نان شیرمال، نان پنبه‌ای و نرمی است که با خوردن آن هم‌زمان می‌توان عطر و طعم شیر، گلاب و زعفران را حس کرد. نان شیرمال در دسته نانهای سنتی و محلی ایران قرار می‌گیرد تا جایی که می‌توان از آن به عنوان یک سوغاتی خوشمزه هم یاد کرد. شهرهای سمنان، همدان، سبزوار و تبریز معروف‌ترین نان شیرمال‌های ایران را دارند که با دستورهای محلی متفاوتی آن را درست می‌کنند. با توجه به بافت نان شیرمال و استفاده آن در وعده‌هایی همانند صبحانه، بسیار مورد استقبال گرفته است. دستورهای متفاوتی از شیرمال در دنیای شیرینی‌پزی وجود دارد تا جایی که در مطالب قبلی می‌توانید یکی از ده‌‌ها دستور تهیه نان را با عنوان طرز تهیه نان شیرمال ساده بخوانید. حال در این مطلب برای افراد مبتدی طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه را خواهیم گفت تا آن را به آسان‌ترین روش درست کنند.
مواد لازم برای تهیه نان شیرمال با پیمانه
- آرد نانوایی چهار پیمانه
- شیر گرم یک و نیم پیمانه
- روغن یکدوم پیمانه
- زرده تخم‌مرغ یک عدد
- خمیرمایه خشک دو قاشق چایخوری
- شکر دو قاشق غذاخوری
- گلاب دو قاشق غذاخوری
- نمک یک قاشق چایخوری
- هل آسیاب‌شده یک قاشق چایخوری
- خلال پسته یک قاشق غذاخوری
- کنجد یک قاشق غذاخوری
- زعفران آسیاب‌شده یکدوم قاشق چایخوری
- عسل به مقدار لازم
- روغن حیوانی به مقدار لازم
طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه
۱. مایه خمیر را آماده کنید
نان شیرمال با وجود بافت نرم و پنبه‌ای بهترین گزینه برای وعده صبحانه به حساب می‌آید که با اندازه‌گیری مواد لازم با پیمانه لیوان فرانسوی به سادگی می‌توان در منزل آن را پخت. پس برای پخت این نان شیرین و خوشمزه مواد لازم را اندازه و در دمای محیط بگذارید. حال در اولین مرحله از طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه باید شیر را در یک تابه مناسب گرم کنید. شیر گرم‌شده، مایه خمیر و یک قاشق چایخوری شکر را داخل کاسه هم‌زن ریخته و هم بزنید. پنج دقیقه زمان دهید تا خوب کف کند. با خواندن مطلب انواع خمیرمایه و عملکرد آن‌ها بهترین خمیرمایه را برای تهیه این نان انتخاب کنید.
۲. خمیر را آماده کنید
در دومین مرحله از طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه باید شکر، هل آسیاب‌شده، دو و یکدوم فنجان آرد و نمک را داخل کاسه هم‌زن بریزید. مواد را با سرعت کم هم بزنید تا جایی که شاهد یک توده چسبناک داخل کاسه خمیر باشید. در نهایت ۱۵ دقیقه زمان دهید که به همان شکل باقی بماند. سپس باقی‌‌‌مانده آرد را داخل کاسه بریزید و به هم زدن مواد با همان سرعت کم ادامه دهید. حال که خمیرتان غلظت و چسبندگی لازم را به دست آورد، روغن را کم‌کم اضافه کنید. دقت داشته باشید که هربار یک قاشق روغن به خمیر اضافه و مخلوط کنید. در ادامه خمیر را برای هشت دقیقه با سرعت متوسط رو به بالا حسابی ورز دهید تا نرم، صاف، براق و کشدار شود. یک کاسه را با کمی روغن چرب کنید سپس خمیر را داخل آن بگذارید. روی ظرف را پوشانده و برای یک ساعت در محیطی گرم بگذارید تا حجم آن دو برابر شود. با خواندن دستور تهیه نان شیرمال مغزدار به راحتی می‌توانید به نان‌هایتان تنوع دهید.
