گونه‌های گل انداخته، قد بلند و وزنی که هر ماه کمی بالاتر می‌رود، همه رازهای بدن فرزندتان را فاش نمی‌کنند. فرزند شما نه تنها برای رشد بدن، که برای کامل شدن سیستم عصبی و رشد مناسب مغزش، به ۱۵ نوع متفاوت از مواد معدنی نیازمند است. کلسیم، آهن، روی، سلنیوم، منیزیم، پتاسیم، ید، کروم، سدیم، فسفر، مس، فلوئور، منگنز، کبالت و سولفور، مسئولیت کنترل مایعات بدن را برعهده دارند؛ ما هم در این مطلب، میزان نیاز کودکتان به پنج ماده معدنی مهم را بررسی می‌کنیم. اگر می‌خواهید بدانید فرزندتان هر روز به چه میزان پتاسیم، منیزیم، زینگ، آهن و کلسیم نیاز دارد با ما باشید. بعد از خواندن این مطلب از عوارض تجویز خودسرانه قرص‌ها و شربت‌های مولتی ویتامین کودکان باخبر خواهید شد.
چرا دریافت پتاسیم مهم است؟
فرزند شما نه تنها برای رشد بهتر، که برای سالم ماندن به دریافت پتاسیم نیاز دارد و آمارها از کمبود این ماده معدنی در بسیاری از کودکان خبر می‌دهند. وقتی پتاسیم با سدیم موجود در بدن همراه می‌شود، به کنترل میزان آبی که در بدن نوزاد است کمک می‌کند و نتیجه همکاری این دو ماده، کنترل فشار خون فرزندتان است. درواقع وقتی رژیم بدن سرشار از سدیم است اما میزان کافی پتاسیم در آن دیده نمی‌شود، فشار خون نوزاد یا کودک بالا می‌رود.
البته لزوم مصرف میزان کافی این ماده، به همینجا محدود نمی‌شود. عضلات بدن او برای فعالیت بهتر به آن نیاز دارند و قلبش هم ریتم منظم خود را با کمک پتاسیم حفظ می‌کند. تامین نیاز بدن او به پتاسیم در سالهای بعد از تولد، احتمال ابتلایش به سنگ کلیه و پوکی استخوان را کاهش می‌دهد.
فرزند شما به چه میزان پتاسیم نیاز دارد؟
- یک تا سه سالگی؛ ۳۰۰۰ میلی‌گرم در روز
- چهار تا هشت سالگی؛ ۳۸۰۰ میلی‌گرم در روز
سراغ کدام خوراکی‌ها برویم؟
میوه‌ها و سبزیجات تازه، بهترین منابع دریافت پتاسیم هستند. شیر و گوشت هم این ماده را در خود دارند. میزان پتاسیم در برخی از مواد غذایی از این قرار است:
- یک عدد سیب‌زمینی متوسط پخته شده؛ ۴۶۳ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان کشمش؛ ۲۹۹ میلی‌گرم
- نصف فنجان آب گوجه فرنگی؛ ۲۷۸ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان لوبیا سفید؛ ۲۵۱ میلی‌گرم
- نصف فنجان آب پرتقال؛ ۲۴۸ میلی‌گرم
- ۳۰ گرم مغز تخمه آفتابگران؛ ۲۴۱ میلی‌گرم
- نصف موز متوسط؛ ۲۱۱ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان اسفناج پخته شده؛ ۲۱۰ میلی‌گرم
- نصف فنجان طالبی؛ ۲۰۸ میلی‌گرم
- ۳۰ گرم بادام؛ ۲۰۰ میلی‌گرم
- نصف گوجه فرنگی متوسط؛ ۱۴۶ میلی گرم
- نصف پرتقال متوسط؛ ۱۱۸ میلی‌گرم
- نصف فنجان هندوانه؛ ۸۵ میلی‌گرم
اگر بیش از اندازه پتاسیم دریافت کند چه می‌شود؟
گرچه احتمال اور دوز پتاسیم با تغذیه کم است اما ممکن است فرزند شما بخاطر الگوی تغذیه‌اش، بیشتر از نیاز بدن خود این ماده معدنی را دریافت کند و بدون تردید مصرف بیش از اندازه پتاسیم سلامت او را تهدید خواهد کرد. مصرف بیش از اندازه پتاسیم شرایطی با عنوان «هایپر کالمی» را برای فرد به وجود می‌آورد. هایپرکالمی افزایش سطح خونی یون پتاسیم در بدن است و با علایمی مثل خستگی مزمن، ضعف و گرفتگی عضلات، ریتم قلبی ضعیف، تهوع و مشکلات روده خود را نشان می‌دهد. پس بدون تجویز پزشک سراغ مولتی ویتامین کودکان نروید. ممکن است دوز پتاسیم موجود در بسیاری از این مکمل‌ها برای فرزند شما مناسب نباشد.
