شیر نارگیل چیست و چگونه درست می‌شود؟ – از خواص تا هرآنچه باید بدانیم

شیرهای گیاهی و غیرلبنی مثل شیر نارگیل و شیر بادام، چند سالی است که جای خود را در سبد تغذیه بسیاری از مردم پیدا کرده‌اند. آموختن طرز تهیه شیر نارگیل خانگی و نوشیدن آن می‌تواند روحتان را جلا دهد و چنان‌چه رژیم گیاهخواری دارید، می‌توانید از آن در تهیه غذاهایتان استفاده کنید. در این مطلب بررسی می‌کنیم که شیر نارگیل چیست و چه تاریخچه‌ای دارد و خواص و ارزش غذایی آن به عنوان یک شیر گیاهی به چه ترتیب است. در ادامه هم چند مورد از موارد استفاده شیر نارگیل را پیشنهاد می‌کنیم.

شیر نارگیل چیست ؟

شیر نارگیل، عصاره غلیظ و خوش‌طعمی است که از فشردن گوشت میوه نارگیل رسیده به دست می‌آید. شیری که از نارگیل به دست می‌آید، طعم و رنگ مشخصی دارد، مثل شیر سفید و غلیظ است و طعم بارز نارگیل می‌دهد. این شیر بدون لاکتوز، جایگزین مناسب برای کسانی است که به هر دلیلی نمی‌توانند از شیر گاو استفاده کنند.

از شیر نارگیل می‌توان برای پخت‌وپز به صورت سرد و گرم، در تهیه انواع نان‌ها و دسرها و حتی خورشت‌ها استفاده کرد. در بازار چند نوع مختلف شیر نارگیل تجاری وجود دارد که به انواع زیر قابل دسته‌بندی است:

• شیر نارگیل شیرین نشده
• شیر نارگیل بدون چربی (۰ تا ۱٫۵ درصد چربی)
• شیر نارگیل کم‌چرب (۵ تا ۱۰ درصد چربی)
• شیر نارگیل چربی متوسط (۱۰ تا ۱۵ درصد چربی)
• شیر نارگیل چربی بالا (۱۵ تا ۲۰ درصد چربی)

درخت نارگیل، درختی از خانواده نخل‌ها است که از مناطق استوایی آسیا سرچشمه گرفته و در بسیاری از مناطق نیمه‌گرمسیری گسترش یافته است. شیر نارگیل امروزه در چندین کشور از جمله هند و آسیای جنوب شرقی، به عنوان یک ماده غذایی اصلی به مصرف می‌رسد.

برای تهیه شیر نارگیل، گوشت نارگیل رسیده را خراشیده یا رنده می‌کنند. سپس آن را از طریق یک صافی فشار می‌دهند تا مایع را از آن خارج کنند. هرچه شیر به دست آمده غلیظ‌تر باشد، چربی بیشتری نسبت به شیر رقیق‌تر دارد. شیر نارگیل رقیق از گوشت فشرده شده نارگیل که در داخل پارچه صافی باقی مانده است، به دست می‌آید. تولیدکنندگان شیر نارگیل، محتویات باقی‌مانده در صافی را با آب گرم مخلوط کرده و آن را برای بار دوم صاف می‌کنند. مایع حاصل، بسیار رقیق‌تر از مایع دور اول است.

اما در کل شیر نارگیل به صورت پودر هم در بازار موجود است.

شیر نارگیل چه خاصیتی دارد؟

حالا می‌دانیم که شیر نارگیل چیست اما در ادامه می‌خواهیم با ارزش غذایی آن هم آشنا شویم. شیر نارگیل حاوی سطوح بالایی از چربی اشباع است که آن را به یک ماده غذایی پرکالری تبدیل می‌کند. همچنین شیر نارگیل حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی است، اما محتوای غذایی آن بسته به روش فرآوری و تجاری یا خانگی بودن آن، متفاوت است. به عنوان مثال، نوشیدنی‌های شیر نارگیل تازه، مشخصات تغذیه‌ای متفاوتی نسبت به شیر نارگیل کارخانه‌ای و عمل‌آوری شده دارند.

به طور معمول، ۲۴۰ گرم (معادل یک فنجان) شیر نارگیل طبیعی خام و شیرین‌نشده، شامل ترکیبات زیر است:

کالری	۵۵۲ کالری
رطوبت (آب)	۱۶۲ گرم
پروتئین	۵٫۵ گرم
چربی	۵۷٫۱ گرم
کربوهیدرات	۱۳٫۳ گرم
کلسیم	۳۸٫۴ میلی‌گرم
پتاسیم	۶۳۱ میلی‌گرم
منیزیم	۸۸٫۸ میلی‌گرم
آهن	۳٫۹۴ میلی‌گرم
ویتامین ث	۶٫۷۲ میلی‌گرم

فواید شیر نارگیل برای سلامتی

تحقیقات نشان داده که شیر نارگیل می‌تواند باعث کاهش وزن، سلامت قلب و افزایش ایمنی بدن شود. در اینجا، هر یک از این فایده‌ها را جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم.

