اگر تا امروز ریواس را فقط به‌عنوان یک سبزی ترش‌مزه می‌شناختید که هوسی به سراغش می‌رفتید، وقت آن رسیده که نگاهتان را تغییر دهید. این گیاه بهاری با ظاهر خاص و طعم متفاوتش، منبعی غنی از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی است که فواید بی‌نظیری برای سلامت بدن دارد.
در این مطلب از کتاب کاله، قصد داریم درست مثل خواص عناب یا خواص کندر شما را با خواص ریواس، ارزش غذایی آن و حتی عوارض احتمالی‌اش آشنا کنیم تا با شناخت کامل، آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. در کنار ریواس، پیشنهاد می‌کنیم از خواص چغاله بادام که از دیگر میوه‌های فصل بهار است، نیز غافل نشوید.
ارزش غذایی ریواس
ارزش غذایی ریواس، به ازای ۱۰۰ گرم، به شرح زیر است:
| کالری | ۲۱ |
| چربی | ۰/۲۰ |
| پروتئین | ۰/۹۰ |
| فیبر | ۱/۸۰ |
| کربوهیدرات | ۴/۵۴ |
| قند | ۱/۱۰ |
خواص ریواس چیست؟
خواص ریواس کوهی برای سلامتی شامل موارد زیر می‌شود:
۱. خواص ریواس برای روده و دستگاه گوارش
تانن‌های موجود در ساقه‌های ریواس اثر مثبتی بر هضم غذا و سلامت روده دارند. علاوه بر این، ریواس منبع غنی از فیبر است که به پیشگیری از یبوست کمک شایانی می‌کند.
۲. مزایای ریواس برای استخوان‌ها
ساقه‌های ریواس سرشار از ویتامین K هستند که این ویتامین، نقش مهمی در حفظ استحکام و سلامت استخوان‌ها ایفا می‌کند. ویتامین k همچنین برای ساخت بافت استخوانی ضروری بوده و می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد.
۳. محافظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد با مصرف ریواس
پژوهشی در مجله بین‌المللی علوم و فناوری غذا نشان داده است که ریواس، حاوی آنتی‌اکسیدان بالایی است. این بدان معناست که با مصرف ریواس میتوانید از بدن خود در برابر رادیکال‌های آزاد مضر که عامل بیماری‌های مزمن هستند، محافظت کنید.
در محتوای آنتی اکسیدان چیست میتوانید اطلاعات بیشتری در این‌باره کسب کنید.
۴. خواص ریواس برای پوست صورت
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ریواس نه‌تنها از بدن در برابر بیماری‌های مزمن محافظت می‌کنند، بلکه با کند کردن روند پیری و پیشگیری از ظاهر شدن چین و چروک‌ها، باعث می‌شوند پوست جوان‌تر و شاداب‌تر به‌نظر برسد. علاوه بر این، مواد مغذی موجود در ریواس، به تولید کلاژن نیز کمک کرده و باعث می‌شوند پوست سفت‌تر و محکم‌تر شود.
علاوه بر ریواس، میتوانید از خواص آووکادو نیز برای داشتن پوستی درخشان و طبیعی، بهره‌مند شوید.
۵. مقابله با التهاب
در ساقه‌های ریواس آنتوسیانین‌هایی موجود هستند که می‌توانند به کاهش التهابات بدن کمک کنند. این خاصیت به‌خصوص برای افراد مبتلا به سندرم واکنش التهابی سیستمیک می‌تواند مفید باشد. همچنین، نتایج یک پژوهش نشان داده است که خواص ضد التهابی عصاره ریواس می‌تواند زخم‌ها را هم سریع‌تر بهبود دهد.
۶. خواص ریواس برای کبد
ترکیبات موجود در ساقه‌های ریواس نه‌تنها به بهبود سلامت روده کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند از کبد در برابر آسیب نیز محافظت کنند. پژوهشی در مجله تغذیه مولکولی و تحقیقات غذایی هم نشان داده است که مصرف عصاره ریواس، می‌تواند سلامت کبد افرادی که بیش از حد الکل مصرف می‌کنند را بهبود دهد.
