شاورما غذای محبوبی بین کشورهای خاورمیانه است. در ایران، ترکیه و لبنان از ساندویچ شاورما به عنوان غذای اصلی استفاده می‌کنند و با ادویه‌ها و سس‌های مختلفی هم سرو می‌شود. در این مطلب یاد می‌گیریم شاورما چیست و طرز تهیه شاورما مرغ و طرز تهیه شاورما گوشت را به همراه ادویه و سس مخصوص بیان می‌کنیم. همچنین، می‌توانید طرز تهیه شاورما لبنانی اصل را در سایر مطالب «کتاب کاله» پیدا کنید.
گوشت شاورما چیست و چگونه تهیه می‌شود؟
گوشتی که برای تهیه شاورما استفاده می‌شود معمولا از نوع بره، گوسفند، بوقلمون، مرغ یا حتی بز است. البته بسته به هر کشور ممکن است برای تهیه شاورما از انواع مختلف گوشت استفاده شود. همچنین، از مخلوط انواع گوشت هم می‌توان کمک گرفت.
نحوه آماده‌سازی گوشت شاورما
گوشت شاورما را ابتدا مزه‌دار می‌کنند و به صورت سیخ لایه‌لایه و عمودی کباب می‌کنند. اگر به رستوران‌های شاورما یا کباب ترکی سر زده باشید، سیخ‌های گَردان کباب را حتما دیده‌اید. آخرین لایه از گوشت شاورما معمولا چربی حیوانی و گوشت بره است.
فرآیند پخت گوشت شاورما هم بسیار منحصربه‌فرد است چراکه برخلاف سایر کباب‌ها، آتش از زیر به آن دمیده نمی‌شود بلکه سیخ به صورت عمودی قرار دارد و آتش هم از کناره‌ها به گوشت می‌رسد. در زمان پخت، چربی به‌آرامی روی گوشت آب می‌شود و طعم ویژه‌ای به آن می‌دهد.
برای این‌که طعم چربی و گوشت را همزمان داشته باشید باید شاورما را به صورت طولی از پایین برش بزنید. با این کار، بعد از چند برش خواهید دید که مخروطی برعکس از گوشت دارید.
تهیه شاورما در منزل
تا اینجا می‌دانیم شاورما چیست و از چه گوشتی تهیه می‌شود. اما تهیه شاورما در منزل و بدون اجاق عمودی هم امکان‌پذیر است. برای تهیه شاورما در منزل می‌توانید از فر استفاده کنید. برای این کار باید گوشت را برای زمان طولانی روی گاز بپزید و بعد از آن برش را انجام دهید. طرز تهیه آن را در ادامه همین مطلب بیان می‌کنیم.
ساندویچ شاورما چیست ؟
معروف‌ترین شکل سرو شاورما به صورت ساندویچ است. ساندویچ شاورما را با نان پیتا تهیه می‌کنند در کنار آن از سس‌های مختلف، خیارشور، سالاد و ادویه‌های مختلف استفاده می‌کنند. طرز تهیه سس و سالاد مخصوص شاورما را در ادامه آموزش می‌دهیم و در مطالب قبلی هم طرز تهیه نان پیتا به صورت حرفه‌ای را بررسی کرده‌ایم.
طرز تهیه شاورما گوشت
اگر مطلب را تا اینجا مطالعه کرده باشید، به‌خوبی می‌دانید که شاورما چیست اما در ادامه قصد داریم طرز تهیه شاورما گوشت را به همراه ادویه و سس‌های مخصوص آن آموزش دهیم. آماده‌سازی شاورما تنها ۲۰ دقیقه طول می‌کشد اما برای تهیه گوشت و استراحت آن در سس، به زمان بیشتری در حدود ۶ تا ۸ ساعت نیاز دارید.
مواد لازم در طرز تهیه شاورما چیست ؟
در زیر، مواد لازم در طرز تهیه شاورما آورده شده است.
- ماست: یک پیمانه
- سرکه: یک‌چهارم پیمانه
- سیر: دو حبه خرد شده
- فلفل سیاه: یک قاشق چایخوری
- نمک: نصف قاشق چایخوری
- هل: دو عدد
- پودر فلفل‌فرنگی (فلفل شیرین): یک قاشق چایخوری
- آب‌لیمو: دو قاشق غذاخوری
- گوشت: ۹۰۰ گرم (گوشت گاو)
۱. مخلوط کردن مواد برای مزه‌دار کردن گوشت
ابتدا همه مواد را به غیر از گوشت، با یکدیگر مخلوط می‌کنیم تا سس موردنظر برای تهیه شاورما را آماده کنیم.
بعد از آماده کردن سس، گوشت را به صورت کامل درون این سس غوطه‌ور می‌کنیم. سپس روی ظرف، سلفون می‌کشیم و اجازه می‌دهیم تا گوشت و سس در یخچال حدود ۸ ساعت استراحت کند.
