نان برنجی گیلانی یا لاکو یکی از نان‌های خوشمزه محلی به حساب می‌آید که آرد آن از دل شالیزارهای گیلان بیرون آماده است. زنان این خطّه با خمیرگیری متفاوت، حدود ۱۰۰ سال پیش این نان را نه تنها در شمال بلکه در سراسر ایران به نام خود ثبت کردند. این نان را با نام‌های دیگری مانند تمیجان هم می‌توانید پیدا کنید. در مطالب قبلی به دستور تهیه نان برنجی شمالی اصیل و سنتی اشاره کرده‌ایم اما این دستور کمی متفاوت است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این نان خوشمزه را به دو روش خشک و نرم تهیه می‌کنند. اگر شما هم هوس این نان را کردید کافی است طرز تهیه نان برنجی گیلانی را در این‌جا به صورت مرحله به مرحله و تصویری بخوانید تا در منزل درست کنید.
مواد لازم برای تهیه نان برنجی گیلانی
- آرد برنج ۴۰۰ گرم
- آب جوش یک و سه‌چهارم پیمانه
- زردچوبه یک قاشق مرباخوری
- نمک به مقدار لازم
- شکر دو تا سه قاشق غذاخوری
- کره به مقدار لازم
- آب جوش یک الی دو قاشق غذاخوری
- آرد گندم یک‌چهارم پیمانه
- روغن مایع به مقدار لازم
طرز تهیه نان برنجی گیلانی
۱. مواد لازم را آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه نان برنجی گیلانی باید در قابلمه‌ای مناسب آب بریزید تا به جوش بیاید. آرد برنج را خوب الک کنید تا دانه‌های درشت آن گرفته شود. سپس آن را به همراه زردچوبه در کاسه‌ای نسبتا بزرگ بریزید. حال یک و سه‌چهارم پیمانه از آب جوش را داخل کاسه بریزید. شروع به ورز دادن خمیر کنید. آب را به یک‌باره داخل کاسه نریزید چراکه خمیر شل خواهد شد. این کار را آن‌‌قدر تکرار کنید تا خمیر لطیفی به دست بیاید. از هم‌زن هم برای این کار می‌توانید استفاده کنید. در نهایت خمیر باید در وسط کاسه جمع شود. در مطلب طرز تهیه آرد برنج خانگی به راحتی توضیح داده‌ایم که چگونه آن را درست کنید.
نکته ۱: تا به دست آمدن خمیر هربار یک و سه‌چهارم پیمانه آب اضافه کنید.
نکته ۲: در صورت تمایل می‌توانید زعفران را جایگزین زردچوبه کنید.
نکته ۳: خمیر داغ است حتما از دستکش استفاده کنید.
۲. خمیر را بپزید
در دومین مرحله از طرز تهیه نان برنجی گیلانی باید خمیر را به دو قسمت مساوی تقسیم کنید. آن را در دستان خود به شکل گلوله‌های نسبتا بزرگی در بیاورید. روی هر یک از گلوله‌ها با انگشت خود یک حفره بزرگ ایجاد کنید. دو گلوله را برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه داخل قابلمه آب جوش بیاندازید تا پخته شود. خمیرها را که داخل قابلمه آب جوش می‌اندازید، ته ظرف می‌رود پس جای نگرانی نیست چراکه بعد از پخت روی سطح آب خواهند آمد. اگر مبتدی هستید، می‌توانید دستور پخت نان خوشمزه خانگی را بخوانید تا خمیر را راحت‌تر درست کنید.
۳. آرد گندم را اضافه کنید
در سومین مرحله از طرز تهیه نان برنج گیلانی باید خمیرهای پخته را از قابلمه بیرون بیاورید. آن‌ها را داخل کاسه بگذارید. حال آرد گندم را الک کنید. آن را داخل کاسه بریزید سپس دو قاشق آب جوش از داخل قابلمه‌ای که خمیرها در آن پخته شده‌اند را به همراه مقدار کمی نمکی و شکر گفته شده داخل کاسه بریزید. در ادامه دستان خود را با کمی روغن چرب کنید. خمیر را خوب ورز دهید. دقت داشته باشید که در این مرحله، ورز دادن بسیار مهم است چراکه به ور آمدن بهتر خمیر کمک می‌کند. اگر علاقه‌مند به غذاهای محلی هستید پس طرز تهیه مرغ ترش گیلانی را برای خود در منزل امتحان کنید.
