وقتی صحبت از فواید و مضرات ماست می‌شود باید بدانید که در هر حالت فواید ماست از مضرات آن بیشتر است. البته باید حواسمان به اعتدال در خوردن انواع لبنیات و انواع ماست هم باشد.
در این مطلب به سراغ انواع ماست و فواید آن‌ها رفته‌ایم. از ماست پروبیوتیک تا ماست معمولی و غیره. احتمالا شنیده‌اید که ماست‌ها برای برخی بیماری‌ها مضرند؛ اما امروزه تنوع ماست‌ها آن‌قدر زیاد است و انواع ماست موجود در بازار آن‌قدر متنوع است که اغلب افراد می‌توانند با خیالی راحت از محصولات گوناگونی که تولید شده استفاده کنند. برای مثال اگر نباید چربی بخورید، ماست را ممنوع نکنید، ماست کم چرب یا ماست ایسلندی بخورید. در این مطلب بعضی از فواید ماست و مضرات انواع ماست را بررسی خواهیم کرد تا از خواص شگفت‌انگیز این خوراکی خوشمزه بیشتر مطلع شوید. همراه ما باشید!
چرا بعضی از ماست‌ها خوشمزه‌ترند؟
ماست یک محصول به دست آمده بر اثر تخمیر شیر است که دارای دو باکتری اسید لاکتیک است و با افزایش اسیدیته شیر را به یک ژل نرم تبدیل می‌کند برای بهبود بافت و طعم، انواع مختلفی از مواد ممکن است به ماست افزوده شود.
اکثر ماست‌ها امروزه با شکر یا شیرین کننده‌های جایگزین شیرین می‌شوند و ممکن است دارای میوه باشد تا آن‌ها را وسوسه انگیزتر کنند و مصرف کنندگان را ترغیب به استفاده کنند از جمله مواد جامد اضافی شیر اغلب به شکل پودر شیر یا تثبیت کننده‌هایی مانند نشاسته اصلاح شده یا پکتین است که یک بافت ضخیم‌تر و قوی‌تر برای آن به وجود می‌آورد. تکنیک‌های پیشرفته تولید، از جمله اولترافیلتراسیون و کاهش نیاز به تثبیت کننده‌ها و ضعیف کننده‌ها و بهبود ایمنی و عمر مفید کمک کرده‌اند.
نحوه تولید ماست
قبل از آن که در مورد فواید ماست صحبت شود، بهتر است نگاهی مختصر به فرایند تولید ماست بیاندازیم. ماست یکی از انواع محصولات لبنی است که با تخمیر شیر توسط باکتری خاص تهیه می‌شود. این باکتری، لاکتوز (قند طبیعی شیر) را تخمیر می‌کند. اسید لاکتیک تولید شده پروتئین‌های شیر را ژله‌ای و سفت می‌کند تا انواع ماست بافت، عطر و طعم منحصر به فردی به خود بگیرد. اگر امروز یک خوراکی یا میان وعده خوشمزه وجود دارد، این طعم مدیون اسیدلاکتیک است.
ال کازئی چیست ؟
لاکتوباسیلوس کازئی یا به اختصار ال.کازئی از انواع باکتری‌های مفید برای بدن محسوب می‌شود که تعداد زیادی از این گونه باکتریایی در روده وجود دارد. با همه‌گیری ویروس کرونا نام محصولات پروبیوتیک بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد. دلیل محبوبیت بیش از پیش این محصولات نتیجه سال‌ها تحقیق محققان است که نشان می‌دهد محصولات پروبیوتیک و به خصوص گونه لاکتوباسیلوس کازئی نقش مؤثری را در جلوگیری از بیماری‌های عفونی تنفسی و افزایش سرعت بهبود بیماری‌های عفونی دارد.
لاکتوباسیلوس کازئی گونه‌ای است که به عنوان باکتری مهارکننده سلول‌های سرطانی نیز شناخته می‌شود. مکانیسم آن در بدن شامل اثر مستقیم در محدودسازی تومورزائی و توانایی سرکوب تومورها است. از دیگر عملکردهای آن فعالیت ضد جهشی است. اسیدهای تولید شده در این فراورده در برابر طیف وسیعی از مواد جهش‌زا فعالیت ضد جهشی از خود نشان می‌دهد. در میان اسیدهای مختلف، اسید بوتیریک فعالیت ضد جهشی بالاتری نسبت به سایر اسیدها برخوردار است. اسید بوتیریک مانع از سرطان‌زایی بر روی ژن‌های سلولی می‌شود.
