بامیه از آن دسته خوراکی‌هایی است که موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. عده‌ای از طعم لزج آن استقبال نمی‌کنند و عده دیگر، بامیه را به شکل‌های مختلف مثل خورشت بامیه ساده، خورشت قیمه بامیه و خورشت بامیه با لپه مورد استفاده قرار می‌دهند. نکته مهم اینجاست که بامیه هم مثل هر گیاه دیگری خواص مخصوص به خود را دارد. پس در این مطلب به بررسی خواص بامیه برای سلامت بدن می‌پردازیم.
بامیه چیست؟
بامیه که گاهی اوقات در متن‌های انگلیسی با نام «انگشت بانو» (Lady’s Finger) نامیده می‌شود، گیاهی گلدار با غلاف‌های خوراکی است. این گیاه در آب‌وهوای گرم بهتر رشد می‌کند و اغلب در آفریقا و جنوب آسیا کشت می‌شود. همچنین با اینکه بامیه در دو رنگ قرمز و سبز وجود دارد، هر دو نوع طعم یکسانی دارند و نوع قرمز هم اغلب در هنگام پخت سبز می‌شود.
بامیه اگرچه در اصل یک میوه است، اما اغلب مانند یک سبزی در آشپزی استفاده می‌شود.همچنین اگرچه بامیه چندان پرطرفدار نیست، اما همچنان ارزش غذایی زیادی دارد.
ارزش غذایی بامیه
بامیه سرشار از ویتامین‌های آ و سی و همچنین آنتی اکسیدان‌هایی است که به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های جدی مانند سرطان، دیابت، سکته مغزی و بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند.
به طور کلی، بامیه منبع خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر است:
- منیزیم
- فولات
- ویتامین آ
- ویتامین سی
- ویتامین کا
- ویتامین ب۶
همچنین یک فنجان (معادل ۱۰۰ گرم) بامیه خام حاوی ارزش غذایی به شرح زیر است:
| کالری | ۳۳ |
| کربوهیدرات | ۷ گرم |
| پروتئین | ۲ گرم |
| چربی | ۰ گرم |
| فیبر | ۳ گرم |
| منیزیم | ۱۴ درصد از نیاز روزانه بدن |
| فولات | ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن |
| ویتامین آ | ۱۴ درصد از نیاز روزانه بدن |
| ویتامین سی | ۲۶ درصد از نیاز روزانه بدن |
| ویتامین کا | ۲۶ درصد از نیاز روزانه بدن |
| ویتامین ب۶ | ۱۴ درصد از نیاز روزانه بدن |
خواص بامیه برای سلامتی بدن
بامیه کالری کمی دارد، اما سرشار از مواد مغذی است. ویتامین سی موجود در بامیه به عملکرد سالم سیستم ایمنی کمک می‌کند. بامیه همچنین سرشار از ویتامین کا است که به بدن شما برای جلوگیری از لخته شدن خون کمک می‌کند.
برخی دیگر از فواید سلامتی بامیه عبارتند از:
۱. سرشار از آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان‌ها ترکیبات طبیعی هستند که به بدن شما کمک می‌کنند تا با مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند، مبارزه کند. رادیکال‌های آزاد بیشتر به دلیل ایجاد آسیب اکسیداسیون شناخته می‌شوند که در نهایت می‌تواند منجر به سرطان شود.
آنتی‌اکسیدان‌های اصلی موجود در بامیه، پلی‌فنول‌ها از جمله فلاونوئیدها و ایزوکرستین و همچنین ویتامین‌های آ و سی هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن یک رژیم غذایی سرشار از پلی‌فنول‌ها ممکن است با کاهش خطر لخته شدن خون و آسیب اکسیداتیو، سلامت قلب را بهبود ببخشد.
پلی‌فنول‌ها همچنین به دلیل توانایی منحصر به فردشان در ورود به مغز و محافظت در برابر التهاب، ممکن است برای سلامت مغز مفید باشند. این مکانیسم‌های دفاعی ممکن است به محافظت از مغز شما در برابر علائم پیری کمک کرده و شناخت، یادگیری و حافظه را بهبود بخشند
۲. مبارزه با سرطان
اشاره کردیم که بامیه حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام پلی‌فنول‌ها، از جمله ویتامین‌های آ و سی است. همچنین حاوی پروتئینی به نام لکتین است که ممکن است رشد سلول‌های سرطانی را در انسان مهار کند. مطالعات انجام شده بر روی ترکیبات بامیه نشان داد که آن‌ها رشد سلول‌های سرطان سینه را تا ۶۳ درصد مهار می‌کنند. البته برای اثبات قطعی خواص ضد سرطانی بامیه، تحقیقات بیشتری لازم است.
