ماش پلو اصفهانی یکی از غذاهای اصیل، مقوی و خوشعطر ایرانی است که با ترکیب برنج ایرانی، ماش نیمپز و ادویههای گرم و دلنشین مانند زیره و دارچین تهیه میشود. این غذا طعمی ملایم، بافتی نرم و دلچسب دارد و معمولا با پیازداغ، ماست محلی، ترشی یا سالاد شیرازی سرو میشود. در برخی نسخهها، گوشت چرخکرده یا کوفتهریزههای کوچک نیز به غذا افزوده میشود تا ارزش غذایی و طعم آن کاملتر شود. اگر به دنبال یک غذای سنتی سالم و بسیار ساده، همراه با کمترین مواد اولیه هستید، طرز تهیه ماش پلو اصفهانی انتخابی عالی و متفاوت خواهد بود.
مواد لازم برای تهیه ماش پلو اصفهانی
- برنج ایرانی ۲ پیمانه
- ماش ۱ پیمانه
- پیاز ۲ عدد
- گوشت چرخکرده (اختیاری) به مقدار لازم
- زردچوبه، نمک، فلفل سیاه به مقدار لازم
- دارچین و زیره به مقدار لازم
- روغن یا کره به مقدار لازم
طرز تهیه ماش پلو اصفهانی
مرحله اول: خیساندن برنج و ماش
در طرز تهیه ماش پلو ساده، ماش را از چند ساعت قبل یا از شب گذشته در آب قرار دهید تا هم بهتر پخته شود و هم نفخ آن گرفته شود. برنج را نیز حدود یک تا ۲ ساعت قبل از شروع پخت با آب ولرم و مقدار کمی نمک بخیسانید.
این مرحله باعث میشود برنج بهتر قد بکشد و زمان پخت کوتاهتر شود. اگر ماش تازه باشد، زمان خیساندن کوتاهتر خواهد بود؛ اما ماش کهنه حتما نیاز به زمان بیشتر دارد.
مرحله دوم: پخت ماش
ماش را داخل قابلمه ریخته و مقدار کافی آب اضافه کنید. همراه آن کمی زردچوبه بریزید تا رنگ آن طلایی و اشتهابرانگیز شود. حرارت را متوسط قرار دهید و اجازه دهید ماش نیمپز شود. ماش نباید کاملا نرم و له شود؛ زیرا در ادامه مراحل پخت برنج، با بخار، بافت آن تکمیل میشود. پس از نیمپز شدن، ماش را آبکش کنید و کنار بگذارید.
مرحله سوم: تفت دادن پیاز و گوشت (اختیاری)
یک عدد پیاز را نگینی خرد کنید و در مقدار کمی روغن روی حرارت متوسط تفت دهید تا طلایی و خوشرنگ شود. اگر مایل به استفاده از گوشت چرخکرده هستید، آن را به پیاز اضافه کرده و با نمک، فلفل، زردچوبه و مقدار کمی زیره تفت دهید تا کاملا سرخ و مغزپخت شود.
برای عطر بهتر، مقدار بسیار کم دارچین نیز اضافه کنید. در نسخههای اصیل اصفهانی، ممکن است از کوفتهریزههای بسیار کوچک نیز استفاده شود که ظاهر غذا را جذابتر میکند.
مرحله چهارم: پخت و آبکش کردن برنج و ترکیب مواد
در قابلمهای دیگر، آب را بجوشانید و برنج خیساندهشده را اضافه کنید. وقتی دانههای برنج کمی نرم و نیمپز شدند، ماش نیمپز و در صورت استفاده مخلوط گوشت را نیز اضافه کنید. مواد را بهآرامی هم بزنید تا یکدست شوند و سپس همانند روش چلو، آبکش کنید. در این مرحله مراقب باشید دانههای ماش نشکنند و برنج حالت چسبنده پیدا نکند.
مرحله پنجم: دمکردن و سرو ماش پلو اصفهانی
ته قابلمه را با کمی روغن و سیبزمینی یا نان برای تهدیگ بپوشانید. سپس مخلوط برنج و ماش را لایهلایه بریزید و بین لایهها کمی زیره یا پیازداغ اضافه کنید. روی برنج کمی کره یا روغن داغ بریزید، دمکنی بگذارید و اجازه دهید حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه روی حرارت ملایم دم بکشد. پس از پخت کامل، ماش پلو را در دیس سرو کرده و روی آن کمی دارچین یا پیازداغ اضافه کنید و به همراه ماست بادمجان یا حتی ماست تازه کمچرب که با آن ماست و خیار تهیه کردهاید، سرو کنید.
انواع ماشپلو پرطرفدار در ایران
ماشپلو یکی از غذاهای سنتی و محبوب ایرانی است که با روشها و طعمهای متنوع در نقاط مختلف کشور تهیه میشود.