چرا دریافت کلسیم مهم است؟
برای داشتن دندان‌هایی محکم و استخوان‌هایی قوی، فرزندتان به دریافت کلسیم کافی نیاز دارد. حتی سیستم عصبی بدن او هم برای سالم ماندن به این ماده معدنی محتاج است و عضلاتش هم فعالیت خوب‌شان را مدیون این ماده هستند. کلسیم به انعقاد خون و فعال شده آنزیم‌هایی که مواد غذایی را به انرژی تبدیل می‌کنند هم کمک می‌کند. اما آیا چنین واقعیت‌هایی مجوزی برای خرید خودسرانه مولتی ویتامین کودکان به حساب می‌آیند؟
نزدیک به ۹۹ درصد کلسیم بدن در دندان‌ها و استخوان‌ها انبار می‌شوند و از آنجا که کودکان در سنین رشد قرار دارند، دریافت کلسیم کافی می‌تواند رشد مناسب استخوان‌ها و سلامت دندان‌هایشان را تضمین کند. متخصصان معتقدند تامین نیاز بدن به ویتامین D، به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند.
گرچه کمبود کلسیم مادر در بارداری بر سلامت فرزند او در آینده هم تاثیر می‌گذارد و برخی از کودکان دچار کمبود کلسیم مادرزادی هستند، اما نمی‌توان این واقعیت مهم را انکار کرد که تلاش برای جذب بهتر کلسیم در بدن کودک و تامین این نیاز او، یکی از نکات ضروری در پرورش کودکان سالم است.
فرزند شما به چه میزان کلسیم نیاز دارد؟
- یک تا سه سالگی؛ ۷۰۰ میلی‌گرم در روز
- چهار تا هشت سالگی؛ ۱۰۰۰ میلی‌گرم در روز
سراغ کدام خوراکی‌ها برویم؟
مواد لبنی مثل شیر، ماست و پنیر از غنی‌ترین منابع کلسیم هستند، اما برای رساندن کلسیم کافی به بدن فرزندتان می‌توانید سراغ این مواد غذایی هم بروید:
- نصف فنجان ماست همزده؛ ۲۰۷ میلی‌گرم
- نصف فنجان ماست میوه‌ای؛ ۱۲۲ تا ۱۹۲ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان پنیر ریکوتا؛ ۱۶۷ میلی‌گرم
- نصف فنجان شیر؛ ۱۵۰ میلی‌گرم
- نصف فنجان شیر شکلات؛ ۱۴۴ میلی‌گرم
- یک برش نان سبوس‌دار؛ ۲۴ میلی‌گرم
- پنجاه گرم پنیر موزارلا؛ ۱۰۳ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان شلغم؛ ۵۰ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان اسفناج پخته شده؛ ۶۰ میلی‌گرم
چطور به بدنش کلسیم بیشتری برسانم؟
- میزان کلسیم موجود در مواد بسته‌بندی شده، بسته به نوع آنها ممکن است متفاوت باشد و مقدار کلسیم موجود در میوه و سبزیجات هم با توجه به اندازه آنها کمی تفاوت خواهد داشت.
- بچه‌های زیر دو سال، به مصرف فراورده‌های لبنی پرچرب نیاز دارند؛ چراکه در این سنین، دریافت چربی کافی به رشد بهتر مغز آنها کمک می‌کند و برخی از ویتامین‌ّها و مواد معدنی محلول در چربی هم از این طریق راحت‌تر به بدنشان وارد می‌وند. البته بعد از دو سالگی می‌توانید فرزندتان را با فراورده‌های لبنی کم‌چرب هم تغذیه کنید.
- متخصصان می‌گویند بسیاری از کودکان کمتر از میزان مورد نیاز بدنشان کلسیم دریافت می‌کنند. از نظر آنها محبوب شدن آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های غیر لبنی در میان کودکان، سهم لبنیات را در رژیم غذایی آنها کاهش داده و احتمال ابتلای‌شان به کمبود کلسیم را بالا برده است.
- برای تهیه کردن سوپ، شکلات داغ یا اسموتی، از لبنیات سرشار از کلسیم استفاده کنید.
- به جای شیر معمولی، کودکتان را با شیرهای غنی شده یا شیرهای مخصوص کودکان که کلسیم بیشتری دارند تغذیه کنید.
- اگر نمی‌خواهید ماست میوه آماده مصرف کنید، با استفاده از ماست‌های همزده و پوره میوه در خانه ماست میوه‌ای تهیه کنید.
- تا آنجا که می‌توانید سراغ مواد غذایی غنی‌شده با کلسیم بروید.
