آهن یکی از مواد معدنی مهم در بدن است. اگر مقدار آهن بدن از مقدار طبیعی کمتر باشد علائم نامطلوبی به همراه دارد. فقر آهن و کم خونی بیشتر در معرض کودکان، دختران نوجوان، زنان باردار و سالمندان است. طبق آمار به دست آمده از هر ۱۰ نفر افراد جامعه، پنج نفر مبتلا به فقر آهن هستند. تعیین کمبود این ماده غذایی بر عهده پزشکان و متخصصان تغذیه است. متخصصان تغذیه با ارائه راهکار و برنامه غذایی مناسب این مشکل را برطرف می‌کنند.
کم خونی و فقر آهن چیست؟
فقر آهن، شایع‌ترین دلیل کم خونی در جهان است. کم خونی ناشی از فقر آهن دو مرحله دارد:
مرحله اول زمانی است که میزان هموگلبین و سایر فاکتور‌ها نرمال هستند و هیچ کمبودی نشان داده نمی‌شود همچنین جواب آزمایش‌ها نرمال است اما یک سری علائم شامل خستگی مفرط، رنگ پریدگی و بی‌حالی، ضعف عمومی و ریزش مو وجود دارد. در این مرحله معمولا کم خونی تشخیص داده نمی‌شود.
مرحله دوم زمانی است که مرحله اول درمان نشده و کم خونی تشدید پیدا کند، این مرحله را کم خونی ثانویه می‌نامند.
روش‌های مقابله با فقر آهن
در موارد اولیه کم خونی معمولا با مواد غذایی حاوی آهن بالا و حذف مواد غذایی که مانع جذب آهن می‌شوند، درمان می‌شود. اما در کم خونی ثانویه و موارد شدید‌تر با تجویز مکمل آهن این مشکل را برطرف می‌کنند. برای کسب بهترین نتیجه افراد باید سه ماه متوالی آهن مصرف کنند سپس آزمایش دهند. اگر نتیجه آزمایش‌ها مورد قبول بود، مصرف مکمل آهن قطع می‌شود.
بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن زمانی است که معده خالی است.
چطور آهن بیشتری جذب کنیم؟
اکثر مواد غذایی مصرفی روزانه، از جذب آهن جلوگیری می‌کنند. این مواد شامل تانن‌ها، اگزالات‌ها، فیتات‌ها، فسفات‌ها و مصرف بیش از اندازه فیبر‌ها هستند.
یکی از رفتا‌رهای غذایی اشتباه نوشیدن چای بلافاصله بعد از غذا است. چای حاوی تئین و تانن است که از جذب آهن جلوگیری می‌کند. در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات اگزالات یافت می‌شود همچنین حبوبات منبع فیتات و نوشابه‌ها منبع فسفات هستند.
در ادامه به ۱۰ نشانه کمبود آهن و مواد غذایی غنی‌شده با آهن می‌پردازیم.