۲. پخت گوشت
بعد از گذشت ۸ ساعت، گوشت را از یخچال بیرون آورید و درون یک قابلمه بزرگ به مدت ۴۵ دقیقه روی حرارت اجاق گاز قرار دهید. با حرارت دیدن گوشت، چربی آن به‌آرامی آب می‌شود و به پخت گوشت با طعم بهتر کمک می‌کند. در زمان پخت، برای جلوگیری از خشک شدن گوشت و چسبیدن آن به قابلمه، مقدار کمی آب اضافه کنید.
۳. تهیه سس شاورما
در هنگام پخت گوشت می‌توانید سس شاورما را تهیه کنید. یکی از سس‌های معروف برای شاورما، سس تاهینی (طحینه) یا همان سس ارده است که طرز تهیه شاورما مرغ با پنیر کبابی آموزش دادیم. در ادامه، نحوه تهیه این سس را هم آموزش می‌دهیم. در تهیه سس شاورما که در اینجا، سس تاهینی است، ماده اصلی ما همان تاهینی یا ارده است.
مواد لازم برای تهیه سس شاورما چیست ؟
در فهرست زیر، مواد لازم برای سس شاورما آورده شده است. این مواد را با یکدیگر مخلوط می‌کنیم تا سس شاورما آماده شود.
- ارده: یک پیمانه
- آب‌لیمو: یک‌چهارم پیمانه
- ماست: دو قاشق غذاخوری
- سیر: یک یا دو قاشق غذاخوری (خرد شده)
۴. تهیه سالاد شاورما
گفتیم که معمول‌ترین نوع تهیه شاورما، سِرو آن با نان پیتا، سس مخصوس و سالاد است. برای تهیه سالاد مخصوص شاورما، به موادی نیاز داریم که در فهرست زیر آورده شده‌اند. کافی است همه مواد را با هم مخلوط کنیم.
- پیاز متوسط: یک عدد خرد شده
- گوجه: یک یا دو عدد خرد شده
- خیار: یک عدد حلقه شده
- سماق: نصف قاشق چایخوری
- جعفری: نصف پیمانه
- خیارشور یا ترشی: به میزان لازم
۵. برش گوشت و سرو شاورما
در این مرحله، گوشت پخته شده را به صورت لایه‌لایه برش می‌زنیم.
سپس سالاد، سس شاورما و گوشت را روی یک نان پیتا قرار می‌دهیم. اگر طرز تهیه سس ماست را بلد باشید می‌توانید از این سس یا سس‌های دلخواه دیگر هم علاوه بر سس تاهینی برای شاورما استفاده کنید.
طرز تهیه شاورما مرغ
تا اینجا یاد گرفتیم که شاورما چیست و چگونه شاورما گوشت را در خانه تهیه کنیم. اما می‌توانیم شاورما را با گوشت سفید مانند گوشت مرغ هم تهیه کنیم. در ادامه، طرز تهیه شاورما مرغ با ادویه و سس مخصوس را آموزش می‌دهیم.
برای پخت شاورمای خوش‌طعم و خوش‌عطر، بهتر است مزه‌دار کردن مرغ را از شب قبل انجام دهید. البته ادویه‌هایی که برای مزه‌دار کردن و تهیه شاورما استفاده می‌شوند، مزه‌دار کردن آن را در ۳ ساعت هم انجام می‌دهند.
مواد لازم در طرز تهیه شاورما مرغ چیست؟
در تصویر زیر می‌توانید مواد لازم در تهیه شاورما مرغ را مشاهده کنید. به احتمال زیاد، بیشتر این مواد را در منزل دارید و نیازی به خرید مواد جدید نیست.
- مرغ: بهتر است مرغ را بدون پوست و استخوان تهیه کنید. البته ران مرغ به علت چرب و آب‌دار بودن توصیه می‌شود.
- آب‌لیمو: به مقدار لازم
- روغن زیتون: روغن زیتون برای طعم بهتر و مخلوط کردن با آب‌لیمو استفاده می‌شود.
- ادویه: از بین ادویه‌های تصویر زیر، مهم‌ترین آن، هِل است چراکه طعم آن را به غذاهای شرقی نزدیک‌تر می‌کند و نقطه مقابل ادویه‌های مکزیکی است. بنابراین، توجه داشته باشید اگر به طعم تند علاقه‌ای ندارید، می‌توانید از فلفل قرمز استفاده نکنید یا مقدار آن را بسیار محدود کنید.
مواد لازم برای تهیه سس شاورما مرغ (سس ماست)
دیدیم که مواد لازم برای تهیه شاورما چیست و از چه ادویه‌هایی باید استفاده کنیم. اما در ادامه باید سس شاورما مرغ را هم آماده کنیم که مواد لازم برای تهیه سس شاورما مرغ در زیر آورده شده است.