نقش شیر نارگیل در کاهش وزن

شیر نارگیل حاوی نوعی چربی به نام تری گلیسیرید با زنجیره متوسط (MCTs) است. MCT ها انرژی را از طریق فرآیندی به نام ترموژنز یا تولید گرما تحریک می‌کنند. منابع معتبر تحقیقاتی نشان داده‌اند که MCT ها ممکن است در موارد زیر کمک‌کننده باشند:

• کاهش وزن بدن و تجمع چربی
• احساس سیری طولانی‌مدت‌تر بعد از خوردن غذا
• افزایش حساسیت به انسولین و به دنبال آن احتمال کاهش وزن
• افزایش استقامت در انجام حرکات ورزشی

توضیح: انسولین یک هورمون ضروری است که گلوکز را تجزیه و سطح قند خون را کنترل می‌کند.

همچنین تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۲۰ نشان داد که موش‌هایی که شیر نارگیل مصرف می‌کنند، نسبت به موش‌هایی که انواع دیگر شیرها را مصرف می‌کنند، بیشتر وزن و چربی احشایی آنها کاهش می‌یابد. نتایج همچنین نشان می‌دهد که ترکیب شیر نارگیل با یک رژیم غذایی با پروتئین بالا می‌تواند به کاهش یا مدیریت سطوح چربی شکم، افزایش سوخت و ساز و کنترل کلسترول و تری گلیسیرید در بدن کمک کند.

علاوه بر این، شیر نارگیل می‌تواند سرشار از چربی و کربوهیدرات باشد، به این معنی که مصرف بیش از حد آن ممکن است منجر به افزایش وزن شود.

سلامت قلب

برخی شواهد نشان می‌دهد که لوریک اسید (آنتی‌اکسیدان موجود در شیر نارگیل) ممکن است به جلوگیری از سکته مغزی و بیماری قلبی کمک کند. برخی از تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که ترکیب یک رژیم غذایی با پروتئین بالا با شیر نارگیل می‌تواند به مدیریت سطح کلسترول کمک کند. با این حال، شواهد کافی برای تایید مفید بودن شیر نارگیل برای قلب وجود ندارد. علاوه بر این، شیر نارگیل همان چربی موجود در روغن نارگیل را دارد که نوعی چربی اشباع است. برخی منابع تایید کرده‌اند که چربی اشباع شده می‌تواند سطح کلسترول را افزایش دهد.

انجمن قلب آمریکا (AHA) استفاده از روغن نارگیل را توصیه نمی‌کند، زیرا شواهدی مبنی بر این وجود دارد که روغن نارگیل ممکن است سطح LDL یا «کلسترول بد» را در بدن افزایش دهد.

محافظت آنتی‌اکسیدانی در برابر بیماری‌ها

نارگیل حاوی نوعی آنتی‌اکسیدان به نام فنل است. در طی متابولیسم و سایر فرآیندها، بدن مواد زائدی به نام گونه‌های فعال اکسیژن یا رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند. رادیکال‌های آزاد که در بدن باقی می‌مانند، می‌توانند باعث استرس اکسیداتیو شوند و در نتیجه، آسیب‌هایی ایجاد کنند که ممکن است منجر به بیماری‌های مختلف از جمله سرطان و بیماری‌های قلبی شود.

آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به بدن در مبارزه یا حذف رادیکال‌های آزاد کمک کنند و از آن در برابر بیماری محافظت کنند. نویسندگان یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ دریافتند که شیر نارگیل مالزیایی نسبت به شیر بز و گاو، فعالیت آنتی‌اکسیدانی بیشتری دارد. تحقیقات دیگری هم ثابت کرد که محتوای فنولیک موجود در نارگیل می‌تواند به محافظت از لیپیدها، پروتئین‌ها و DNA در بدن، در برابر آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو کمک کند.

فعالیت ضد میکروبی برای مبارزه با عفونت‌ها

نارگیل حاوی نوعی چربی به نام لوریک اسید است. برخی از یافته‌های منبع معتبر نشان می‌دهد که لوریک اسید دارای خواص ضد میکروبی و ضد التهابی است. در نتیجه، ممکن است به حمایت از سیستم ایمنی بدن کمک کند.

