شیرینیها همواره نقشی مهم و اثرگذاری در فرهنگ غذایی ایرانیان دارند. بعضی از این شیرینیها تنها به سبب طعم و ظاهر شناخته نمیشوند؛ بلکه پیوندی عمیق با هویت و سنتهای بومی دارند. به همین خاطر جایگاه متمایزتری نسبت به دیگر شیرینیها پیدا میکنند.
شیرینی شستی زنجان از همان خوراکیهای خاص و خوشمزه است که در بسیاری از مراسم و اعیاد به ویژه در روزهای نمادینی چون هشتم مرداد، روز زنجان حضوری پررنگتر پیدا میکند. طرز تهیه شیرینی شستی زنجان را در ادامه بخوانید تا با هر لقمه از آن به قلب فرهنگ این استان بروید.
طرز تهیه شیرینی برنجی کرمانشاهی اصیل هم از دیگر شیرینیهای غنی، سنتی و بومی ایرانی است که با هویت و فرهنگ ایرانی کامل پیوند خورده است.
مواد لازم برای تهیه شیرینی شستی زنجان
- آرد سفید قنادی ۲۵۰ گرم
- کره ۱۲۵ گرم
- پودر قند ۸۰ گرم
- آرد برنج ۵۰ گرم
- زرده تخم مرغ ۱ عدد
- گلاب ۲ قاشق غذاخوری
- پودر هل ۰/۵ قاشق چایخوری
- مغز پسته به مقدار لازم
- مغز بادام به مقدار لازم
طرز تهیه شیرینی شستی زنجان
مرحله اول: کره و پوره قند را مخلوط کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، بهتر است مانند دستور تهیه شیرینی برنجی با کره کرمانشاهی، تمامی مواد اولیه را حداقل ۳۰ دقیقه پیش از شروع کار از یخچال خارج کنید تا به دمای محیط برسند. این کار کمک میکند تا فرآیند ترکیب و پخت مواد سادهتر و با کیفیت بالاتری انجام شود.
سپس کره نرم شده و پودر قند الک شده را در یک کاسه بریزید و با همزن برقی به مدت پنج دقیقه هم بزنید تا ترکیب پوک، کرمی رنگ، یکدست و سبک شود. این مرحله نقش مهمی در لطافت و کیفیت نهایی شیرینی دارد. مواد را حتما دورگیری کنید تا شیرینی بوی روغن ندهد.
نکته ۱: در صورت تمایل میتوانید به جای کره از روغن جامد قنادی استفاده کنید. فقط دقت داشته باشید که روغن هم باید به دمای محیط رسیده باشد تا به خوبی با سایر مواد ترکیب شود.
نکته ۲: پودر قند را بهتر است الک کنید تا تمام ناخالصیها آن گرفته شود.
مرحله دوم: زرده تخم مرغ، هل و گلاب را اضافه کنید
در دومین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، پس از آن که ترکیب کره و پودر قند آماده شد، نوبت به افزودن زرده تخم مرغ و پودر هل میرسد.
این دو ماده را به مخلوط قبلی اضافه کرده و حدود یک دقیقه با همزن هم بزنید تا مواد کامل با یکدیگر ترکیب شده و بافتی یکنواخت پیدا کنند. از دیگر شیرینیهای سنتی و پرطرفدار میتوان به طرز تهیه شیرینی قرابیه تبریز اشاره کرد که مناسب پذیرایی در میهمانیها به ویژه عید نوروز است.
در گام بعد، گلاب را به مایه اضافه کرده و مجدد مخلوط را هم بزنید تا ترکیب نهایی کاملا یکدست، لطیف و معطر شود. ترکیب دلانگیز رایحه هل و گلاب در این مرحله، عطر خاص و سنتی شیرینی شستی زنجان را شکل میدهد و تجربه پختی لذتبخش را برای شما رقم میزند.
فصل بهار بهترین بهانه برای تهیه گلاب خانگی است پس از طرز تهیه گلاب در خانه غافل نشوید چرا که پنج دستور آسان و کاربردی برایتان آورده است.
مرحله سوم: آرد سفید و آرد برنج را اضافه کنید
در سومین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، آرد سفید و آرد برنج را با یکدیگر مخلوط کرده و دو تا سه بار الک کنید تا کاملا هوا بخورند و از هرگونه گلوله شدن جلوگیری شود.
سپس این ترکیب را به تدریج و در چند مرحله به مخلوط مواد قبلی اضافه کنید. هنگام اضافه کردن آرد، از لیسک یا قاشق چوبی برای هم زدن استفاده کنید تا خمیر به تدریج شکل بگیرد.