ماست پروبیوتیک
یکی از انواع ماست، ماست پروبیوتیک است. به دلیل تمام خواصی که پروبیوتیک ها برای سلامتی دارند، این فراورده لبنی همراه با سایر فراورده‌ها با عنوان محصولات پروبیوتیک روانه بازار لبنی سراسر دنیا شد. ایران نیز از این روند بی‌بهره نبوده است. ماست پروبیوتیک از شیری تهیه شده که توسط باکتری‌های مفید، به طور عمده باکتری‌های اسیدلاکتیک و بیفیدوباکتریوم، تخمیر شده است.
پروبیوتیک‌ها مدتی هست که در دنیای فراورده‌های لبنی سروصدا کرده‌اند. به خصوص با همه‌گیری ویروس کرونا، محصولات پروبیوتیک به یک فراورده پرطرفدار در سبد غذایی خانواده‌ها بدل شده است. دلایل زیادی برای محبوبیت پروبیوتیک‌ها وجود دارد. کمک به هضم غذا، حفظ نشاط و انرژی بدن، تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت عمومی بدن از جمله مهم‌ترین فواید مصرف محصولات پروبیوتیک است.
در حالی که همه انواع ماست به عنوان فراورده تخمیری دارای میکروارگانیسم‌های زنده و فعال هستند، همه آن‌ها پروبوتیک را در ساختار خود ندارند. این در حالی است که گونه‌های پروبیوتیک بسیار زیادند. اخیراً و با همه‌گیری ویروس کرونا، ال کازئی به عنوان یک گونه پروبیوتیک مقاوم در برابر ویروس کرونا به یکی از افزودنی‌های پرکاربرد در محصولات پروبیوتیک بدل شده است. ال کازئی یا همان لاکتوباسیلوس کازئی از خانواده لاکتوباسیلوس‌ها است که توجه بسیاری از محققان را این روزها به خودش جلب کرده و سوژه تحقیقات دانسمندان در سراسر دنیا شده است.
مهم‌ترین فواید ماست که باید بدانیم
ماست سیر کننده است
وجود پروتئین و چربی‌های مفید در ماست باعث می‌شود زود سیر شوید و مواد معدنی مورد نیاز به بدنتان برسد. بنابراین این محصول برای وعده صبحانه و عصرانه می‌تواند یک جایگزین خوب باشد.
یک مطالعه نشان می‌دهد مصرف ماست یونانی به عنوان میان‌وعده وسط روز به دلیل پروتئین بالا منجر به گرسنگی کمتر و احساس سیری بیشتر می‌شود. با مصرف یک میان‌وعده سالم و خوشمزه به راحتی می‌توانید ساعت خوردن شام را عقب بیندازید. از طرفی اگر احساس گرسنگی داشتید و یک وعده سرعتی خواستید، ماست یونانی هوای شما را خواهد داشت. شما همچنین می‌توانید با ماست دسرهای خوشمزه و متنوعی مانند پارافه توت‌فرنگی با ماست ایسلندی یا پاناکوتا ماست تهیه و نوش جان کنید.
غنی از مواد مغذی مهم
از دیگر فواید ماست این است که تقریبا اغلب مواد مغذی مورد نیاز بدن را دارد. برای دانستن میزان مواد مغذی در ماست تمامی مقادیری که در ادامه می‌خوانید در پیمانه‌ای به اندازه یک فنجان ماست گفته شده است.
- ویتامین B: ماست سرشار از ویتامین B خصوصا B12 و ریبوفلاوین است که این دو برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی بهترین هستند.
- فسفر: اگر به میزان یک پیمانه ماست بخورید از کل فسفر مورد نیاز روزانه بدن شما ۳۸ درصد آن تامین شده است.
- منیزیم: مصرف یک پیمانه از انواع ماست، ۱۲ درصد از منیزیم مورد نیاز بدن را تامین می‌کند.
- پتاسیم: پتاسیم از دیگر مواد مغذی موجود در ماست است که ریسک حمله قلبی را کاهش می‌دهد و از طرفی از ضخیم شدن رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند. هر فرد به صورت روزانه ۴۷۰۰ میلی گرم پتاسیم نیاز دارد و در این پیمانه ماست حدود ۱۸ درصد از این مقدار مورد نیاز پتاسیم وجود دارد.
