گلاب، عصاره نابی است که از دل گلبرگ‌های گل محمدی بیرون می‌آید و نمی توان عطر و طعم آن را در غذا، شیرینی و دسر ایرانی‌ها انکار کرد. این عصاره معطر که از دیرباز در فرهنگ و آئین ایرانی‌ها جا خوش کرده است کاربردهای فراوانی دارد؛ از مصارف خانگی در آشپزی بگیر تا مصارف دارویی و آرایشی.
فصل بهار و گل محمدی بهترین فرصت برای تهیه مربای گل محمدی است تا به میز صبحانه‌تان رنگ و بویی دیگر دهد. فرایند گلاب‌گیری از دیرباز تا به حالا در باغ‌های گل محمدی قمصر کاشان به صورت گسترده صورت می‌گیرد در حالی که با کمی صبوری خود به راحتی می توانید آن را در سریع‌ترین زمان ممکن برای مصارف شخصی‌تان در خانه درست کنید. در ادامه پنج روش طرز تهیه گلاب گیری در خانه را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
مواد لازم برای تهیه گلاب با قابلمه
- گلبرگ گل محمدی ۱۰۰ گرم
- آب یک و نیم لیوان فرانسوی
- یخ به مقدار لازم
طرز تهیه گلاب در خانه با قابلمه
مرحله اول: گلبرگ ها را آماده کنید
در اولین مرحله از طرز تهیه گلاب در خانه باید گل‌های محمدی را از ساقه جدا کنید. سپس آن‌ها را به آرامی پَر‌پرَ کنید. حال گلبرگ‌ها را داخل یک کاسه مناسب بریزید. کاسه را آب بریزید تا جایی که روی گلبرگ‌ها را بپوشاند. نیاز است آب کاسه را چند بار خالی و پر کنید تا جایی که دیگر خَس و خاشاکی باقی نماند. در نهایت باید گلبرگ‌های تمیزی در ظرف‌تان داشته باشید.
نکته: ظرفیت کاسه را متناسب با حجم گلبرگ‌ها انتخاب کنید.
مرحله دوم: گلبرگ ها را در قابلمه بریزید
در دومین مرحله از طرز تهیه گلاب در خانه باید یک قابلمه مناسب برای گلاب‌گیری در نظر بگیرید. یک فنجان در وسط قابلمه‌تان بگذارید. حال تمامی گلبرگ‌ها را در اطراف فنجان داخل قابلمه بریزید. در نهایت آب بریزید. دقت داشته باشید که آب باید روی گلبرگ‌ها را بگیرد. پس اگر نیاز به آب بیشتر بود حتما بریزید.
مرحله سوم: قابلمه را روی حرارت قرار دهید
در سومین مرحله از طرز تهیه گلاب در خانه باید قابلمه گلبرگ‌ها را روی حرارت کم بگذارید. در قابلمه را به صورت برعکس روی قابلمه بگذارید. حال زمان دهید که آب کم کم به جوش بیاید. با جوش آمدن آب، چند تکه یخ روی در قابلمه بگذارید. در ادامه شاهد جمع شدن عصاره گلاب در فنجان وسط قابلمه خواهید بود. این عصاره همان بخار داخل قابلمه است.
برای تکرار مرحله گلاب‌گیری باید زمان دهید که یخ‌ها روی در قابلمه آب شوند. سپس با کمک یک دستمال نخی یا قاشق، آب را جمع کنید. مجدد چند تکه یخ دیگر در قابلمه بگذارید تا مرحله گلاب‌گیری تکرار شود.
مرحله چهارم: عمل گلاب گیری را به اتمام برسانید
در آخرین مرحله از طرز تهیه گلاب در خانه باید عمل گذاشتن قالب یخ روی قابلمه و جمع کردن آب با دستمال نخی را همانند بالا پنج تا شش بار تکرار کنید. سپس ۳۰ دقیقه زمان دهید که گلبرگ‌ها با در بسته داخل قابلمه بمانند تا به آرامی جوش بخورد. در قابلمه را برداشته و فنجان داخل را خارج کنید. آب جمع شده داخل فنجان، گلاب خالص است که می‌توانید آن را از صافی هم رد کنید. در نهایت گلاب خنک شده را داخل شیشه‌های مورد نطرتان بریزید. گلاب تهیه شده با این روش تنها برای دو هفته قابل نگه‌داری در یخچال است در حالی که گلاب‌های بازاری را می‌توانید ۶ ماه تا ۱ سال در یخچال بگذارید.
نکته: این کار را باید تا جایی انجام دهید که گلبرگ‌های داخل قابلمه کامل سفید و بی‌رنگ شده باشند.
نکات تکمیلی طرز تهیه گلاب در خانه
گلاب از عرقیجات خوشبو و معطری است که از دیرباز در انواع دستورهای تهیه کیک، شیرینی، دسر و نذری مانند پخت شله زرد مجلسی و تهیه شیربرنج استفاده می‌شود. گلاب را مانند عرق نعناع به روش‌های مختلف خانگی می‌توان تهیه کرد که نکات تکمیلی زیر پیش بردن مراحل تهیه آن را آسان‌تر می‌کند.
