گلوتن و ۳ دلیل مضر بودن آن برای بعضی از افراد

گلوتن و ضرر آن برای بعضی افراد؛ موضوعی که این روزها خیلی‌ها درباره آن صحبت می‌کنند! اما بهتر است قبل از اینکه از مضرات گلوتن بگوییم با این ماده آشنا شویم و بدانیم گلوتن چیست؟

گلوتن جز پروتئین‌ها محسوب می‌شود و در غلات وجود دارد. در بین غلاتی که دارای گلوتن هستند، گندم بیشتر مصرف می‌شود. دو پروتئین به نام گلوتنین و گلیادین در گلوتن وجود دارد که بر سلامتی تاثیر منفی می‌گذارد.

هنگامی که آرد را با آب مخلوط می‌کنیم این ماده یک شبکه‌ محکم پروتئینی تشکیل م‌یدهد و به دلیل اینکه این استحکام شبیه چسب است به آن گلوتن می‌گویند. گلوتن به نان بافت خوبی میدهد و به دلیل خاصیت کشسانی که در آن ایجاد میکند باعث میشود که نان در زمان پخت پف کند. 

دلیل مضر بودن گلوتن برای بعضی از افراد 

هنگامی که این ماده به دستگاه گوارش وارد می‌شود و در معرض سلول‌های سیستم ایمنی بدن قرار می‌گیرد و آن‌ها به اشتباه تصور می‌کنند که یک مهاجم خارجی مانند باکتری وارد بدن شده است. بعضی از افراد به این ماده حساسیت دارند و این باعث می‌شود سیستم ایمنی به آن واکنش نشان دهد اما خیلی از افراد با خوردن گندم به مشکل بر نمی‌خورند. 

بیماری سلیاک

بدن گلوتن را یک موجود خارجی و متجاوز در نظر بگیرد و در نتیجه سیستم ایمنی به گلوتن و همچنین دیواره روده حمله میکند و به همین دلیل سلیاک بیماری اختلال خود ایمنی محسوب می‌شود. واکنش ایمنی باعث انحطاط دیواره روده می‌شود و منجر به کمبود مواد مغذی، احساس خستگی، مشکلات گوارشی و کم خونی می‌شود و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های خطرناک را افزایش می‌دهد.

این بیماری ۱ درصد از افراد را تهدید می‌کند اما در سالمندان مقدار آن حدود ۲ درصد است. بسیاری از افرادی که به بیماری سلیاک دچار می‌شوند ممکن است حتی علائم گوارشی نداشته باشند و تشخیص این بیماری کمی سخت است و تحقیقات نشان داده حدود ۸۰% افرادی که دچار این بیماری شده بودند در جریان بیماریشان قرار نداشتند. 

حساسیت گلوتن

حتما نباید دچار بیماری سلیاک باشید تا به گلوتن حساسیت داشته باشید و این نوع از حساسیت گندم در بین افراد بیشتر رایج است. هیچ تعریف مشخصی از این حساسیت وجود ندارد اما بعضی افراد بعد از مصرف گندم دچار عوارض جانبی می‌شوند و با رعایت برنامه غذایی بدون گلوتن این عوارض از بین میروند.

اگر عوارض ناشی از استفاده از این ماده دارید و مطمئن شده‌اید که سلیاک نیست پس احتمالا دچار این حساسیت هستید. در حساسیت غیر سلیاکی بافت‌های بدن در امان هستند. بسیاری از علائم آن همچون بیماری سلیاک است از جمله: نفخ، درد معده، خستگی، اسهال، و همچنین درد در استخوان‌ها و مفاصل.

متاسفانه هیچ راهی برای تشخیص حساسیت گندم وجود ندارد. تحقیقات مختلف بر اساس آنتی بادی‌های ضد گلاییدین موجود در خون نشان داده بین ۶-۸ درصد مردم به این ماده حساسیت دارند. تنها راه درست تشخیص این مشکل این است که به طور موقت این ماده را از برنامه غذاییتان حذف کنید و سپس آن را دوباره برگردانید و ببینید علائم نیز برمی‌گردند یا خیر.

حساسیت به این ماده بسیار شایع‌تر از بیماری سلیاک است، همچنین منجر به عوارض جانبی متعدد می‌شود. 

سندروم روده تحریک پذیر

گروهی از رژیم غذایی حاوی این ماده دارای درد بیشتری بودند. مطالعات نشان می‌دهد که گلوتن می‌تواند باعث التهاب در روده و روده متورم و فرد دچار سندروم روده تحریک پذیر شود. و مشکلاتی را در روده به وجود میآورد و اجازه می‌دهد مواد ناخواسته از طریق جریان خون نشت کنند. مشکلاتی مانند درد شکم، گرفتگی، نفخ و گاز معده و اسهال پیش می‌آید.

برای یک درصد از افراد ممکن است حساسیت گلوتن منجر به مشکلات گوارشی شود. 

رژیم غذایی بدون گندم برای کسانی که دچار شیزوفرنی، اوتیسم و آتاکس هستند  میتواند مفید باشد. برای بسیاری از مردم ضرورتی ندارد. اما برای افرادی که رژیم غذایی خاصی دارند حذف این ماده می‌تواند بسیار موثر باشد.

رژیم غذایی بدون گندم معمولا خطری ندارد و مواد مغذی‌ که در غلات است را می‌توانید از طریق مواد غذایی دیگر تامین کنید. فقط مطمئن باشید غذایی که جایگزین آن‌ها می‌کنید سالم باشد و فقط برچسب فاقد گندم به معنای سالم بودن نیست.