نکته ۱: در این مرحله با توجه به ذائقه‌تان می‌توانید چند قطره زعفران دم‌کرده به خمیر اضافه کنید تا رنگ آن زرد شود.
نکته ۲: خمیر باید بدون پارگی باشد.
۳. خمیر را شکل دهید
در سومین مرحله از طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه ، فر را با دمای ۲۲۰ درجه سانتی گراد روشن کنید تا گرم شود. سطح کارتان را کمی با روغن چرب کنید. خمیر را به آرامی روی آن بگذارید. از خمیر نان هشت چانه مساوی بردارید. هر یک از چانه‌ها را روی سطح کارتان ورز دهید تا به شکل یک توپ گرد صاف دربیایند. روی چانه‌های خمیر را با یک حوله تمیز بپوشانید تا برای ۲۰ دقیقه استراحت کنند. در ادامه یکی از چانه‌ها را روی سطح کارتان قرار دهید. مقدار کمی آرد روی آن بریزید. چانه خمیر را با کمک وردنه باز کنید تنها دقت داشته باشید که ضخامت هر یک از خمیرها یک‌چهارم اینچ باشد. این کار را با مابقی چانه‌ها هم انجام دهید. در ادامه زرده تخم‌مرغ را به همراه یک قاشق چایخوری زعفران مخلوط کنید. با کمک فرچه شیرینی‌پزی سراسر نان‌ها را مخلوط زرده و زعفران بمالید. در آخر با یک چنگال سراسر خمیر نان را همانند تصویر چنگال بزنید تا هنگام پخت بیش از حد پف نکند.
نکته ۱: خمیر نان شیرمال را خیلی نازک نکنید.
نکته ۲: در این مرحله با توجه به ذائقه خودتان می‌توانید روی هر یک از خمیرها، شکر، کنجد یا مغزیجات بریزید.
۴. نان شیرمال را بپزید
در چهارمین مرحله از طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه باید داخل سینی فرتان کاغذ روغنی پهن کنید. خمیرها را دو تا دو تا به آرامی داخل سینی فر بچینید. سینی را به مدت ۱۴ دقیقه در طبقه وسط فر بگذارید تا روی نان‌ها قهوه‌ای و طلایی شوند. با گذشت زمان، سینی فر را بیرون بیاورید. روی نان‌ها را کمی روغن محلی بمالید. با توجه به ذائقه‌تان می‌توانید روی نان شیرمالها را کمی عسل بمالید تا شیرین‌تر شود. این مراحل را برای هشت چانه خمیر جداگانه انجام دهید. اگر به دنبال تهیه نانهای محلی دیگر هستید، می‌توانید دستور تهیه نان روغنی محلی و اصیل را در کتاب کاله بخوانید.
نکات تکمیلی تهیه نان شیرمال با پیمانه
نان شیرمال از آن دسته نان‌‌هایی است که در منزل با آسان‌ترین روش می‌توان برای میهمانی یا مصارف شخصی درست کرد. دستور تهیه گفته شده در بالا با رعایت پیمانه اندازه‌گیری، کار پخت را حتی برای همه آسان کرده است. خواندن نکات تکمیلی زیر به شما در پیش بردن مراحل پخت بهتر کمک خواهد کرد.
دستور تهیه نان شیرمال با پیمانه بدون فر
دستورهای متفاوتی از نان شیرمال همانند دستور تهیه کیک اسفنجی در دنیای شیرینی‌پزی وجود دارد؛ به این معنا که می‌توان آن را در توستر، تابه یا قابلمه، با مخمر یا بدون آن پخت. برای تهیه این نان شیرمال خوشمزه بدون فر باید مایه خمیر را همانند مراحل گفتهشده در بالا عمل بیاورید. خمیرها را چنگال زده و آماده کنید. سپس تابه را با کمی روغن چرب کنید. یک کاغذ روغنی کف آن پهن کنید. خمیرها را یکی‌یکی داخل تابه بگذارید. سطح خمیر را با زرده تخم‌مرغ و زعفران کمی رومال کنید. در تابه را برای ۴۵ دقیقه بگذارید تا نان بپزد. اگر برای تهیه نان شیرمال دسترسی به فر نداشتید می‌توانید طرز تهیه نان شیرمال با توستر را بخوانید.
