دلمه پیاز که ترکها به آنها پیاز دولماسی یا سوغان دولماسی هم میگویند، یکی از انواع بسیار لذیذ دلمه است. این غذا در کنار دلمه برگ مو و دلمه بادمجان و فلفل و گوجه از جمله غذاهای ترکی به حساب میآید که در آشپزی ایران و ترکیه مشترک است و طرفداران خاص خود را در همه جای دنیا دارد. پس در این مطلب با طرز تهیه دلمه پیاز، این دلمه بسیار خوشمزه و کمی هم متفاوت، آشنا شوید.
مواد لازم برای طرز تهیه دلمه پیاز
- پیاز سفید متوسط ۶ تا ۸ عدد
- گوشت چرخ کرده ۲۰۰ گرم
- برنج ۱ پیمانه
- سبزی دلمه (شامل ریحان، نعنا، شوید و تره) ۱ پیمانه
- سیر ۲ حبه
- رب گوجه فرنگی ۵ قاشق غذاخوری
- رب انار ۲ قاشق غذاخوری
- آب لیمو ۲ قاشق غذاخوری
- پودر پاپریکا ۱ قاشق غذاخوری
- پول بیبر ۱ قاشق غذاخوری
- نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
- روغن به مقدار لازم
مراحل طرز تهیه دلمه پیاز
مرحله اول: آماده کردن پیازها و برنج
برای تهیه دلمه پیاز یا همان پیاز شکمپر، در ابتدا باید پیازها را که ماده اصلی برای درست کردن این غذای خوشمزه هستند، آماده کنید. پس در مرحله اول، انتهای پیازها (قسمت ریشه پیاز) را برش بدهید و آنها را پوست بگیرید و بشویید. سپس با استفاده از یک چاقوی تیز، پیازها را تا نرسیده به نیمه آنها، یک برش عمودی بدهید. دقت داشته باشید که برش شما نباید زیادی عمیق باشد، چون در مراحل بعدی باعث پاره شدن دلمه و بیرون ریختن مواد خواهد شد. در ادامه یکی از پیازها را برای مواد داخلی دلمه و سس آن کنار بگذارید.
حال پیازهای برش خورده را در قابلمه ریخته و روی آنها به قدری آب بریزید که روی سطح پیازها را بپوشاند. به قابلمه نصف قاشق چایخوری نمک اضافه کنید. اجازه بدهید تا پیازها به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، یا تا زمانی که بتوانید به راحتی لایههای پیاز را از هم جدا کنید، بپزند. سپس پیازها را آبکشی کرده و کنار بگذارید. اگر به دلمه برگ مو علاقه دارید میتوانید طرز تهیه دلمه برگ مو کرمانشاهی را امتحان کنید.
در ادامه پیش بردن تهیه دلمه پیاز، برنج را هم بشویید و به همراه آب و نوک قاشق چایخوری نمک، بخیسانید.
مرحله دوم: آماده کردن مواد داخل دلمه
در این مرحله باید به سراغ آماده کردن مواد داخل دلمه بروید. پس یک عدد پیاز باقیمانده را نگینی خرد کرده و در روغن تفت بدهید. وقتی پیازها طلایی شدند، سیر رنده شده را اضافه کنید. پس از آن که عطر سیر بلند شد، گوشت چرخکرده را به همراه ادویهها و آب لیمو به آن اضافه کنید و به تفت دادن ادامه بدهید تا رنگ گوشت تغییر پیدا کند.
در این مدت سبزی دلمه (ریحان، نعنا، شوید و تره) را هم به صورت ساطوری خرد کرده و پس از سرخ شدن گوشتها به قابلمه اضافه کنید. حرارت را زیاد کنید. به هم زدن و تفت دادن مواد ادامه بدهید تا آب سبزیها به صورت کامل کشیده شود. سپس برنج را که از قبل خیسانده بودید، آبکش کرده و به مواد اضافه کنید. از دیگر دلمههای خوشمزه میتوان به طرز تهیه دلمه بادمجان ساده اشاره کرد.
در نهایت، ۲ قاشق از رب گوجه فرنگی را به ترکیب اضافه کنید. پس از ترکیب رب گوجه با مواد دلمه و رنگ باز کردن آن، مواد دلمه را از رو حرارت بردارید. کمی صبور باشید تا مواد از حرارت بیفتد.
نکته: شما میتوانید برنج را در قابلمه بریزید و بپزید، اما بهتر است برنج را کمی دونتر آبکش کرده سپس به مواد دلمه اضافه کنید.
مرحله سوم: پیچیدن دلمهها
در این مدت میتوانید به سراغ آماده کردن پیازها بروید. پیازها را با احتیاط و بدون آن که پاره شوند، به صورت لایه لایه از هم جدا کنید. شما حتی میتوانید غشای داخلی پیازها را هم که به صورت یک لایه نازک و سفید رنگ است، جدا کنید. از دیگر دلمههای ترکیهای میتوان به تهیه دلمه برگ مو ترکیهای اصلی اشاره کرد که طعمی متفاوت دارد.
در ادامه تهیه دلمه پیاز، مواد دلمه را به اندازه یک قاشق برداشته، داخل لایههای پیاز بریزید و پیازها را به آرامی رول کنید. سپس دلمههای آماده شده را یکی یکی داخل قابلمه بچینید. بهتر است بین دلمهها فاصله خالی زیادی وجود نداشته باشد تا دلمههای شما در اصطلاح وا نروند. این مرحله را تا زمانی که پیازها و مواد داخلی دلمه تمام شوند، ادامه بدهید.
