف پروتئین، یک غذای رژیمی کامل محسوب می‌شود. می‌توانید نان پیتا را در کنار انواع سبزیجات گریل شده یا پروتئین‌های مورد علاقه‌تان مصرف کنید.
دلیل پف نکردن نان پیتا چیست؟
دلیل اصلی پف نکردن نان پیتا به دمای پخت آن مربوط می‌شود. در بیشتر موارد، نان شما به این دلیل پف نمی‌کند که فر یا ماهیتابه به اندازه کافی داغ نیستند. قبل از پخت، مطمئن شوید که هر دو کاملا گرم شده‌اند تا وقتی خمیر روی سطح داغ قرار می‌گیرد، بخار داخل آن ایجاد شده و نان پف کند.
علاوه بر دما، چند عامل دیگر هم می‌توانند مانع پف کردن پیتا شوند:
- ضخامت زیاد خمیر: اگر خمیر را بیش از حد ضخیم باز کنید، بخار نمی‌تواند به راحتی در مرکز نان جمع شود و حباب ایجاد کند. ضخامت مناسب برای نان پیتا حدود ۳ تا ۵ میلی‌متر است.
- ورز ندادن کافی خمیر: شما باید خمیر را به اندازه‌ای ورز بدهید که گلوتن آن آزاد شود. تنها در این صورت است که نان شما پف می‌کند.
- استراحت ناکافی خمیر: اگر خمیر زمان کافی برای استراحت نداشته باشد، کشسانی لازم را پیدا نمی‌کند. در نتیجه، در برابر بخار نمی‌تواند منبسط شود.
- پوشاندن بیش از حد یا رطوبت زیاد سطح خمیر: خمیری که خیلی مرطوب باشد یا سطحش پوشیده از آرد زیاد باشد، ممکن است نتواند حرارت را به طور یکنواخت دریافت کند.
در نتیجه، برای داشتن نان پیتای کاملا پف کرده و سبک، باید خمیر را خوب ورز بدهید. زمان کافی برای استراحت خمیر در نظر بگیرید و در فر یا تابه خیلی داغ (حدود ۲۳۰ تا ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد) بپزید.
با نان پیتا چه غذاهایی درست کنیم؟
تقریبا همه انواع غذاهای مدیترانه‌ای، از غذاهای ترکی گرفته تا عراقی و لبنانی و حتی کمی دورتر یعنی یونانی، رد و نشانی از نان پیتا در فرهنگ خود دارند. اگر می‌دانید شاورما چیست، خبر خوبی برایتان داریم. شما می‌توانید انواع شاورما با طعم‌های محبوبتان مثل شاورمای مرغ یا گوشت را با استفاده از نان‌های پیتای دست‌ساز خودتان تهیه کنید.
همچنین می‌توانید انواع فلافل لبنانی اصل را در خانه تهیه کرده و با نان پیتای خانگی لقمه‌پیچ کنید. یا از آن برای درست کردن غذاهای کمی متفاوت‌تر و کمتر چشیده مثل محمره با نان پیتای سرخ شده یا حتی در کنار حمص با ارده به عنوان دیپ یا بر سر میز مزه استفاده کنید.