۷. خواص ریواس برای قلب
دلایل مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهند ریواس حافظ سلامت قلب است. در ادامه این دلایل را بررسی می‌کنیم:
- مطالعه‌ای در مجله معتبر کالج تغذیه آمریکا به چاپ رسیده است که نشان می‌دهد مصرف ریواس می‌تواند به‌طور موثری سطح کلسترول بد (LDL) و کلسترول کل را پایین آورده و از این طریق، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و حملات قلبی را کاهش دهد.
- ویتامین K موجود در ریواس هم ممکن است از رسوب کلسیم در عروق خونی جلوگیری کند.
- آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این سبزی نیز با خواص ضد التهابی خود، به محافظت هرچه بیشتر از سلامت قلب کمک می‌کنند.
- آنتوسیانین‌های موجود در ساقه‌های ریواس نیز می‌توانند با کاهش التهاب و جلوگیری از تصلب شرایین (تنگ شدن و سخت شدن رگ‌های خونی)، به تقویت سلامت قلب کمک کنند.
۸. خواص ریواس برای اسهال
ریواس حاوی تانن‌ها است. تانن‌ها ترکیباتی هستند که خاصیت قابض دارند و می‌توانند به کاهش التهاب و انقباض بافت‌های روده کمک کرده و اسهال را درمان کنند.
۹. خواص ریواس و فشار خون
ریواس، علاوه بر اینکه به‌واسطه‌ی دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌های ضد التهابی به سلامت عروق کمک می‌کند، منبع غنی پتاسیم نیز محسوب می‌شود. پتاسیم یک ماده‌ی معدنی حیاتی است که با شل کردن دیواره‌ی رگ‌های خونی، به کاهش فشار خون و تسهیل گردش خون در سراسر بدن کمک می‌کند.
۱۰. خواص ریواس برای بانوان
در دوران یائسگی، کاهش سطح استروژن می‌تواند منجر به بروز علائم ناخوشایندی مانند گرگرفتگی، اضطراب و بی‌نظمی‌های قاعدگی شود. ریواس با داشتن ترکیباتی که عملکردی مشابه هورمون استروژن دارند، ممکن است در کاهش این علائم موثر بوده، به زنان در گذراندن راحت‌تر این دوره کمک کند و کیفیت زندگی آن‌ها را ارتقا بخشد.
۱۱. فواید ریواس برای عملکرد مغز
آنتی‌اکسیدان‌ها، سلنیوم و کولین موجود در ریواس می‌توانند از سلول‌های عصبی محافظت کرده و از ابتلا به بیماری‌های تخریب‌کننده مغز مثل آلزایمر، پیشگیری کنند.
۱۲. خواص ریواس برای موی سر
جالب است بدانید که در گذشته از ریشه ریواس برای رنگ کردن موها استفاده می‌شده است. ریشه این گیاه حاوی اسید اگزالیک است که می‌تواند رنگ مو را به طیف قهوه‌ای روشن تا بلوند تغییر دهد. مزیت استفاده از خواص ریواس برای رنگ مو اسن است که بدون آسیب رساندن به پوست سر، به تثبیت رنگ مو کمک کرده و ماندگاری آن را افزایش می‌دهد.
۱۳. خواص ریواس در بارداری
مصرف ساقه‌های ریواس در دوران بارداری می‌تواند مفید باشد. زیرا ساقه ریواس حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین K1 است که به تقویت سیستم ایمنی، بهبود گوارش و سلامت قلب و استخوان‌ها کمک می‌کند. همچنین این گیاه برای کنترل فشار خون که یکی از مشکلات رایج بانوان در دوران بارداری است، مفید عمل می‌کند.
البته به این نکته مهم دقت کنید که زنان باردار تنها باید ساقه ریواس را مصرف کنند و هرگز از برگ ریواس استفاده نکنند. زیرا این برگ‌ها حاوی ترکیباتی به نام گلیکوزیدهای آنتراکینون هستند که می‌توانند باعث انقباضات روده شده و برای مادر و جنین مضر باشند. همچنین، برگ‌های ریواس می‌توانند علائمی نظیر مشکلات تنفسی، تشنج، سنگ کلیه، کما، استفراغ و درد شدید معده را ایجاد کنند که همگی این موارد در دوران بارداری خطرناک هستند.