- میزان مورد نیاز ویتامین D بدنش را تامین کنید. کمبود این ویتامین جذب کمتر کلسیم در بدن کودک را مختل می‌کند.
اگر بیش از اندازه کلسیم دریافت کند چه می‌شود؟
بچه‌های یک تا هشت ساله نباید در هر روز بیشتر از ۲۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم دریافت کنند.به همین دلیل نباید هرگز بدون توصیه پزشک به کودکتان مکمل کلسیم بدهید. اگر او به چنین مکملی نیاز نداشته باشد، مصرف مکمل کلسیم به رسوب این ماده در کلیه‌هایش منجر خواهد شد.
مصرف بیش از اندازه شیر، اشتهای کودکتان را برای خوردن سایر مواد غذایی کم می‌کند. پس به بهانه رساندن کلسیم به بدنش، بیشتر از دو لیوان شیر را در برنامه غذایی روزانه‌اش قرار ندهید. یادتان نرود که دریافت کلسیم بیش از اندازه، باعث یبوست کودک می‌شود.
چرا دریافت زینک (روی) مهم است؟
بیشتر از ۷۰ درصد آنزیم‌هایی که مسئولیت هضم غذا و کنترل سوخت و ساز بدن را بر عهده دارند، برای فعالیت بهتر به زینک محتاجند. کودکانی که میزان کافی زینک دریافت نمی‌کنند، به اختلالات رشد دچار می‌شوند و سیستم ایمنی بدنشان هم از پس محافظت ازآن برنمی‌آید.
فرزند شما به چه میزان زینک نیاز دارد؟
- یک تا سه سالگی؛ سه میلی‌گرم در روز
- چهار تا هشت سالگی؛ پنج میلی‌گرم در روز
سراغ کدام خوراکی‌ها برویم؟
متخصصان معتقدند که اغلب نیازهای غذایی فرزند شما از طریق تغذیه مناسب قابل تامین هستند و همیشه به خرید مولتی ویتامین کودکان نیاز ندارید. برای تامین این نیاز بدن او، می‌توانید سراغ مواد غذایی مختلفی بروید. بهترین منابع زینک عبارتند از:
- ۳۰ گرم گوشت گاو پخته شده؛ سه میلی‌گرم
- نصف همبرگر؛ ۲.۵ میلی‌گرم
- ۳۰ گرم استیک؛ ۱.۵ میلی‌گرم
- نصف فنجان غلات صبحانه غنی شده؛ ۲.۵ میلی‌گرم
- نصف فنجان ماست میوه‌ای کم‌چرب؛ ۰.۸ میلی‌گرم
- یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی؛ ۰.۸ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان پنیر ریکوتا؛ ۰.۸ میلی‌گرم
- یک چهارم کنسرو لوبیا؛ ۰.۸ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان عدس؛ ۰.۶ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان نخود فرنگی پخته شده؛ ۰.۴ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان سینه مرغ بدون پوست؛ ۰.۴ میلی‌گرم
- ۱۵ گرم پنیر چدار؛ ۰.۴ میلی‌گرم
- نصف فنجان شیر؛ ۰.۴ میلی‌گرم
اگر بیش از اندازه زینک دریافت کند چه می‌شود؟
اگر مراقب خورد و خوراک فرزندتان باشید، بعید است که بیش از اندازه نیازش زینک دریافت کند. اما بد نیست بدانید که مصرف بیش از حد روی، عوارضی مثل تهوع و استفراغ ، گرفتگی شکم ، اسهال و سردرد را ایجاد می‌کند و مصرف زیاد آن در دراز مدت احتمال مسمومیت با این ماده را ایجاد می‌کند.
چرا دریافت منیزیم مهم است؟
بدن از این ماده معدنی مهم برای قوی نگه داشتن استخوان‌ها و ثابت بودن ریتم قلب استفاده می‌کند. منیزیم از سیستم ایمنی بدن پشتیبانی کرده و از عضلات و سیستم ایمنی بدن هم محافظت می‌کند.
