آلو بخارا یکی از چاشنی‌های پرکاربرد در آشپزی ایرانی است که با طعم ترش، شیرین و بافت لطیف خود، به غذاهایی چون تهیه خورشت آلو بخارا، مرغ آلو، خوراک گوشت و حتی برخی دسرها، طعمی بی‌نظیر می‌بخشد. تهیه آلو بخارا در خانه نه تنها مقرون به صرفه است، بلکه امکان کنترل کامل بر کیفیت و طعم آن را هم به شما می‌دهد. در ادامه طرز تهیه آلو بخارا را بخوانید و طعم غذاهای خود را دو چندان کنید.
مواد لازم برای تهیه آلو بخارا
- آلو زرد یا آلو سیاه ۲ کیلوگرم
- آب جوش به مقدار لازم
- نمک به مقدار لازم
طرز تهیه آلو بخارا
مرحله اول: آلوها را آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه آلو بخارا، آلوهای رسیده را با آب سرد بشویید. اجازه دهید تا کامل خشک شوند. برای آلوهایی با پوست کدر یا آلودگی ظاهری می‌توانید آن‌ها را به مدت کوتاهی در محلول رقیق سرکه سفید و آب (با نسبت یک به سه) قرار دهید. در نهایت آبکشی کنید.
مرحله دوم: آلوها را بجوشانید
در دومین مرحله از طرز تهیه آلو بخارا باید یک قابلمه بزرگ را پر از آب کرده و روی حرارت قرار دهید. صبور باشید تا آب به جوش بیاید. سپس آلوها را به مدت سه تا پنج دقیقه در آب جوش قرار دهید؛ این مرحله باعث می‌شود پوست آن‌ها ترک بخورد و بافتشان کمی نرم شود.
در نهایت آلوها را با استفاده از کف‌گیر از آب خارج کنید. آن‌ها در آبکش بریزید تا خنک شوند. پیشنهاد ما استفاده از آلو بخارا در طرز تهیه آلو مسما گیلانی برای مجالس و میهمانی‌هایتان است.
مرحله سوم: پوست آلوها را بگیرید
در سومین مرحله از طرز تهیه آلو بخارا، پس از آن که آلوها کامل خنک شدند، پوست آن‌ها را به آرامی و با دقت جدا کنید. در این مرحله، در صورت تمایل به تهیه آلو بخارای بدون هسته می‌توانید هسته‌ها را هم خارج کنید. البته در برخی دستورهای آشپزی، باقی‌ماندن هسته در آلو باعث ایجاد طعمی خاص و دلچسب در غذا می‌شود؛ بنابراین انتخاب آن به سلیقه شما بستگی دارد. از تهیه خورشت مرغ و آلو مجلسی برای رنگ و لعاب دادن به میز پذیرایی‌تان غافل نشوید.
مرحله چهارم: آلوها را خشک کنید
در چهارمین مرحله از طرز تهیه آلو بخارا باید آلوها را با فاصله مناسب روی یک سینی استیل یا پارچه‌ای تمیز بچینید، به گونه‌ای که روی یکدیگر قرار نگیرند و جریان هوا بین آن‌ها برقرار باشد. سپس سینی‌ها را در محیطی با نور مستقیم آفتاب قرار دهید و اجازه دهید آلوها به مدت چهار تا هفت روز به صورت طبیعی خشک شوند.
در صورت تمایل، مقدار کمی نمک روی آلوها بپاشید تا علاوه بر طعم‌دار شدن، ماندگاری آن‌ها هم افزایش یابد و احتمال کپک‌زدگی کاهش پیدا کند. پیشنهاد ما طرز تهیه خورش هویج با مرغ و آلو است که با این آلو بخاراهای تهیه شده می‌توانید درست کنید.
نکته: سینی‌ها را هنگام غروب حتما به داخل منزل منتقل کنید.
انواع روش‌های تهیه آلو بخارا
برای تهیه آلو بخارا خانگی روش‌های متنوعی وجود دارد که هرکدام بسته به امکانات، زمان و سلیقه شما قابل انتخاب هستند.
از خشک کردن در آفتاب گرفته تا استفاده از فر یا دستگاه خشک‌کن که هر روش مزایا و ویژگی‌های خاص خود را دارد.