- طرز تهیه ماش پلو بوشهری
این نسخه جنوبی با ادویههای گرم و کمی زعفران تهیه میشود و معمولاً همراه با روغن حیوانی و پیازداغ سرو میشود. طعم آن شیرین و تند متعادل است و عطر خاص جنوب ایران را دارد. - طرز تهیه ماش پلو شیرازی
در این نسخه، ماش پلو با ادویه ملایم و کمی دارچین و کره آماده میشود. معمولاً بدون گوشت یا با کوفته ریزه سرو میشود و رنگ طلایی جذابی دارد. - طرز تهیه ماش پلو با هویج
در این نوع، هویج رنده شده یا خلال شده به ماش پلو اضافه میشود و باعث ایجاد طعمی کمی شیرین و رنگی شاد و جذاب میشود. این مدل برای کودکان و خانوادههای اهل ذائقه شیرین و خوشرنگ مناسب است. - طرز تهیه ماش پلو با شوید خشک
شوید خشک طعم سبزیجات تازه و معطر به غذا میدهد. این نسخه سبکتر و خوشعطر است و برای کسانی که طعم سبزیجات را ترجیح میدهند بسیار مناسب است. - طرز تهیه ماش پلو با مرغ ریشریش
مرغ ریشریش پخته یا سرخ شده به همراه ماش و برنج، غذایی کامل و مقوی ایجاد میکند. این مدل بسیار مناسب مهمانیها و وعدههای خانواده است و طعمی گرم و دلنشین دارد.
نکات تکمیلی برای پخت ماشپلو اصفهانی
برای طرز تهیه ماش پلو مجلسی اصفهانی خوشعطرتر، دانهدانهتر و مطابق دستورهای اصیل درست مثل طرز تهیه نخود پلو با کشمش، چند نکتهی ساده اما مهم وجود دارد که رعایت آنها نتیجه نهایی غذا را حرفهایتر میکند. این نکات مخصوصا برای کسانی که برای اولینبار این غذا را میپزند بسیار کاربردی است.
استفاده از زیره و دارچین برای عطر اصیل
زیره یکی از عناصر اصلی طعمدهنده در ماشپلو اصفهانی است اما باید با مقدار کم و کنترلشده استفاده شود تا طعم ماش و برنج را تحت تاثیر قرار ندهد. مقدار استاندارد معمولا یک تا دو قاشق چایخوری برای این حجم مواد است. دارچین هم بهصورت اختیاری افزوده میشود اما بهتر است فقط کمی روی برنج هنگام دمکشی پاشیده شود تا طعم غالب نشود.
میزان پخت ماش
ماش نباید کاملا له شود، چون در مرحله دمکشیدن همراه برنج ادامه پخت دارد. اگر ماش بیش از حد نرم شود، ظاهر غذا خمیرگونه میشود و برنج انسجام خود را از دست میدهد. بهترین زمان قطع پخت ماش زمانی است که با فشار بسیار کم بین دو انگشت ترک بردارد اما کاملا له نشود.
اگر دوست دارید با ماش غذاهای دیگر هم تهیه کنید به شما پیشنهاد میکنیم طرز تهیه آش ماش و طرز تهیه خوراک ماش را هم در کتاب کاله بخوانید.
روش بهتر برای ترکیب مواد
اگر میخواهید ظاهر ماشپلو حرفهای و مجلسی شود، بهتر است ماش، گوشت و برنج را در مرحله آبکشی بهصورت کامل مخلوط نکنید. روش مناسبتر این است که هنگام دمگذاری پایه برنج قرار گیرد و مواد در نهایت لایهلایه روی آن اضافه شوند. این کار باعث میشود که بافت و طعم هر بخش بهتر حفظ شود.
همراهی مناسب در کنار غذا
ماشپلو با گوشت چرخ کرده با ماست چکیده، ماستوخیار، ترشی خانگی یا سالاد شیرازی بسیار هماهنگ است. در نسخههای سنتی معمولا همراه غذا کمی پیازداغ اضافهتر روی دیس ریخته میشود تا طعم نهایی کاملتر، خوشعطرتر و متعادلتر شود.
سوالات متداول درباره طرز تهیه ماش پلو اصفهانی
اگر اولینبار است که ماشپلو درست میکنید یا میخواهید نتیجه نهایی شبیه نسخههای اصیل اصفهان باشد، پاسخ پرسشهای زیر میتواند به شما کمک کند.
۱ . آیا ماشپلو بدون گوشت هم خوشمزه میشود؟
بله، ماشپلو بهصورت سنتی معمولا بدون گوشت تهیه میشود و همان ترکیب ماش، برنج، پیاز و ادویهها طعم بسیار دلنشینی دارد.
۲ . آیا میتوان ماش را بدون خیساندن پخت؟
میتوانید ماش را بدون خیساندن بپزید اما زمان پخت طولانیتر خواهد بود و همچنین احتمال نفخ بیشتر است.
۳ . آیا میتوان ماشپلو را با برنج کته درست کرد؟
بله، اگر بافت نرمتر را ترجیح میدهید میتوانید بهصورت کته بپزید اما مدل آبکششده نسخه اصیلتر محسوب میشود و ظاهر غذا دانهدانهتر خواهد بود.
۴ . چطور ماشپلو را خوشعطرتر کنیم؟
افزودن کمی زیره در مرحله مخلوطسازی و مقدار خیلی کم دارچین هنگام دمکشی کمک میکند عطر غذا عمیقتر شود.