در مطالعه‌ای بر روی اثرات ضد میکروبی لوریک اسید نارگیل، محققان گونه‌های مختلف باکتری را جدا کردند و آن‌ها را در آزمایشگاه، در معرض لوریک اسید قرار دادند. آن‌ها دریافتند که لوریک اسید به طور موثری رشد استافیلوکوکوس اورئوس، استرپتوکوک پنومونیه و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس را مهار می‌کند. محققان دیگر دریافتند که لوریک اسید باعث آپوپتوز یا مرگ سلولی در سلول‌های سرطان سینه و آندومتر می‌شود که می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی را مهار کند. با این حال، مقدار لوریک اسیدی که یک فرد احتمالا از طریق شیر نارگیل مصرف می‌کند، برای پیشگیری از سرطان کافی نیست.

مضرات مصرف زیاد شیر نارگیل چیست ؟

تا اینجا دیدیم که شیر نارگیل چیست و چه خواصی دارد. مصرف شیر نارگیل در حد اعتدال، می‌تواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد که در بالا ذکر کردیم. با این حال مصرف بیش از حد شیر نارگیل هم مثل هر ماده غذایی دیگری می‌تواند عوارض نامطلوبی داشته باشد.

شیر نارگیل حاوی سطوح بالایی از کالری و چربی است. ترکیب مصرف زیاد شیر نارگیل با رژیم غذایی غنی از کربوهیدرات، می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. جایگزین کردن شیر لبنی با شیر نارگیل ممکن است به این معنی باشد که فرد کلسیم، ویتامین D و ویتامین A کمتری مصرف می‌کند. اگر به جای شیرهای لبنی از شیر نارگیل استفاده می‌کنید، بهتر است محصولی را انتخاب کنید که با این مواد مغذی غنی شده باشد، یا از غذاهای دیگری که حاوی این مواد مغذی هستند استفاده کنید.

حساسیت به شیر نارگیل

حالا که می‌دانیم شیر نارگیل چیست و چه فواید و ضررهایی دارد باید به موضوع دیگری یعنی حساسیت به شیر نارگیل هم اشاره کنیم. بنا به تحقیقات محققان، حساسیت به شیر نارگیل در سطح دنیا بسیار نادر است. با این حال سیاه‌پوستان و گاهی هم آسیایی-آمریکایی‌ها ممکن است کمی بیشتر در معرض خطر آلرژی به نارگیل باشند.

علائم آلرژی به نارگیل مشابه علائم سایر آلرژی‌های غذایی است. در برخی موارد، یک واکنش آلرژیک می‌تواند به سرعت منجر به آنافیلاکسی شود؛ یک واکنش شدید و خطرآفرین که باعث تورم، خس‌خس سینه و کهیر می‌شود.

موارد استفاده شیر نارگیل چیست ؟

شاید الان این سوال برایتان ایجاد شده باشد که شیر نارگیل را چگونه مصرف کنیم؟ باید بدانید که گزینه‌های زیادی برای افزودن شیر نارگیل به وعده‌های غذایی و نوشیدنی‌ها وجود دارد. برای مثال، شیر نارگیل، ماده اصلی در بسیاری از غذاهای هندی و مالزیایی است و تغذیه با شیر نارگیل کاری بسیار خوب برای بهبود سبک تغذیه است. همچنین می‌توانید:

• هنگام مصرف غلات صبحانه، شیر نارگیل را جایگزین شیر لبنی کنید.
• از شیر نارگیل در تهیه انواع اسموتی‌ها و نوشیدنی‌ها استفاده کنید. مثلا یک لیوان اسموتی شیر نارگیل سالم درست کنید. سه نوشیدنی گرم پاییزی با شیر نارگیل را می‌توانید در کتاب کاله بخوانید.
• از شیر نارگیل به عنوان پایه سوپ‌های خامه‌ای (مثلا سوپ نارگیل تایلندی با نام تام خا) استفاده کنید. طرز تهیه سوپ با شیر نارگیل را در کتاب کاله بخوانید.
• از شیر نارگیل به عنوان جایگزین شیر در ساخت صبحانه با بلغور جو دوسر استفاده کنید. برای این کار، یک لیوان شیر نارگیل را به جوش بیاورید. یک فنجان جو دوسر را اضافه کنید. مخلوط را به مدت ۱۵ دقیقه یا تا زمانی که شیر جذب شود بپزید. روی آن میوه و دارچین بریزید.

شیر نارگیل با دارچین، سوپ گیاهی با شیر نارگیل و موس شکلاتی با شیر نارگیل، از جمله دستورهایی هستند که پیش از این در کتاب کاله برای شما آموزش داده‌ایم. دستور تهیه هر کدام از این خوراکی‌های خوشمزه را می‌توانید با کلیک کردن روی عنوانشان بخوانید.

سوالات متداول درباره شیر نارگیل چیست ؟

تا اینجا دیدیم که شیر نارگیل چیست و چه خواصی دارد. در ادامه، به برخی از سوالاتی که ممکن است درباره شیر نارگیل داشته باشید، پاسخ می‌دهیم.