در ادامه با انواع روش‌های تهیه آلو بخارا آشنا می‌شوید تا بهترین گزینه را برای تهیه این چاشنی خوش‌طعم و پرکاربرد انتخاب کنید.
۱. تهیه آلو بخارا در فر
یکی از روش‌های سریع و کاربردی برای خشک‌کردن آلو در خانه، استفاده از فر است، به ویژه برای افرادی که به نور آفتاب دسترسی ندارند. در این روش، می‌توان با حفظ طعم و بافت طبیعی آلو، محصولی با کیفیت و ماندگار تهیه کرد.
طرز تهیه آلو بخارا در فر
برای تهیه آلو بخارا در فر، آلوهای رسیده را شسته و برای چند دقیقه در آب جوش قرار دهید؛ پوست‌شان به راحتی جدا می‌شود. پس از خارج کردن از آب و خنک شدن، پوست آلوها را بگیرید. در ادامه،روی سینی فر را کاغذ روغنی بیاندازید. با این کار آلوها راحت‌تر جدا می‌شوند. سپس آلوها را با فاصله مناسب روی سینی بچینید تا جریان هوا میان آن‌ها برقرار باشد.
فر را روی دمای ۶۰ تا ۷۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید تا گرم شود. حال سینی را درون فر قرار دهید. برای جلوگیری از جمع شدن بخار، درِ فر را کمی باز بگذارید. هر ۳۰ دقیقه یک‌‌بار می‌توانید در را باز کنید تا رطوبت خارج شود. بسته به اندازه و میزان رطوبت آلوها، فرآیند خشک‌شدن بین پنج تا هشت ساعت زمان می‌برد.
این روش گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که در مناطق فاقد آفتاب کافی زندگی می‌کنند و به دنبال راهکاری مطمئن و قابل کنترل برای تهیه آلو بخارا خانگی هستند. در صورت دسترسی به زردآلوی فراوان با خواندن طرز خشک کردن زردآلو در آفتاب، فر، توستر، آن‌ها را برای پذیرایی از عزیزان‌تان درست کنید.
۲. تهیه آلو بخارا در دستگاه میوه خشک کن
تهیه آلو بخارا با دستگاه میوه خشک‌کن یکی از روش‌های مدرن، بهداشتی و سریع برای خشک‌کردن آلو در خانه یا کارگاه‌های کوچک است. این روش با حفظ طعم و بافت طبیعی آلو، محصولی باکیفیت و ماندگار تولید می‌کند که در تمام فصول قابل تهیه است.
طرز تهیه آلو بخارا در دستگاه میوه خشک کن
برای تهیه آلو بخارا با استفاده از دستگاه میوه خشک‌کن، ابتدا آلوهای رسیده را با آب سرد بشویید. سپس آن‌ها را داخل آب جوش بلانچ کنید (بجوشانید). پس از خنک شدن، پوست آلوها را خوب بگیرید. در صورت تمایل، هسته آن‌ها را هم خارج کنید. در ادامه، آلوهای آماده‌شده را با فاصله مناسب روی سینی‌های دستگاه میوه خشک‌کن بچینید. از خواندن طرز تهیه آلو خشک بدون میوه خشک‌کن را بخوانید.
سپس دستگاه را روی دمای ۶۰ تا ۵۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید. صبور باشید تا آلوها در مدت هشت تا ۱۲ ساعت به صورت یکنواخت خشک شوند. این روش علاوه بر حفظ طعم و رنگ طبیعی آلو، محصولی نیمه خشک، ملس و با بافتی نرم و منعطف به شما می‌دهد که برای مصرف روزانه و یا استفاده در انواع غذاها مناسب است.
۳. تهیه آلو بخارا به روش بخارپز
تهیه آلو بخارا به روش بخارپز یکی از راه‌های سریع و موثر برای نرم کردن آلو و حفظ طعم طبیعی آن است. این روش علاوه بر کاهش زمان خشک شدن، باعث می‌شود آلوها بافتی لطیف‌تر داشته باشند و برای استفاده در انواع خورش‌ها و مرباها مناسب‌تر شوند.