- نمک و فلفل
- ماست
- لیمو
- سیر
- زیره
۱. مخلوط کردن مواد برای مزه‌دار کردن
برای این‌که مواد لازم برای مزه‌دار کردن شاورما مرغ را ساده‌تر مخلوط کنید، بهتر است همه آن‌ها را در کیسه زیپ‌دار بریزید. با این کار، مرغ‌ها هم به‌خوبی در سس، غوطه‌ور می‌شوند. اگر می‌خواهید این کار را در یک ظرف انجام دهید، مواد لازم را به میزان ۵۰ درصد افزایش دهید.
۲. اضافه کردن مرغ
در این مرحله، باید مرغ‌ها را به سس موجود در کیسه زیپ‌دار اضافه کنید. هوای اضافی را از کیسه خارج کنید و کیسه را تکان یا ماساژ دهید تا مرغ‌ها به‌خوبی به سس آغشته شوند.می‌توانید مرغ‌ها را برای ۱۲ یا ۲۴ ساعت داخل یخچال قرار دهید تا به‌خوبی مزه‌دار شوند. اگر زمان کافی ندارید، ۳ ساعت هم کافی است.
۳. تهیه سس ماست
با مخلوط کردن موادی که در بالا گفته شد، سس ماست را تهیه کنید. بعد از ۲۰ دقیقه، این سس قابل استفاده است و تا ۳ روز می‌توانید آن را در یخچال نگهداری کنید.
۴. کباب کردن مرغ
روی اجاق گاز، منتقل یا باربکیو می‌توانید مرغ‌ها را کباب کنید.
۵. استراحت دادن مرغ‌ها
برای حداقل ۳ دقیقه (پیش از مصرف) به مرغ‌های کباب شده استراحت دهید. با این کار، چربی و آب اضافی روی مرغ‌ها مجدد به درون مرغ بازمی‌گردند. اگر این کار انجام نشود، زمانی که مرغ را برش می‌زنید، این چربی در همه‌جا پخش خواهد شد.
۶. سرو شاورما
تا این مرحله، دیدیم که شاورما چیست و طرز تهیه شاورما مرغ را هم یاد گرفتیم. در مرحله آخر و بعد از این‌که مرغ‌ها را برش زدید، می‌توانید موادی که تهیه کرده‌اید را روی میز بچینید تا همه از آن استفاده کنند. برش‌های پیاز، گوجه‌فرنگی، کلم و سس ماست را به همراه انواع نان مثل نان پیتا می‌توانید برای این ساندویچ خوشمزه در نظر بگیرید.
تاریخچه کوتاهی از شاورما
واژه شاورما در اصل از واژه ترکی با معنی «گردان» یا «چرخنده» گرفته شده، بعدها با تلفظ‌های گوناگون به زبان‌های دیگر از جلمه عربی راه پیدا کرده است. با وجود این‌که کباب کردن گوشت روی سیخ‌های افقی، تاریخچه قدیمی دارد اما تکنیک شاورما، یعنی کباب کردن در سیخ‌های عمودی و برش گوشت از کناره در زمان پخت، به امپراطوری عثمانی می‌رسد که برای دنر کباب از آن بهره می‌بردند. هم شاورما و هم جایرو (غذای مشابه یونانی) از همین تکنیک استفاده می‌کنند.
بعد از این‌که مهاجران لبنانی در اوایل قرن بیستم، این غذا را به مکزیک آوردند، با توسعه آن، نوع مکزیکی شاورما که نوعی تاکو است، با نام «Al pastor» بوجود آمد.
سوالات متداول در رابطه با شاورما چیست ؟
اگر مطلب را تا اینجا مطالعه کرده باشید، به‌خوبی می‌دانید که شاورما چیست و چگونه تهیه می‌شود. در ادامه، بررسی می‌کنیم که سوالات متداول در رابطه با شاورما چیست و چه پاسخی دارند.
همان‌طور که در این متن دیدیم، سس اصلی شاورما از مواد مختلفی تشکیل شده که ارده، آب‌لیمو و سیر ازجمله مواد لازم برای آن است. البته ماست و سایر ادویه‌ها مانند زیره هم در دستورپخت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ادویه‌های مختلفی برای مزه‌دار کردن گوشت و مرغ شاورما و تهیه سس استفاده می‌شوند که ازجمله آن‌ها می‌توان به هِل، سیر، فلفل سیاه، پودر فلفل شیرین و فلفل قرمز اشاره کرد. اما ادویه‌ای که طعم آن را از غذاهای مشابه مکزیکی متمایز می‌کند، استفاده از هِل در طرز تهیه شاورما است.