طرز تهیه گلاب بدون یخ
این روش یکی از آسان‌ترین روش‌های خانگی تهیه گلاب به حساب می‌آید. همانند دیگر روش‌های گلاب‌گیری باید گلبرگ‌ها را تمیز بشویید. با توجه به حجم گلبرگ‌هایتان، یک قابلمه مناسب در نظر بگیرید. یک کاسه مناسب در وسط گلبرگ‌ها بگذارید تا گلاب در آن‌جا جمع شود. در این مرحله نیاز به دو فنجان آب مقطر یا آب جوشیده شده دارید که جایگزین یخ کنید. آب مقطر را روی گلبرگ‌ها بریزید تا روی آن‌ها را کامل بپوشاند. برای جوشاندن گلبرگ‌ها باید حرارت خیلی کمی را در نظر بگیرید. با گذشت ۳۰ دقیقه، حرارت را خاموش کنید.
گلاب جمع شده داخل کاسه را داخل یک پارچه تمیز و نخی بریزید. پارچه را خوب فشار دهید تا گلاب کامل از آن خارج شود. با خنک شدن گلاب می‌توانید آن را برای هر دستوری استفاده کنید. تنها دقت داشته باشید این گلاب تنها یک هفته کیفیت لازم را برای استفاده دارد.
طرز تهیه گلاب با کمک لوله و کتری
در این روش از گلاب‌گیری خانگی به یک کتری بزرگ، لوله بلند، یک ظرف شیشه‌ای و مقداری آب نیاز دارید. در ابتدا لوله باریک و بلند را باید به دهانه کتری وصل کنید. سر دیگر آن را باید در ظرف شیشه‌ای قرار دهید. در فاصله‌‌ای مناسب از کتری و ظرف شیشه‌ای باید یک ظرف آب سرد بگذارید. سر دیگر لوله را باید داخل این ظرف بگذارید تا آب سرد منجر به تقطیر بخار حاصل از جوشاندن آب کتری شود. دقت داشته باشید که جنس لوله به گونه‌ای باید باشد که در برابر تغییر دما و تقطیر، تغییر شکل ندهد.
کتری را تا نیمه پر از آب کرده سپس گلبرگ‌ها را بریزید. حرارت را به صورتی تنظیم کنید که آب کتری به جوش بیاید. با جوشیدن آب کتری، بخاری همراه با عصاره گلاب از طریق لوله تقطیر درون ظرف شیشه‌ای می‌ریزد. با تبخیر کامل آب کتری باید محتویات لوله را هم داخل ظرف شیشه‌ای بریزید. در نهایت شما شیشه‌ای معطر از گلاب خانگی برای مصارف روزانه‌تان دارید.
گلاب گیری با شوک آب سرد
گاهی گلبرگ‌ها یا غنچه‌های گل محمدی در طولانی مدت رنگ و کیفیت خود را از دست می‌دهند پس چه بهتر که با روشی سریع گلاب خانگی خود را استخراج کنید. پس گلبرگ‌های تمیز را داخل یگ کاسه بزرگ بریزید. روی آن‌ها را با آب سرد کامل بپوشانید. کاسه را برای چهار تا پنج روز داخل یخچال بگذارید. در نهایت بعد از شش روز مایع داخل کاسه را با یک توری صاف کنید تا گلابی خوش عطر و بو برای مصارف خانگی و آرایشی‌تان داشته باشید.
طرز تهیه گلاب با روش بخار غیر مستقیم
در روش بخار غیر مستقیم باید گبرگ‌های تمیز و شسته را باید داخل ظرفی مشابه به بخارپز «مشبک یا صافی فلزی» بریزید. سپس ظرف را بالای کتری در حال جوش بگذارید. آب حاصل از بخار وارده به گلبرگ‌ها داخل ظرف زیر صافی جمع و عطر لازم را به خود می‌گیرد. این گلاب برخلاف روش تهیه دو آتیشه که غلیظ و در مرحله تقطیر شده است، گلابی بسیار ملایم و عطردار است.
عوامل تاثیرگذار بر گلاب خوش عطر
پایه و اساس گلاب‌گیری چه در خانه چه در شرکت‌‌های صنعتی، گلبرگ است؛ پس نیاز است که گلبرگ‌های تازه، خوش‌رنگ و خوشبو برای این کار انتخاب شود. نکته بعدی آن که باید به تمیزی شسته شده و عاری از هر گونه گرد و خاک و آلودگی باشد.
فاکتور تاثیرگذار بعدی تمیزی ظروف و آب است که می‌توانید آن‌ها را بجوشانید. در آخر آن که باید نسبت گل را به رعایت کنید تا راحت‌تر کنترل دما و حرارت را در دست بگیرید.
