شله زرد نوعی دسر اصیل ایرانی است که برای همه ما یادآور ماه رمضان و نذری‌های مختلفی است که مردم برای برآوردن حاجات خود تهیه می‌کنند. در اینجا می‌خواهیم طرز تهیه شله زرد نذری را بررسی کنیم. البته قبلا طرز تهیه شله زرد مجلسی برای ۶ تا ۱۰ نفر و البته طرز تهیه شله زرد بریا ۵ تا ۵۰ نفر را مرور کرده بودیم و اینجا با در نظر گرفتن شرایط نذری، به طرز تهیه این دسر نگاهی جامع می‌اندازیم.
مواد لازم برای تهیه شله زرد نذری برای ۵۰ نفر
- برنج ۲ کیلو
- شکر ۴ کیلو
- آب ۱۴ لیتر
- گلاب ۱/۵ لیتر
- کره ۳۰۰ گرم
- پودر دارچین به مقدار لازم
- زعفران ۱/۵ مثقال
- هل به مقدار لازم
- خلال بادام برای داخل شله زرد ۲۵۰ گرم
- خلال بادام و پسته برای تزیین به مقدار لازم
طرز تهیه شله زرد نذری
۱. آماده کردن برنج شله زرد نذری
اولین مرحله از طرز تهیه شله زرد نذری این است که برنج آن را آماده کنید. برای این کار برنج را چندین بار خوب با آب سرد بشویید و بعد در آب به مدت یک شب بخیسانید. دقت داشته باشید که برای تهیه شله زرد می‌توانید هم از برنج کامل استفاده کنید هم برنج دانه شده اما اگر برنج کامل استفاده می‌کنید حتما باید بیشتر آن را بخیسانید و حتی برحسب نوع برنج شاید لازم باشد بعد از ساعت‌ها خیس خوردن مجدد خشک کنید و بکوبید تا خرد شود و بعد برای شله زرد از آن استفاده کنید.
نکته: خوب است از برنج نیم دانه ایرانی که عطر و طعم بیشتری دارد برای تهیه شله زرد مجلسی و نذری خود استفاده کنید.
۲. آماده کردن زعفران و هل شله زرد
یکی از کارهای دیگری که در طرز تهیه شله زرد نذری مهم است و باید آن را به درستی انجام دهید، آماده کردن زعفران و هل شله زرد است. آب کردن و به عبارتی دم کردن زعفران که ماده اصلی شله زرد است بسیار مهم است بنابراین خوب است زعفران را قبل از پخت برنج دم کنید و بگذارید خوب دم بکشد تا رنگ و عطرش کامل خارج شود.
نکته مهم: حتما از زعفران دم کرده استفاده کنید و هرگز زعفران را مستقیم به شله زرد اضافه نکنید.
هل هم یکی از مواد شله زرد است که هم می‌توانید آن را به صورت کامل در شله زرد بیاندازید و در آخر از شله زرد خارج کنید هم می‌توانید آن را هم درست مثل زعفران دم کنید. برای این کار بهتر است هل سفید که مناسب استفاده در انواع کیک است را انتخاب کنید. بعد آن را خوب خرد کنید و در یک ظرف با مقداری آب ولرم بریزید و آن ظرف را روی کتری که آبش در حال جوشیدن است بگذارید تا هل به این روش دم بکشد و عطر و طعمش آزاد شود. اگر دسترسی به هل ندارید یا دم کردن آن برایتان سخت است می‌توانید از عرق هل استفاده کنید.
۳. پخت برنج شله زرد و اضافه کردن مواد به آن
داخل قابلمه‌ای که می‌خواهید شله زرد نذری خود را در آن بپزید آب لازم را بریزید و روی حرارت بگذارید تا به جوش آید. بعد برنج را که خوب خیس خورده آبکشی کنید و به آب در حال جوش اضافه کنید و هم بزنید. مدام کف روی قابمله را با کفگیر جدا کنید و مرتب هم برنج را هم بزنید تا ته نگیرد. بعد از مدتی که برنج نیم‌پز شد حرارت را کم کنید و بگذارید برنج خوب نرم شود. بسته به نوع برنج، این مرحله ممکن است نیم ساعت تا یک ساعت طول بکشد.
سپس شکر را به برنجی که خوب پخته اضافه کنید و هم بزنید. (فراموش نکنید که پس از اضافه کردن شکر، برنج زعفرانی را هم بزنید.)
نکته مهم: یادتان باشد بعد از پختن برنج شکر را اضافه کنید. پختن شکر با برنج از ابتدا زمان پخت شله زرد را بسیار طولانی‌تر می‌کند.
حالا زعفران دم کشیده و هل را به برنج اضافه کنید. پس از حل شدن شکر، بادام خلال شده را به شله زرد اضافه کنید. خوب هم بزنید تا غلیظ شود. در آخر کره را اضافه کنید و هم بزنید تا کره در آن ذوب شود.
شعله را کم کنید گلاب را اضافه کنید و درب قابلمه را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بگذارید. بعد از ۱۵ دقیقه از روی حرارت بردارید و داخل کاسه‌ها بریزید و شله زرد را با دارچین و بادام و پسته ساییده شده یا خلال شده تزیین کنید و بگذارید خنک شود.
نکته: بادام خلال شده را می‌توانید در گلاب خیس کنید، چون عطر بادام را افزایش می‌دهد و طعم خوبی به شله زرد می‌دهد.