پلی‌فنول‌ها با جلوگیری از لخته شدن خون و کاهش آسیب رادیکال‌های آزاد، خطر ابتلا به مشکلات قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در بامیه همچنین ممکن است با کاهش التهاب مغز، برای مغز شما مفید باشند.
۳. کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی
سطح بالای کلسترول، با افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی مرتبط است. بامیه حاوی ماده‌ای ژل‌مانند و غلیظ به نام موسیلاژ است که در زبان عامیانه لیزاب نامیده می‌شود و می‌تواند در طول هضم به کلسترول متصل شود و باعث شود که به جای جذب شدن در بدن، از طریق مدفوع دفع شود.
یک مطالعه ۸ هفته‌ای، موش‌ها را به طور تصادفی به ۳ گروه تقسیم کرد و به آن‌ها رژیم غذایی پرچرب حاوی ۱ یا ۲ درصد پودر بامیه یا رژیم غذایی پرچرب بدون پودر بامیه داد. موش‌هایی که رژیم غذایی بامیه داشتند، کلسترول بیشتری را از مدفوع خود دفع کردند و سطح کلسترول کل خونشان نسبت به گروه کنترل پایین‌تر بود.
یکی دیگر از فواید احتمالی بامیه برای قلب، محتوای پلی‌فنول آن است. یک مطالعه چهار ساله روی ۱۱۰۰ نفر نشان داد که افرادی که رژیم غذایی غنی از پلی‌فنول مصرف می‌کردند، نشانه‌های مرتبط با بیماری قلبی را کمتر نشان دادند.
۴. کنترل قند خون
حفظ سطح قند خون برای سلامت کلی شما بسیار مهم است. قند خون بالا به طور مداوم می‌تواند منجر به پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ شود. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که بامیه ممکن است به کنترل سطح قند خون کمک کند. محققان معتقد هستند که بامیه ممکن است به جلوگیری از جذب قند در طول هضم کمک کند.
در یک مطالعه، موش‌هایی که بامیه خالص و شکر مایع دریافت کردند، نسبت به موش‌های گروه کنترل، افزایش ناگهانی قند خون کمتری داشتند. با این حال، شواهد بیشتری برای تأیید اینکه بامیه به کنترل سطح قند خون در انسان کمک می‌کند یا نه، مورد نیاز است. همچنین بامیه ممکن است با متفورمین، یک داروی رایج برای کنترل دیابت، تداخل داشته باشد. بنابراین، خوردن بامیه برای افرادی که این دارو را مصرف می‌کنند، توصیه نمی‌شود
۵. حمایت از بدن در دوران بارداری
یک فنجان بامیه حاوی حدود ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن فولات است. فولات یا همان ویتامین ب۹، یک ماده مغذی مفید برای زنان باردار محسوب شده و به کاهش خطر نقص لوله عصبی که بر مغز و ستون فقرات جنین در حال رشد تأثیر می‌گذارد، کمک می‌کند.
توصیه می‌شود که همه زنان در سن باروری روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولات مصرف کنند. یک بررسی که شامل ۱۲ هزار زن بالغ سالم بود، نشان داد که اکثر آن‌ها به طور متوسط فقط ۲۴۵ میکروگرم فولات در روز مصرف می‌کردند. مطالعه دیگری که ۶ هزار زن غیر باردار را به مدت ۵ سال پیگیری کرد، نشان داد که ۲۳ درصد از شرکت‌کنندگان غلظت فولات ناکافی در خون خود داشتند.
با این حال، چنانچه باردار هستید، توصیه می‌شود پیش از افزودن بامیه به رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید.
۶. کمک به سلامت دستگاه گوارش
فیبر فواید زیادی برای سلامتی دارد و اکثر مردم می‌توانند مقدار بیشتری از آن را در رژیم غذایی خود استفاده کنند. بامیه سرشار از فیبر است و مطالعات نشان داده است که مصرف آن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. این موضوع بسیار مهم است، زیرا سرطان روده بزرگ یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان محسوب می‌شود.
علاوه بر این، بامیه حاوی مقادیر زیادی از نوعی فیبر به نام پکتین است. پکتین یک نوع فیبر پری‌بیوتیک ژل مانند است، به این معنی که باکتری‌های خوب روده شما را تغذیه می‌کند. میکروبیوم سالم به معنای التهاب و نفخ کمتر و مدفوع بهتر است که اگر مستعد یبوست هستید، برای شما خبر خوبی محسوب می‌شود.