فرزند شما به چه میزان منیزیم نیاز دارد؟
- یک تا سه سالگی؛ ۸۰ میلی‌گرم در روز
- چهار تا هشت سالگی؛ ۱۳۰ میلی‌گرم در روز
سراغ کدام خوراکی‌ها برویم؟
آجیل و حبوبات از بهترین منابع منیزیم هستند اما سبزیجات سبز برگ دیگر هم به تامین نیاز بدن او به این ماده معدنی کمک می‌کنند. نانی که از آرد گندم سبوس‌دار تهیه شده، می‌تواند بخشی از این نیاز را برطرف کند و با گنجاندن این خوراکی‌ها در رژیم غذایی روزانه او هم می‌توانید نیاز بدنش به منیزیم را تامین کنید:
- نصف فنجان غلات سبوس دار؛ ۹۳ میلی گرم
- یک چهارم فنجان روغن بادام زمینی بو داده؛ ۶۳ میلی گرم
- یک فنجان سویا؛ ۶۱ میلی‌گرم
- یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی؛ ۴۵ میلی گرم
- یک چهارم فنجان اسفناج پخته شده؛ ۳۹ میلی‌گرم
- یک پیمانه جو دوسر؛ ۳۶ میلی‌گرم
- یک چهارم لیوان سیاه دانه؛ ۳۰ میلی گرم
- یک قطعه نان گندم کامل؛ ۲۳ میلی‌گرم
- نصف فنجان ماست بدون چربی؛ ۲۱ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان برنج قهوه‌ای؛ ۲۱ میلی‌گرم
- نصف موز متوسط؛ ۱۶ میلی‌گرم
- نصف فنجان شیر (کم چرب)؛ ۱۷ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان کشمش؛ ۱۲ میلی‌گرم
اگر بیش از اندازه منیزیم دریافت کند چه می‌شود؟
اینکه فرزندتان با مصرف مواد غذایی، بیش از اندازه نیازش منیزیم دریافت کند، بعید است. اما اگر بدون تجویز پزشک و خودسرانه به او مکمل منیزیم بدهید، ممکن است چنین بحرانی را ایجاد کنید.
زیاده روی در مصرف مکمل‌ها، علایمی مثل اسهال و گرفتگی معده را ایجاد می‌کند و دوزهای بالای این مکمل‌ها هم ممکن است مسمومیت ناشی از مصرف زیاد منیزیم را ایجاد کنند.
چرا دریافت آهن مهم است؟
فقر آهن، شایع‌ترین کمبود غذایی در ایالات متحده است؛ مشکلی که نه تنها آمار مبتلایان به کم‌خونی را بالا می‌برد، بلکه زمینه را برای خستگی و ضعف همیشگی این افراد فراهم می‌کند. آهن، بر رشد مغز هم تأثیر می‌گذارد و به رشد شناختی کودک هم کمک می‌کند و حتی بر کیفیت خواب او هم تاثیر می‌گذارد.
به خاطر داشته باشید که جذب آهن از طریق منابع گیاهی، دشوارتر است. پس اگر کودکتان گیاه‌خوار است یا میانه زیادی با مصرف گوشت ندارد، در مورد تجویز دوز مناسب آهن با پزشکش مشورت کنید. گذشته از این، باید بدانید که مصرف ویتامین C همراه با آهن، توان بدن برای جذب این ماده معدنی را بیشتر می‌کند. پس در تهیه غذاهای کودکتان، از ترکیب این دو استفاده کنید.
کودک شما به چه میزان آهن نیاز دارد؟
- یک تا سه سالگی؛ هفت میلی‌گرم در روز
- چهار تا هشت سالگی؛ ۱۰ میلی‌گرم در روز
سراغ کدام خوراکی‌ها برویم؟
- نصف فنجان غلات غنی شده؛۱۲ میلی‌گرم
- نصف فنجان جو دوسر غنی شده و ترکیب شده با آب؛ ۵ میلی‌گرم
- یک چهارم لیوان سویا؛ دو میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان عدس جوشانده؛ دو میلی‌گرم
- ۳۰ گرم گوشت گاو بدون چربی؛ یک میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان اسفناج پخته شده؛ ۰.۹ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان لوبیای سیاه؛ ۰.۹ میلی‌گرم
- یک قطعه نان گندم کامل؛ ۰.۹ میلی‌گرم
- یک چهارم فنجان کشمش؛ ۰.۷ میلی‌گرم
اگر بیش از اندازه آهن دریافت کند چه می‌شود؟
دریافت بیش از اندازه آهن با مصرف مواد غذایی مختلف، غیرممکن نیست و اگر میزان مازاد آهن از طرق مکمل‌های دارویی به بدن کودک وارد شود، مشکلات جدی را برای سلامت او به همراه آورده و در مواردی باعث مسمومیت او با این ماده معدنی می‌شود.
مولتی ویتامین کودکان باید به خانه شما هم بیاید؟
تصور نکنید که همیشه با خریدن مولتی ویتامین‌ها گران قیمت به سلامت فرزندتان خدمت می‌کنید. مولتی ویتامین کودکان هم مثل هر داروی دیگری، تنها با تجویز پزشک باید به خانه شما بیاید. فراموش نکنید که در صورت بی‌نیازی فرزندتان به مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در آن، در بهترین حالت خرید مولتی ویتامین کودکان تلف کردن پول خواهد بود و در مورد خاص، دریافت بیش از اندازه این ترکیبات می‌تواند سلامت فرزندتان را به خطر بیندازد.