۴. نان را بپزید
در چهارمین مرحله از طرز تهیه نان برنجی گیلانی باید تابه نسوزتان را روی حرارت زیاد بگذارید تا ظرف‌تان حسابی داغ شود. از خمیرتان چانه‌های کوچکی بردارید. روی سطح کار و وردنه‌تان مقداری آرد بپاشید. هر یک از چانه‌های خمیر را روی سطح کارتان گذاشته و با وردنه آن را باز کنید. روی خمیر پهن‌شده‌تان مقداری کره آب‌شده بمالید. خمیر را از سمت کره‌ای آن داخل تابه بیاندازید. با گذشت سه دقیقه آن را برگردانید تا طرف دیگر هم بپزد. شما این نان خوشمزه را داخل تنور یا روی ساج هم می‌توانید بپزید.
نکته ۱: خمیر نان برنجی کمی شکننده است، مراقب باشید هنگام برداشتن چانه‌ها، به زمین نیفتند.
نکته ۲: مهم‌ترین نشانه پخت نان، ظاهر شدن حباب‌های کوچک و بزرگی روی آن است.
نکات تکمیلی تهیه نان برنجی گیلانی
نان برنجی گیلانی که یکی از نان‌های محلی و خوشمزه ایرانی به حساب می‌آید، دستوری ساده دارد. پس هر فرد مبتدی و حرفه‌ای به راحتی می‌تواند آن را در خانه درست کند. دستور و نکات تکمیلی گفته‌شده در این مطلب بهتر راهنمایی‌تان خواهد کرد.
دستور تهیه نان برنجی به صورت خشک
در دستور تهیه نان برنجی به صورت خشک نیازی به پخت خمیر در آب نیست چراکه از مخمر خشک یا خمیرمایه استفاده می‌‌شود. حال در کاسه‌ای نسبتا بزرگ آرد برنج، آرد گندم الک‌شده و زردچوبه را به همراه یک قاشق چای‌خوری مخمر خشک داخل کاسه بریزید. مواد خشک را با یکدیگر مخلوط کنید. یک لیوان سر خالی آب جوش را به مواد اضافه کنید. مواد را تا جایی ورز دهید که خمیر سفت و در وسط کاسه جمع شود. اگر خمیر شل بود به آن کمی آرد اضافه کنید. خمیر که جمع شد به آن کره اضافه کنید. مجدد آن را ورز دهید سپس کاسه را با پلاستیک یا حوله بپوشانید تا استراحت کند. مابقی مراحل را همانند بالا پیش بروید. در نهایت در تابه یا ساج بپزید.
ظاهر زیبای نان برنجی گیلانی
ظاهر نان لاکو شبیه دستور تهیه نان پیتا است اما شما با ایجاد نقش و نگاره روی آن می‌توانید به زیبایی آن را متفاوت کنید. محلی‌های گیلان با کمک فوکو که شبیه به گوشت‌کوب اما از جنس گِل پخته شده است، روی خمیر نقش می‌اندازند. به این صورت که با این وسیله روی گلوله خمیر اقدام به پهن کردن آن می‌کنند. اگر این وسیله در دسترس‌تان نیست می‌توانید از مهرهای مخصوص نان برنجی کرمانشاهی یا سر لیوان استفاده کنید. شما باید روی خمیر پهن‌شده طرح بیاندازید، سپس به آن کره مالیده و بپزید.
سرو نان برنجی در گیلان
نان لاکو یا همان نان برنجی برای گیلانی‌ها بسیار ارزشمند است چراکه آن را برای پذیرایی در روزهای عید، عیادت بیمار و دورهمی‌هایشان بسیار استفاده می‌کنند. از سویی دیگر بیشتر گیلانی‌ها در جمعه اول ماه رجب آن را درست کرده و با حلوای تر می‌خورند. از سویی دیگر آن را با تهیه فسنجان رشتی به صورت سرد، سوپ کدو حلوایی یا در وعده صبحانه به همراه مربا مصرف می‌کنند.
نحوه نگه داری نان برنجی گیلانی
شاید برایتان جالب باشد که مهم‌ترین دلیل پخت خمیر نان برنجی در آب، ماندگاری آن است. برای نگهداری این نان باید آن را در ظرف در بسته در دمای محیط به مدت یک هفته تا ۱۰ روز نگهداری کنید.