طرز تهیه آلو بخارا به روش بخارپز
برای تهیه آلو بخارا به روش بخارپز، ابتدا آلوها را بشویید. آن‌ها را درون بخارپز یا آبکش فلزی قرار دهید. آبکش را به مدت ۱۵ تا ۱۰ دقیقه روی بخار آب جوش بگذارید. در این فرآیند، پوست آلوها نرم و شل می‌شود که به راحتی قابل جدا شدن است؛ پس از آن پوست‌ها را جدا کرده و در صورت تمایل هسته‌ها را هم خارج کنید.
سپس آلوها را روی پارچه‌ای تمیز پهن کنید تا خشک شوند. در نهایت در ظرفی دردار بریزید تا در فریزر نگهداری نمایید. این نوع آلو بخارا نرم‌تر و تازه‌تر از نمونه‌های خشک شده آن است. این روش بیشتر برای نگهداری کوتاه مدت یا فریز کردن آلوها مناسب است و برای ماندگاری طولانی نیاز به شرایط خاص دارد. از دیگر میوه‌هایی که به راحتی می‌توان خشک کرده و برای پذیرایی به کار برد طرز خشک کردن کیوی است که می‌توانید آن را در کتاب کاله بخوانید.
۳. تهیه آلو بخارا با جوهر لیمو
تهیه آلو بخارا با استفاده از جوهر لیمو یکی از روش‌های سنتی و کاربردی برای افزایش ماندگاری و حفظ رنگ طبیعی آلوها است که علاوه بر بافت نرم، ظاهری براق هم به آن‌ها می‌دهد.
طرز تهیه آلو بخارا با جوهر لیمو
در تهیه آلو بخارا با جوهر لیمو، ابتدا باید مانند سایر روش‌ها آلوهای قطره طلای سالم و رسیده را به خوبی شسته و خشک کنید. در ادامه، داخل یک تابه مناسب مقدار کمی آب به همراه شکر بریزید و آن را روی حرارت ملایم قرار دهید تا شکر کاملا در آب حل شود. پس از آن، جوهر لیمو را به شربت اضافه کنید و اجازه دهید چند جوش بخورد تا به خوبی در محلول حل و فعال شود.
سپس آلوها را به تابه اضافه کنید و حدود پنج دقیقه اجازه دهید تا طعم و خاصیت جوهر لیمو جذب آلوها شود. پس از خاموش کردن حرارت، آلوها را پنج دقیقه دیگر هم در همان شربت نگه دارید و طی این زمان، یک تا دو بار به آرامی آن‌ها را زیر و رو کنید تا همه جای آلو به طور یکنواخت مزه‌دار شود.
در ادامه آلوها را آبکش کنید و اجازه دهید شهد اضافی‌شان خارج شود. سپس آن‌ها را با فاصله روی سینی تمیز بچینید و به مدت دو روز زیر نور مستقیم آفتاب خشک کنید. برای داشتن آلو بخارای براق و شیشه‌ای، پس از خشک شدن اولیه، آلوها را دوباره شسته و حدود پنج دقیقه در شهد اولیه بجوشانید. سپس آن‌ها را ۱۰ دقیقه در همان شهد استراحت دهید.
در مرحله آخر، آلوها را مجددا روی سینی چیده و یک شب تا صبح در معرض باد پنکه یا کولر قرار دهید تا کاملا خشک و براق شوند. این روش علاوه بر افزایش ماندگاری، طعم و ظاهر آلو بخارا را نیز بهبود می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم طرز تهیه مرغ زعفرانی با آلو مجلسی را هم از دست ندهید.
۴. تهیه آلو بخارا با گوگرد
یکی از روش‌های صنعتی–سنتی برای تهیه آلو بخارای براق و شیره‌دار، استفاده از دود گوگرد است. در این روش آلوها ظاهری شفاف، رنگ زنده و بازارپسند پیدا می‌کنند، اما استفاده از گوگرد نیاز به دقت زیادی دارد و از نظر سلامت مصرف‌کننده هم قابل تامل است.