در انتها، با نوک انگشت خمیر را کمی ورز داده و جمع کنید تا بافتی نرم، لطیف و بدون چسبندگی حاصل شود. اگر از علاقه مندان شیرینیهای سنتی و محلی هستید میتوانید طرز تهیه باقلوا یزدی را امتحان کنید.
نکته: ورز دادن زیاد باعث سفت شدن خمیر میشود پس تنها تا حدی که مواد به خوبی ترکیب شوند، کافی است.
مرحله چهارم: به خمیر استراحت دهید
در چهارمین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، نوبت به استراحت خمیر میرسد. برای این کار، خمیر را داخل یک ظرف در بسته یا کیسه فریزر تمیز قرار دهید. سپس حداقل ۳۰ دقیقه و حداکثر یک ساعت در یخچال بگذارید. این مرحله به خمیر کمک میکند تا انسجام بهتری پیدا کرده و در هنگام فرمدهی ترک نخورد.
همچنین شیرینیها هنگام پخت، شکل و بافت مطلوبتری داشته باشند. پیشنهاد ما به شما طرز تهیه شیرینی پادرازی است که با فرهنگ بومی قزوینیها پیوند خورده است.
مرحله پنجم: خمیر شیرینیها را فرم دهید
در پنجمین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان تا خمیر در حال استراحت است، فر را با دمای ۱۷۰ درجه سانتیگراد روشن کنید تا برای پخت شیرینیها گرم شود. حال از خمیر آماده، گلولههایی به اندازه یک فندق بردارید.
با فاصله مناسب روی سینی فر که با کاغذ روغنی پوشاندهاید بچینید. سپس با انگشت شست، وسط هر گلوله را به آرامی فشار دهید تا کمی فرورفتگی ایجاد شود.
این مرحله نه تنها به شکلگیری نهایی شیرینی کمک میکند، بلکه علت نامگذاری آن به عنوان شیرینی شستی هم به همین فشار انگشت برمیگردد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید یک از شیرینیهای معروف ترکیه هم دستوری تقریبا مشابه به شیرینی شستی دارد؛ طرز تهیه شیرینی الماسی را میتوانید بخوانید.
نکته ۱: انگشت شست خود را کمی خیس کنید تا حالت گودی بهتر و راحتتر ایجاد شود.
نکته ۲: دقت داشته باشید که فشار بیش از حد ندهید تا خمیر ترک نخورد یا پخش نشود.
مرحله ششم: شیرینی را تزیین کنید
در این مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، برای افزودن جلوهای زیبا و طعمی دلپذیر، میتوانید شیرینیها را تزیین کنید. ابتدا در گودی وسط هر شیرینی، بنا بر سلیقه خود، یک عدد مغز بادام یا مغز پسته قرار دهید.
سپس در یک کاسه کوچک، زرده تخممرغ را به خوبی هم بزنید تا یکدست و روان شود. با استفاده از برس مخصوص شیرینیپزی، سطح شیرینیها را به آرامی با زرده تخممرغ رومال کنید تا در زمان پخت رنگی طلایی و جذاب به خود بگیرند. با سفیده باقیمانده به راحتی یک شیرینی ساده دیگر درست کنید؛ طرز تهیه شیرینی پفکی گردویی با سفیده را بخوانید.
نکته: این مرحله رومال زدن اختیاری است و در دستور سنتی شیرینی شستی وجود ندارد اما میتواند ظاهر شیرینیها را زیباتر کند.
مرحله هفتم: شیرینیها را بپزید
در هفتمین و آخرین مرحله از طرز تهیه شیرینی شستی زنجان، شیرینیهای فرمداده شده را در طبقه وسط فر قرار دهید تا به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید.
دقت داشته باشید که شیرینیها نباید رنگ طلایی یا قهوهای به خود بگیرند؛ بلکه باید رنگی روشن و ملایم داشته باشند تا بافت نرم و طعم اصیل آن حفظ شود.
از دیگر دستورهای شیرینیپزی سنتی میتوان به دستور تهیه قطاب شمالی در خانه با و بدون فر اشاره کرد که مناسبترین گزینه برای پذیرایی به حساب میآید.
پس از پایان زمان پخت، شیرینیها را از فر خارج کرده و اجازه دهید روی سینی کامل خنک شوند. سپس به آرامی آنها را از کاغذ روغنی جدا کنید و در یک ظرف در بسته برای حفظ تازگی و لطافت، نگهداری نمایید.