رومال کردن نان شیرمال
در طرز تهیه نان شیرمال با پیمانه می‌توانید با یک عدد زرده تخم‌مرغ، یک قاشق غذاخوری عسل، دو قاشق غذاخوری کنجد و دو قاشق غذاخوری زعفران دم‌کرده برای روی نان شیرمالها یک مخلوط براق و خوشمزه درست کنید تا روی آن‌ها رومال کنید. با این کار عطر و طعم شیرمالها قوی‌تر و ظاهر آن‌ها دلفریب‌تر خواهد شد.
جایگزین شیر در تهیه نان شیرمال با پیمانه
بهترین جایگزینی که برای شیر در تهیه نان شیرمال می‌توان در نظر گرفت، ماست یا آب است. در صورت استفاده از ماست باید یک پیمانه از ماست را با شکر گفته شده خوب مخلوط کنید تا دانه‌های شکر حل شوند. سپس مقداری بیکینگ‌پودر به مخلوط اضافه کنید. سپس آن را کنار بگذارید تا مخلوط عمل آید. مابقی مراحل را می‌توانید همانند مراحل گفتهشده در بالا پیش ببرید. در آخر آن‌که به یاد داشته باشید که از ماست شیرین استفاده کنید.
مواد میانی و روی نان شیرمال
شیرمال را همانند دستور تهیه نان به شکل‌های مختلفی می‌توان درست کرده و فرم داد. مواد میانی متنوعی در شیرمال با توجه به ذائقه‌تان می‌توانید به کار ببرید. کرم شیرینی دانمارکی، شیره خرما، خرده گردو، پودر زنجبیل و کشمش بهترین گزینه‌ها برای مواد میانی نان شیرمال محسوب می‌شوند. برای روی نان شیرمال علاوه بر مغزیجات می‌توان کنجد، سیاه‌دانه و مغز تخمه کدو را هم پیشنهاد داد.
دلایل سفتی و عدم پف کردن نان شیرمال با پیمانه
نان شیرمال به نرمی، بافت پنبه‌ای و پف زیاد شناخته می‌شود پس اگر نان‌هایتان پف نکردند باید دلایل زیر را در پیش بردن مراحل پخت بررسی کنید:
- ۱. رعایت نکردن اندازه‌های مواد لازم با پیمانه
- ۲. استراحت نکردن خمیر نان شیرمال در زمان گفتهشده
- ۳. عمل نیامدن خمیرمایه و استفاده آن
- ۴. استفاده از خمیرمایه کهنه یا فاسد
- ۵. عمل آوردن خمیرمایه با شیر یا آب سرد
نگه داری نان شیرمال با پیمانه
کیفیت و تازگی نان شیرمال تا جایی اهمیت دارد که باید آن‌ها را در کاغذ روغنی یا فویل آلومینیوم بپیچید. سپس آن‌ها را در ظرف در بسته بگذارید. با این کار نان شیرمال تهیه شده با پیمانه را می‌توانید به مدت دو تا سه روز در یخچال و شش ماه ماه در فریزر نگه دارید. برای مصرف نانهای شیرمال باید آن‌ها را در فریزر، تابه یا فر قرار دهید تا ذوب شوند. در صورتی که شیرمالها کمی خشک بودند باید کمی آب به آن‌ها اسپری کرده و روغن محلی بمالید. با این کار رطوبت و تازگی خود را به دست خواهند آورد. با خواندن مطلب پخت نان خوشمزه خانگی، با فوت و فن‌های پخت آن کامل آشنا خواهید شد.
