در روزهای سرد زمستانی، کاچی تبریزی قشنگترین بهانه برای جمع شدن در خانه مادربزرگمان بود. پیچیدن بوی روغن کرمانشاهی در خانه کاهگلیاش، ما را به گذشتههایی پرت میکرد که زمان را از یادمان میبرد. خوب به خاطر دارم وقتی از او تقاضای خوراکیهای صندوقچهاش را میکردیم، با لبخندی شیرین میگفت: «کاچی به از هیچی»، و ما ساعتها با خوردن یک کاسه از کاچیاش سیر بودیم. او دلیل سیری ما را مقوی بودن کاچی تبریزی میدانست، اما همه ما میدانستیم غیر از چاشنی علاقه و محبت، طرز تهیه کاچی تبریزی هم بسیار مهم بود.
کافی بود یکی از نوههای دختری زایمان کند یا دچار درد قاعدگی شود، تا او کاچی مخصوص زایمان درست کند؛ چرا که از نظر او کاچی همان آب روی آتش بود؛ تا درد، ضعف و کمخونی بعد از زایمان یا دوران قاعدگی را جبران کند. او همیشه در صحبتهایش از کاچی تبریزی «قویماق» به عنوان داروی تقویتی یاد میکرد که هر دختری باید طرز تهیه آن را بداند.
اگر شما هم علاقهمند هستید که طرز تهیه کاچی تبریزی را از زبان مادربزرگم بشنوید، در ادامه مطلب ما را همراهی کنید.
مواد لازم برای تهیه کاچی تبریز
- آب سه لیوان
- آرد سفید سه قاشق غذاخوری
- کره ۱۰۰ گرم
- شکر ۱۰۰ گرم
- زردچوبه یکدوم قاشق چایخوری
- زعفران ساییده یکدوم قاشق چایخوری
- هل ساییده یک قاشق چایخوری
- پودر دارچین یکدوم قاشق چایخوری
- زیره سبز ساییده یکدوم قاشق چایخوری
- خلال پسته و بادام برای تزئین
طرز تهیه کاچی تبریزی
مرحله اول
اولین مرحله از طرز تهیه کاچی تبریزی، تهیه شربت آن است، پس شکر با سه لیوان آبجوش روی حرارت ملایم گذاشته تا کمکم به جوش آید. در این مدت شکر را آنقدر باید هم زد که به خوبی در آب جوش حل شود.
مرحله دوم
شما در ادامه تهیه شربت کاچی تبریزی، باید زعفران، هل، دارچین و زیره را به شکر حلشده اضافه و چند دقیقه صبر کنید تا قوام لازم را به دست بیاورد. در نهایت آن را از روی حرارت بردارید.
به خاطر داشته باشید که شربت قویماق خیلی غلیظ و سفت نشود.
مرحله سوم
آرد الکشده را در ظرفی مناسب تفت دهید، سپس کره را به آن اضافه کنید و مرتب هم بزنید. با از بین رفتن بوی خامی آرد، زمان اضافه کردن زردچوبه است.
مرحله چهارم
با اضافه کردن زردچوبه به آرد تفت دادهشده، آن را آنقدر هم نزنید که تغییر رنگ دهد، در ادامه شربت را کمکم به آن اضافه کنید.
مرحله پنجم
در ادامه طرز تهیه کاچی تبریزی، مواد را به صورت مرتب هم بزنید تا یکنواخت و یکدست شوند.
مرحله ششم
با جوش آمدن مواد کاچی، شعله آن را کم و روی شعله پخش کن قرار دهید. برای پخت بهتر و آرام از دمکنی برای قابلمه یا ماهیتابه خود استفاده کنید.
کاچی تبریزی شما آماده است، میتوانید با خلال پسته یا بادام آن را تزئین کنید.
نوش جان!
فوت و فن های تهیه کاچی تبریزی
- هنگام پخت، کاچی را هم نزنید تا به خوبی روغن بیندازد.
- غلظت کاچی تبریزی باید مانند فرنی نه شل باشد نه سفت.
- برای طعم بهتر به جای کره، از روغن کرمانشاهی استفاده کنید.
- برای مقویتر کردن کاچی، از انواع آجیلها میتوانید استفاده کنید.
- در صورت نبود شکر، نبات ذوبشده یا عسل بهترین انتخاب هستند.
- برای طعم بهتر کاچی، در مرحله پایانی قوام آمدن شربت، گلاب اضافه کنید.
- در صورت تهیه کاچی برای خانمها در دوران بارداری یا قاعدگی، از ریختن زعفران اجتناب کنید.
- یک قاشق چایخوری از آرد را داخل آبجوش بریزید تا با دیدن حباب روی آب، از سرخ شدن آن مطمئن شوید.
تاریخچه کاچی تبریزی
کاچی در گویش شهر بابکی، به آن تافته میگویند که به معنای تفت دادن است. در فرهنگ لغت فارسی، کاچی حلوای روانی است که با پایههای اصلی آرد سرخکرده، زعفران یا زردچوبه به همراه داروها و تخمهای گرم پخته میشود. شاعر گنابادی، کاچی را اینگونه توصیف کرده است:
«صحن کاچی چو پر از روغن و دوشاب بوَد نرساند به گلو لقمه آن هیچ آزار»
در زمانهای قدیم، بانوان ایرانی به دلیل وجود شیرینی و آرد در این دسر، آن را خوشیمن میدانستند و به همراه شلهزرد و شیربرنج برای اطعام در سفرههای نذری و مراسمهای سنتیشان از آن بسیار استفاده میکردند.
در کتب قدیمی، کاچی تبریزی را به نام قویماق میشناسند. مردمان تبریز طبق یک سنت قدیمی، فردای روز عروسی، آن را تهیه میکنند و برای زوجین به عنوان وعده صبحانه میبرند. از سویی در دیگر مناطق آذربایجان شرقی، قویماق اولین غذای بعد از زایمان محسوب میشود. شاید جالب باشد که بدانید که در باسمنج تبریز، نذری به نام قویماق وجود دارد که تنها زنان حق خوردن قویماق آن سفره را دارند.
سوالات رایج
کاچی تبریزی با کاچی معمولی چه تفاوتهایی دارد؟
کاچی تبریزی نوعی کاچی سنتی در شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه تهیه محسوب میشود که معمولا از ترکیب آرد برنج و گندم تهیه میشود، اما برای تهیه کاچی معمولی از هر آرد یا طعمدهندهای میتوان استفاده کرد. از دیگر ویژگیهای بارز کاچی تبریزی، میتوان به استفاده از زردچوبه اشاره کرد که برای تهیه کاچی معمولی این کار مرسوم نیست.
در طرز تهیه کاچی تبریزی چه آردی را میتوان جایگزین آرد سفید کرد؟
بهترین گزینه برای جایگزینی آرد سفید، آرد گندم یا استفاده از هر دو آنها است.
چگونه کاچی مقوی درست کنیم؟
در صورت تهیه کاچی برای بیمار میتوانید به جای آب از شیر و به جای کره از روغن حیوانی استفاده کنید. طرز تهیه کاچی با شیر را در کتاب کاله مطالعه کنید.
برای تهیه کاچی از چه آردهایی میتوان استفاده کرد؟
در طرز تهیه کاچی میتوان از آرد سفید، آرد گندم و آرد برنج استفاده کرد.