نکات تکمیلی تهیه شیرینی شستی
شیرینی شستی زنجان نه تنها یک خوراکی خوشمزه، بلکه نمادی از فرهنگ و هویت این خطه است که هر ساله به ویژه در روز زنجان (هشتم مرداد) جایگاه ویژهای در دل مردم پیدا میکند. برای دستیابی به بهترین نتیجه در تهیه این شیرینی سنتی، نکات تکمیلی زیر را بخوانید.
استفاده از آرد برنج در تهیه شیرینی شستی
استفاده از آرد برنج نرم و مرغوب، نقش مهمی در لطافت و نرمی بافت شیرینی زنجانی دارد. در مقابل، به کارگیری آرد برنج دانه درشت منجر به بافتی زبر و نامطلوب در شیرینی شود و کیفیت نهایی آن را تحت تاثیر قرار دهد. طرز تهیه آرد برنج خانگی را در کتاب کاله بخوانید تا آن را به راحتی برای انواع شیرینیها، فرنی و کاچی در خانه درست کنید.
کره یا روغن، کدامیک برای تهیه شیرینی شستی زنجانی مناسب است؟
در دستور اصلی شیرینی شستی، استفاده از روغن جامد ترجیح داده میشود چراکه این نوع روغن بافتی سبکتر و سنتیتر به شیرینی میبخشد و ماندگاری آن را افزایش میدهد.
با این حال، به کارگیری کره با کیفیت و درصد چربی بالا هم میتواند طعمی کرهای، خوشعطر و خاص به شیرینی اضافه کند و تجربهای متفاوت و لذیذتر برای شما فراهم آورد. اگر طعم کره را در شیرینیها میپسندید پس طرز تهیه شیرینی نخودچی با کره بهترین گزینه برای شما است.
بنابراین، انتخاب بین روغن جامد و کره به سلیقه و ذائقه شما بستگی دارد؛ اگر به دنبال بافت سنتی و ماندگاری بهتر هستید، روغن جامد گزینه مناسبی است، و اگر طعم غنیتر مدنظر است، کره با کیفیت را توصیه میکنیم. طرز تهیه شیرینی بهشتی با روغن جامد از دیگر شیرینیهایی است که با روغن و بافتی سنتی برای روزهای عید میتوانید درست کنید.
عطر و طعم شیرینی شستی
عطر و طعم شیرینی شستی زنجان، بخش جداییناپذیر از جذابیت و محبوبیت این شیرینی سنتی است که ریشه در فرهنگ و ذائقه مردم این دیار دارد. استفاده از مواد معطر مانند پودر هل و گلاب، به همراه انتخاب دقیق نوع چربی، میتواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت نهایی و رضایت از طعم شیرینی داشته باشد.
در صورت تمایل و بنا بر ذائقهتان میتوانید پودر زنجبیل و زعفران دم کرده در مایه خمیر شیرینی به کار ببرید. اگر به دنبال دستور شیرینی با عطر هل هستید میتوانید طرز تهیه شیرینی هلالی بادامی را درست کنید.
تزیین و سرو شیرینی شستی زنجانی


تزیین و نحوه سرو شیرینی شستی زنجان، نقشی مهم در جلوهگری این شیرینی سنتی و افزایش جذابیت آن در سفرههای جشن و مهمانیها ایفا میکند. استفاده از تزیینات ساده ولی چشمنواز، میتواند علاوه بر زیبایی ظاهری، یادآور سنتهای کهن و فرهنگ غنی منطقه باشد. در ادامه به چند پیشنهاد کاربردی برای تزیین و سرو بهتر این شیرینی خوشطعم اشاره خواهیم کرد:
- روکش پودر قند: پس از پخت و خنک شدن، کمی پودر قند الکشده روی شیرینیها بپاشید تا جلوهای لطیف و جذاب پیدا کنند.
- مارمالاد آلبالو: شما میتوانید پس از پخت، گودی وسط شیرینی را با تهیه مارمالاد آلبالو یا مارمالاد زردآلو پر کنید. از سویی دیگر شکلات چیپسی، سس شکلاتی یا خلال بادام هم میتوانند گزینههای مناسبی برای تزیین این شیرینی سنتی باشند.
- سرو شیرینی شستی: شیرینی شستی بهترین همراه برای یک فنجان چای ایرانی، چای آلبالو خوشطعم است؛ سرو این شیرینی در کنار چای، شربت سکنجبین، یا شربت زعفران تجربهای دلپذیر و خاطرهانگیز را رقم میزند.