به گفته سازمان غذا و دارو بدن روزانه به تمامی این مواد معدنی نیاز دارد تا چندین فرایند بیولوژیکی بدن مانند: تنظیم فشار خون, متابولیسم و غیره را بهبود ببخشد.
فراموش نکنید؛ اگر بیماری خاصی دارید حتما در مورد تغذیه و میزان مصرف انواع ماست روزانه با پزشکتان مشورت کنید.
استحکام استخوان و دندان‌ها
ماست به دلیل داشتن مقدار زیادی کلسیم, برای سلامت دندان، رشد و استحکام استخوان‌ها توصیه می‌شود. کلسیم نه تنها از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند بلکه به بهبود حرکت عضلات و عملکرد سیستم عصبی بدن نیز کمک می‌کند. اگر به اندازه یک فنجان روزانه ماست بخورید، ۴۹ درصد از کلسیم مورد نیاز در روز را به بدنتان می‌رسانید.
حالا اگر ماستی را انتخاب کنید که میزان کلسیم در آن بیشتر باشد بی شک کمک بیشتری به سلامتی بدن خود کرده‌اید.
درمان یبوست
اگر امروز برای درمان یبوست به پزشک یا داروخانه‌ها مراجعه کنید قطعا مکمل‌های پروبیوتیک به شما می‌دهند. پیش‌تر در مورد پروبیوتک و نحوه درمان آن در یبوست گفته‌ایم، اما به طور کل پروبیوتیک از باکتری‌های مفید روده هستند که با خوردن مکمل‌ها به درمان مشکل خود کمک می‌کنید. اما اگر با خوردن دارو مشکل دارید ماست بخورید. ماست پروبیوتیک با داشتن پروبیوتیک بسیار زیاد به سیست گوارش بدن کمک می‌کند.
خوردن خوراکی‌های فیبر دار از دیگر راه‌های درمان یبوست است و یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمان یبوست خوردن ماست با اسفناج یا بادمجان کبابی است که فیبر بسیار بالایی دارند و به درمان یبوست و سلامت سیستم گوارش شما کمک خواهند کرد.
تقویت سیستم ایمنی
مصرف منظم ماست به ویژه اگر حاوی پروبیوتیک باشد، باعث تقویت سیستم ایمنی و کاهش ابتلا به بیماری می‌شود. پروبیوتیک‌ها التهاب را کاهش می‌دهند بناباین باعث بهبود چندین بیماری می‌شوند: از عفونت‌های ویروسی گرفته تا اختلالات روده.
تحقیقات نشان داده‌اند که در برخی موارد پروبیوتیک‌ها به کاهش بروز, مدت زمان و شدت سرما خوردگی نیز کمک می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که ماست غنی‌شده با باکتری پروبیوتیک ال کازئی می‌تواند به طرز چشمگیری سیستم ایمنی بدن را در برابر ویروس‌های عفونی، از جمله ویروس کرونا، تقویت می‌کند. ضمن این که در صورت ابتلا به ویروس‌های عفونی، روند بهبودی بیمار سرعت بیشتری خواهد داشت.
علاوه بر این، خاصیت تقویت سیستم ایمنی در ماست به دلیل وجود منیزیم، سلنیوم و روی است که مواد معدنی کمیابی هستند و به دلیل نقش همی که در سلات سیستم ایمنی دارند شناخته می‌شوند.
ماست‌های غنی شده با ویتامین D سلامت سیستم ایمنی را بیش از پیش تقویت می‌کنند. ویتامین دی به دلیل داشتن پتانسیل جلوگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا همواره مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد.
رژیم و مدیریت وزن
خواص و فواید بسیاری در ماست باعث مدیریت وزن و کمک به رژیم غذایی فرد می‌شود. اگر بخواهیم خیلی کوتاه توضیح دهیم پروتئین ماست به همراه کلسیم باعث افزایش سطح هورمون‌های کاهش اشتها (پپتید YY و GLP-1) می‌شوند.
یک بررسی نشان داده است که مصرف لبنیات پرچرب از جمله ماست پرچرب ممکن است از بروز چاقی بکاهد در صورتی که در گذشته خلاف این موضوع را قبول داشتند. همانطور که در این مطلب گفتیم یکی از فواید ماست احساس سیری است. بی‌شک کالری کم اما مواد مغذی بسیار زیاد در ماست عامل این اتفاق است. از طرفی خوردن ماست همراه با غذا اشتها آور است و برای افرادی که اشتهای کمی دارند توصیه می‌شود.