در کل توصیه می‌شود که زنان باردار، ریواس را به میزان متعادل و با مشورت پزشک، مصرف کنند.
۱۴. خواص ریواس برای لاغری
اگر قصد کاهش وزن دارید، میتوانید مصرف ریواس را در برنامه غذایی خود بگنجانید. زیرا علاوه بر اینکه کالری پایینی دارد، به واسطه میزان فیبر بالایی که دارد می‌تواند از پرخوری جلوگیری کرده و میزان مصرف کالری در طول روز را کاهش دهد.
علاوه بر این، ریواس تاثیر مثبتی هم بر متابولیسم دارد؛ زیرا می‌تواند میزان تولید هورمون آدیپونکتین که تنظیم‌کننده قند خون و افزایش‌دهنده متابولیسم است را افزایش دهد.
عوارض ریواس چیست؟
ریواس همانقدر که برای سلامتی مفید است، می‌تواند عوارضی را هم به‌دنبال داشته باشد، از جمله:
۱. احتمال تشکیل سنگ کلیه و نارسایی کلیه
ریواس سرشار از اگزالات کلسیم است. این ماده عمدتاً در برگ‌های ریواس جمع می‌شود، اما ساقه‌ها نیز بسته به گونه‌ی گیاه، ممکن است حاوی مقادیر قابل توجهی از آن باشند.
مصرف بیش از حد اگزالات کلسیم می‌تواند به عارضه‌ای به نام هیپراگزالوریا (به انگلیسی: Hyperoxaluria) منجر شود. در این وضعیت، کریستال‌های اگزالات در اندام‌های مختلف بدن رسوب کرده و اغلب باعث تشکیل سنگ کلیه می‌شوند. در موارد حاد، هیپراگزالوریا حتی می‌تواند به نارسایی کلیوی نیز بیانجامد.
۲. تداخل با داروهای انعقاد خون
ویتامین K موجود در ریواس ممکن است با عملکرد داروی رقیق‌کننده‌ی خون وارفارین تداخل ایجاد کند و از اثربخشی آن بکاهد.
۳. اسهال و مشکلات گوارشی
مصرف زیاد ریواس ممکن است به دلیل خاصیت ملین بودن آن، منجر به اسهال، دل‌پیچه یا تحریک روده‌ها شود. بنابرای اگر که معده حساسی دارید یا از سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) رنج می‌برید، بهتر است در مصرف این گیاه احتیاط کنید.
ریواس را چگونه بخوریم؟
ریواس را می‌توان به شکل‌های مختلفی مصرف کرد. بسیاری از مردم، این سبزی را به‌خاطر طعم ترش و ترد بودنش به شکل خام مصرف می‌کنند. اما این گیاه را می‌توان به شکل‌های مختلف دیگری همچون مربا ریواس، تارت ریواس، خورشت ریواس نیز مصرف کرد. همچنین ریواس در تهیه انواع سس و چاشنی نیز کاربرد دارد.
در محتواهای زیر میتوانید طرز تهیه خورشت ریواس را به شکل‌های مختلف بیاموزید:
- طرز تهیه خورش ریواس با گوشت قرمز
- طرز تهیه خورش ریواس با مرغ
- طرز تهیه خورش ریواس با لپه
- طرز تهیه خورش ریواس با گوشت چرخ کرده
در نهایت
با توجه به خواص فراوان ریواس، شما میتوانید این گیاه را به‌عنوان میان وعده و یک افزودنی مفید و خوشمزه به رژیم غذایی‌تان وارد کنید. با این حال، باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از حد آن می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. پس، مانند هر ماده غذایی دیگر، در مصرف این گیاه نیز تعادل را رعایت کنید تا از طعم و خواص آن به‌خوبی بهره ببرید.