۷. تقویت استخوان‌ها
میوه‌ها و سبزیجات معمولاً خاصیت تقویت سلامت استخوان‌ها را ندارند، اما بامیه یک استثنای نادر است. این میوه منبع عالی کلسیم است که برای تقویت استخوان‌ها بسیار مهم است. به عبارت دیگر، با خوردن نصف فنجان بامیه پخته شده، حدود ۶ درصد از کلسیم روزانه خود را دریافت می‌کنید.
همچنین بامیه سرشار از ویتامین کا نیز است. ویتامین کا یک ویتامین محلول در چربی است که برای رشد و حفظ استحکام استخوان‌ها به آن نیاز دارید. نصف فنجان بامیه پخته شده، ۲۷ درصد از ویتامین کا مورد نیاز روزانه شما را تامین می‌کند.
۸. کمک به سلامت پوست
پکتین موجود در بامیه، خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌دهد. خوردن منظم بامیه می‌تواند سلامت پوست را بهبود ببخشد. همچنین آنتی اکسیدان‌های موجود در آن می‌توانند به تصفیه خون و از بین بردن ناخالصی‌هایی که در دفع آکنه نقش دارند، کمک کنند.
علاوه بر استفاده از بامیه برای غذا، می‌توانید بامیه را له کرده و به عنوان ماسک صورت استفاده کنید تا پوست شما روشن‌تر و نرم‌تر شود.
۹. تسکین علائم آسم
ویتامین سی به همراه مقدار آنتی اکسیدان‌های موجود در بامیه، پتانسیل کاهش مشکلات تنفسی مانند آسم را دارد. بنابراین، وقتی علائم آسم دارید، می‌توانید از بامیه برای تسکین علائم آن استفاده کنید.
۱۰. کاهش وزن
بامیه سرشار از فیبر، از جمله فیبر محلول و نامحلول است. این فیبر برای کاهش وزن بسیار مفید است، زیرا هضم آن زمان بیشتری می‌برد و شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه می‌دارد. همچنین بامیه به دلیل مزیت کم کالری بودن، به یک غذای ایده‌آل برای کمک به کنترل وزن تبدیل می‌شود.
روش‌های مصرف بامیه
بامیه را می‌توان به روش‌های مختلفی مثل سوپ یا خورشت، به رژیم غذایی اضافه کرد. با این حال، توجه داشته باشید که به دلیل وجود لعاب در بامیه، هنگام گرم شدن می‌تواند چسبنده یا لزج شود. می‌توانید با پختن بامیه در حرارت بالا در ماهیتابه، از ایجاد این بافت چسبنده جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید بامیه را ترشی کنید تا لزجی آن کاهش بیابد.
در اینجا چند روش دیگر برای اضافه کردن بامیه به رژیم غذایی شما آورده شده است:
- آن را در فر کباب کنید تا یک میان‌وعده سالم داشته باشید.
- بامیه را با رب گوجه‌فرنگی بپزید و روی ماکارونی سرو کنید.
- بامیه نمک‌زده را کباب کنید تا کمی برشته شود.
- بامیه را با سیر تفت دهید.
- بامیه را به انواع غذاهای سرخ شده با سبزیجات اضافه کنید.
سوالات متداول درباره بامیه
بامیه به دلیل محتوای فیبر موجود در آن، شما را برای مدت طولانی‌تری سیر نگه داشته و در نتیجه، منجر به افزایش تعادل وزن بدن می‌شود.
بامیه از جمله میوه‌های حاوی کلسیم محسوب می‌شود. افزایش مصرف کلسیم، به سلامت استخوان‌های بدن و پیشگیری از پوکی استخوان کمک کرده و می‌تواند در تسکین علائم زانو درد مفید باشد.
تاکنون ثابت شده که بامیه آنتی اکسیدان و پکتین بالایی دارد. این دو مورد در بسیاری از مکمل‌های سلامتی و زیبایی دیده می‌شوند. در نتیجه می‌توانند به سلامت کلی بدن و همچنین زیبایی پوست در زنان و مردان کمک کنند.
بامیه را می‌توان به روش‌های مختلف خام، کبابی و حتی ترشی بامیه مصرف کرد. با این حال، متداول‌ترین روش استفاده از بامیه در میان ایرانی‌ها، پختن آن به صورت خورشت بامیه است.