طرز تهیه آلو بخارا با گوگرد
برای انجام این روش باید از آلوهایی گوشتی، سالم و رسیده استفاده کنید که پس از خشک شدن، بافت مناسبی داشته باشند. در قدم اول، محفظه‌ای مناسب و نیمه بسته مانند یک جعبه فلزی، قابلمه بزرگ یا فضای طاق‌دار با تهویه محدود فراهم کنید. آلوها را به صورت یک لایه روی توری یا سطح مشبک بچینید تا دود به طور یکنواخت به تمام قسمت‌های آن‌ها برسد.
در مرحله بعد، مقداری پودر گوگرد یا قرص گوگرد (قابل تهیه از عطاری‌ها یا فروشگاه‌های کشاورزی) در زیر محفظه قرار دهید. گوگرد را آتش بزنید تا شروع به دود کردن کند، سپس در محفظه را سریع ببندید تا دود حاصل از سوختن گوگرد تمام آلوها را در بر بگیرد. اجازه دهید آلوها حدود ۳۰ دقیقه در معرض دود باقی بمانند.
پس از پایان دوددهی، آتش را خاموش کرده و اجازه دهید دود کاملا خارج شود. حال آلوهای دودی را از محفظه خارج کرده و بر روی یک سطح تمیز یا سینی فلزی بچینید. سپس آن‌ها را برای مدت کوتاهی (یک تا دو روز) زیر نور آفتاب قرار دهید تا رطوبت سطحی‌شان کاهش یابد و آماده مصرف یا بسته‌بندی شوند. آلو بخارا بهاترنی گزینه برای طرز تهیه خورش به آلو با رب انار است که طعمی ترش و ملس دارد.
نکات تکمیلی تهیه آلو بخارا
در تهیه آلو بخارا، رعایت برخی نکات ریز اما کاربردی می‌تواند تاثیر چشم‌گیری در کیفیت، طعم و ماندگاری محصول نهایی داشته باشد. اگر می‌خواهید آلو بخارای خوش‌طعم، سالم و بدون کپک داشته باشید، بهتر است جزئیات این بخش را با دقت دنبال کنید.
انتخاب آلو در تهیه آلو بخارا
برای تهیه آلو بخارا می‌توانید از انواع مختلف آلو، چه زرد و چه سیاه، استفاده کنید؛ نکته مهم این است که آلوها باید کاملا سالم، گوشتی، سفت و دارای طعم شیرین باشند تا در فرآیند خشک کردن شکل خود را حفظ کرده و طعم مناسبی ایجاد کنند. آلوهای زرد معمولا ظاهری کمی کشیده دارند و پس از خشک شدن، رنگی طلایی و شفاف پیدا می‌کنند که برای آلو بخارای مجلسی بسیار مناسب‌اند.
اگر از آلوهای بسیار رسیده استفاده می‌کنید، دقت داشته باشید که زمان جوشاندن آن‌ها باید بسیار کوتاه باشد، در حد چند دقیقه، تا از له شدن میوه و از بین رفتن بافت آن جلوگیری شود. انتخاب آلو و نحوه آماده‌سازی اولیه، نقش بسیار مهمی در کیفیت نهایی آلو بخارای خانگی دارد.
استفاده از سرکه در تهیه آلو بخارا
سرکه در تهیه آلو بخارا نه تنها به ضدعفونی آلوها کمک کرده بلکه به افزایش ماندگاری، حفظ رنگ طبیعی و خشک شدن سریع‌تر آلوها هم کاربرد دارد. در صورت علاقه به سرکه خانگی می‌توانید طرز تهیه سرکه انگور شفاف خانگی یا تهیه سرکه سیب را در کتاب کاله بخوانید.
ترفندهای خشک کردن آلو بخارا
برای خشک‌کردن بهتر آلوها، آن‌ها را به صورت یکنواخت و با فاصله مناسب روی یک سطح تمیز پهن کنید تا جریان هوا به خوبی در میان آن‌ها گردش داشته باشد. از سویی دیگر از قرار دادن آلوها در معرض نور مستقیم و شدید خورشید یا حرارت بالا خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث تیره شدن رنگ و کاهش کیفیت طعم آلو بخارا شود.
در آخر توصیه می‌شود آلوها را در فواصل زمانی مشخص به آرامی زیر و رو کنید تا تمامی قسمت‌ها به طور یکنواخت و کامل خشک شوند.