ماست و بهبود بیماری‌های روده
در حالی که مطالعات بیشتری برای اثبات کامل این موضوع مورد نیاز است اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ماست با باکتری‌های فعال ممکن است به بهبود برخی از بیماری‌های گوارشی از جمله عدم تحمل لاکتوز، اسهال، سرطان روده بزرگ، بیماری‌های التهابی روده. عفونت هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
در مطالعه اخیر دیگری هم مشخص شده است که نوع اسهالی که برخی افراد پس از مصرف آنتی‌بیوتیک به آن مبتلا می‌شوند، هم با مصرف ماست‌های حاوی پروبیوتیک کاهش می‌یابد.
ماست و رفع بیماری‌های عفونی زنان
عفونت‌های واژن یکی از رایج‌ترین مشکلات رایج بین زنان مبتلا به دیابت است. در یک مطالعه، هفت زن دیابتی مبتلا به این بیماری مزمن، به صورت روزانه، مقدار مشخصی ماست منجمد پروبیوتیک مصرف کردند. اگرچه مشکل قند خون برخی از زنان همچنان باقی ماند، اما pH واژن (معیار اسیدیته یا بازی بودن) زنانی که ماست مصرف می‌کردند از ۶٫۰ به ۴٫۰ کاهش یافت (PH نرمال ۴٫۰-۴٫۵).
ماست و امکان کاهش خطر فشار خون بالا
در مطالعه‌ای که بر روی بیش از پنج هزار فارغ‌التحصیل دانشگاهی در اسپانیا به مدت حدود دو سال انجام شد، مشخص شد که بین مصرف لبنیات و خطر ابتلا به فشار خون بالا ارتباط وجود دارد.
در این تحقیق مشخص شد افرادی که دو تا سه وعده لبنیات کم‌چرب (یا بیشتر) مصرف می‌کردند، ۵۰ درصد کمتر در خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار می‌گرفتند.
چه کسانی باید در مصرف ماست احتیاط کنند؟
بسیاری از افراد باید در خوردن ماست احتیاط کنند چراکه عوارضی برای این افراد ایجاد می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره افرادی که باید در خوردن ماست بیستر احتیاط کنند را بهتر بشناسید!
اگر آلرژی به شیر و ماست دارید
تمامی محصولات شیر حاوی کازئین و whey (پروتئین‌های جدا شده از آب پنیر) هستند که برای افراد بسیار مقوی می‌باشند. اما برخی از افراد به آن‌ها حساست دارند و پس از مصرف این محصولات واکنش‌‌هایی مانند کهیر، التهاب و تنگی نفس در آن‌ها پدیدار می‌شود.
به همین دلیل اگر شما هم به شیر حساسیت دارید بهتر است ماست مصرف نکنید.
اگر بیماری عدم تحمل لاکتوز دارید
بدن بسیاری از افراد آنزیم مورد نیاز برای تجزیه لاکتوز را نمی‌سازد که به این عارضه عدم تحمل لاکتوز می‌گویند. لاکتوز قند موجود در شیر است که افراد پس از مصرف آن دچار علائم بیماری عدم تحمل لاکتوز مانند مشکلات گوارشی، دل درد، اسهال و غیره می‌شود.
دراین موارد بسیاری از افراد مصرف ماست را متوقف می‌کنند. در نتیجه مواد مغذی دیگر در این خوراکی را نیز از دست می‌دهند. اما همانطور که گفتیم امروزه تنوع تولید ماست این مشکلات را حل کرده است. بنابراین می‌توانید از محصولاتی مانند شیر بدون لاکتوز استفاده کنید.
کلام آخر
ماست سرشار از خواص و مواد مغذی است که به سلامت بدن ما کمک می‌کند. هرآنچه از فواید ماست و عوارض ماست در برخی افراد گفتیم به شما کمک خواهد کرد تا گزینه درستی را هنگام خرید انتخاب کنید. از ماست پروبیوتیک تا ماست میوه‌ای یا ماست خیار و ماست بادمجان می‌تواند جزئی از رژیم غدایی روزانه ما باشد. بنابراین بهتر است بدانیم کدام ماست برای ما چه فایده‌ای دارد. در صورت سوال بیشتر درباره فواید ماست و مضرات مصرف این محصول برای برخی از افراد خاص در قسمت نظرات پاسخگوی شما خوانندگان عزیز خواهیم بود.