نکات تکمیلی برای تهیه شله زرد نذری
درست کردن و پخت شله زرد حرفه ای چه به صورت نذری باشد چه فقط برای مصرف خانواده شما فرقی ندارد. کافی است میزان دقیق مواد لازم را رعایت کنید و نکاتی که در ادامه گفته‌ایم را رعایت کنید تا یک شله زرد همه چیز تمام داشته باشید.
نسبت مواد شله زرد نذری
یکی از نکات مهم برای تهیه شله زرد نذری این است که میزان و نسبت مواد را دقیق تعیین کنید یعنی چه طرز تهیه شله زرد برای ۱۰۰ نفر باشد چه کمتر یا حتی بیشتر باید نسبت مواد را دقیق انجام دهید. پس اولا از یک پیمانه ثابت برای وزن کردن استفاده کنید. یعنی اگر پیمانه شما لیوان است هم برنج، هم آب و هم شکر را با آن اندازه‌گیری کنید.
نسبت دقیق میزان شکر به برنج شله زرد یک به دو است. یعنی اگر یک کیلو برنج برای شله زرد استفاده کردید باید شکرتان دو کیلو باشد.
نسبت دقیق میزان آب برای پخت برنج هم اگر برنج به درستی خیس خورده باشد حدود ۵ تا ۶ برابر است.
نکات مهم برای زمان پخت برنج و آماده کردن آن
زمان پخت برنج شله زرد بسته به نوع برنج و این که برنج کامل است یا برنج خرد شده و حتی این که برنج را قبل پخت چه مدت زمان خیسانده‌اید فرق دارد. اما در کل با توجه به میزان آب و حرارت گازی که شله زرد را روی آن می‌پزید حدودا یک تا دو ساعت برای پخت کامل برنج به صورتی که شفته و کاملا نرم شود لازم است.
یادتان باشد اگر از برنج نیم دانه استفاده کردید می‌توانید زمان خیساندن آن را کمتر از ۲۴ ساعت در نظر بگیرید البته باز هم بسته به نوع برنج‌تان تصمیم بگیرید.
اگر به هر دلیلی برنج‌تان بعد از زمان گفته شد باز هم شفته و نرم نشده بود می‌توانید با گوشت‌کوب آن را له کنید.
نکاتی برای انتخاب بهترین زمان اضافه کردن شکر به برنج برای شله زرد
قبل از اضافه کردن شکر مطمئن شوید که برنج کاملا پخته شده باشد والا شکر می‌تواند روند پخت را کند کند.
نکات مهم برای جلوگیری از آب انداختن شله زرد نذری
برای آب نیانداختن شله زرد باید در مرحله آخر یعنی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه قبل از برداشتن شله زرد، در قابلمه را که رویش دم‌کنی کشیده شده بگذارید. با این روش آب اضافه شله زرد بخار می‌شود. حتی توصیه می‌کنیم بعد از این مرحله هم عجله نکنید و وقتی گاز را خاموش کردید هم بگذارید حداقل ۱۰ دقیقه دیگر هم دم‌کنی روی قابلمه بماند بعد آن را بردارید.
اگر شله زرد خیلی غلیظ شد می‌توانید کمی آب جوش اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه دیگر بجوشد.
بهترین زمان نگهداری باقیمانده شله زرد
باقیمانده شله زرد را می‌توانید به مدت ۳-۴ روز در یخچال نگهداری کنید.
روش تزیین شله زرد نذری
می توانید از مواد مختلفی مانند دارچین، پودر نارگیل، پسته خلال شده، بادام، گلبرگ خشک شده گل رز و برشهای لیمو و پرتقال و هر چیزی که فکر می کنید مناسب و زیباست برای تزیین استفاده کنید. هر چند بهترین گزینه برای تزیین شله زرد نذری استفاده از شابلون‌های آماده مناسب است.
سوالات رایج در مورد تهیه شله زرد
به طور متوسط، یک کیلو برنج برای حدود ۱۰ تا ۱۲ نفر شله زرد می‌شود. البته این مقدار بسته به غلظت دلخواه و مقدار دیگر مواد اولیه می‌تواند تغییر کند.
برای نیم کیلو برنج، حدود ۱٫۵ تا ۲ پیمانه شکر کافی است.
به طور معمول، برای یک کیلو برنج، ۳ تا ۴ پیمانه شکر استفاده می‌شود. اما این مقدار می‌تواند بسته به ذائقه شما متفاوت باشد.
به طور معمول، برای هر پیمانه برنج، ۶ پیمانه آب نیاز است. اما این مقدار می‌تواند بسته به نوع برنج و روش پخت متفاوت باشد.
دو کیلو برنج برای حدود ۲۰ تا ۲۴ نفر شله زرد می‌شود.
مقدار زعفران به سلیقه شما بستگی دارد. اما به طور معمول برای هر کیلو برنج، حدود یک گرم زعفران کافی است.
برنج شله زرد را بهتر است حداقل ۶ ساعت و حداکثر ۲۴ ساعت قبل از پخت خیس کنید.
وقتی شله زرد غلیظ شد و آب آن تبخیر شد، به این معنی است که جا افتاده است. می‌توانید با قاشق چوبی به ته قابلمه بزنید، اگر ته دیگ گرفت، یعنی شله زرد آماده است.