مرحله چهارم: آماده کردن سس دلمه
دلیل اصلی خوشطعم شدن و خوشرنگ شدن دلمه پیاز، در سس آن نهفته است. برای درست کردن سس دلمه، سه قاشق رب گوجه فرنگی باقیمانده را به همراه کمی نمک و فلفل سیاه با رب انار ترکیب کرده و روی حرارت قرار بدهید.
پس از گرم شدن و تفت خوردن رب، سه تا چهار لیوان آب جوش به آن اضافه کنید و دوباره هم بزنید. بهتر است حدود پنج تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا سس شما قدری غلیظتر شود. سپس آن را از روی حرارت برداشته و به دلمهها اضافه کنید.
در نهایت، قابلمه حاوی دلمهها را روی حرارت متوسط رو به کم قرار بدهید و در آن را بگذارید. اجازه بدهید دلمهها به مدت تقریبا یک ساعت روی حرارت بمانند تا آب موجود در قابلمه کشیده شده و مواد داخلی دلمه بپزند. برای میهمانیهایتان میتوانید به طرز تهیه دلمه برگ مو اصفهانی اصیل فکر کنید.
حالا دلمه پیاز خوشمزه شما آماده است و میتوانید در کنار ماست، سبزی خوردن یا انواع ترشی مورد علاقه خود نوش جان کنید.
نکته: چنانچه طعم ملس رب انار را نمیپسندید، میتوانید این ماده اولیه را از دستور تهیه خود حذف کنید.


نکات تکمیلی در طرز تهیه دلمه پیاز
در این مطلب با روش آماده کردن دلمه پیاز شکم پر آشنا شدید. درست کردن این غذا در مقایسه با انواع دیگر دلمهها مثل دلمه کلم برگ تبریزی یا دلمه برگ انگور بسیار ساده بوده و طعمی استثنایی دارد. نکات تکمیلی زیر کمکتان خواهد کرد تا مراحل تهیه آن را به راحتی پیش برده و با انواع دلمه پیاز در کشورهای مختلف آشنا شوید.
انواع دلمه پیاز
دلمه پیاز یکی از خوشمزهترین دلمهها است که داخل پیاز پخته با موادی مثل برنج، لپه، سبزی معطر و گوشت پر میشود. این غذا در مناطق گوناگون به روشهای متنوعی درست میشود که در ادامه به این گوناگونی اشاره خواهیم کرد:
۱. طرز تهیه دلمه پیاز با رب انار
رب انار یکی از چاشنیهای اصلی برای تهیه این غذای خوشمزه به روش ترکی است. با این حال، استفاده کردن یا نکردن از رب انار کاملا به سلیقه و ذائقه غذایی شما بستگی دارد. شما میتوانید بنا به اختیار خودتان از رب انار ترشتر یا شیرینتر استفاده کنید و ترکیب آن را در غذا بیشتر یا کمتر در نظر بگیرید. اگر به چاشنی رب انار علاقه دارید حتما طرز تهیه دلمه برگ مو با چاشنی رب انار را بخوانید.
همچنین چنانچه طرفدار طعم رب انار نیستید یا در دسترس ندارید، میتوانید آن را به کلی حذف کرده و با ترکیب سرکه و شیره انگور جایگزین کنید.
۲. طرز تهیه دلمه پیاز بدون گوشت
گوشت قرمز از جمله مواد اولیهای است که میتوانید از دلمه خود حذف کنید، یا آن را با پروتئینهای دیگر مثل گوشت شتر، گوشت بوقلمون یا گوشت مرغ جایگزین کنید. در این صورت غذای شما به یک غذای گیاهی و سالمتر تبدیل میشود و مناسب افرادی است که رژیمهای غذایی مختلف دارند. اگر به گوشت قرمز در غذاهایتان به ویژه دلمه علاقه ندارید میتوانید طرز تهیه دلمه بادمجان با مرغ را امتحان کنید.


۳. طرز تهیه دلمه پیاز اسپانیایی
شاید برایتان جالب باشد بدانید که دلمه پیاز در اسپانیا هم غذایی رایج است. این اتفاق و نزدیکی فرهنگی، به دلیل دوران حضور و سلطه مسلمانان در اسپانیا است که باعث شده تا یادگار آن علاوه بر معماری، در میراث فرهنگی دیگری از جمله غذاها هم به یادگار مانده باشد. اگر به غذاهای ایرانی علاقهمند هستید، میتوانید طرز تهیه دلمه برگ مو تبریزی را بخوانید.
دلمه پیاز اسپانیایی که در زبان اسپانیایی با نام (Cebollas Rellenas) شناخته میشود، در این کشور محبوبیت زیادی دارد و معمولا با مواد مختلفی مانند گوشت، تن ماهی، تخم مرغ و سبزیجات پر شده و در سس گوجه یا سس مخصوص پخته میشود. هرچند شکل و طعم این دلمه با نسخههای رایج در خاورمیانه متفاوت است، با این حال شباهتهایی به دلمه پیاز ترکی دارد.
۴. طرز تهیه دلمه پیاز عربی
دلمه پیاز از جمله غذاهای مشترک میان آذری زبانهای ایران و کشورهای ترکیه، برخی کشورهای عربی و حتی اسپانیا است. تنها تفاوت در تهیه دلمه پیاز به روش عربی، در ترکیب ادویههای آن است؛ معمولا از ادویههای معطرتر و تند و تیزتر مثل فلفل قرمز در آن استفاده میشود.
همچنین در مواد اولیه این دلمه، لپه هم دیده میشود. برای پختن دلمه به این روش، باید نصف پیمانه لپه را نیمپز کنید. سپس آن را به مواد میانی دلمه اضافه کرده و بقیه مراحل را به روش بالا ادامه بدهید.
سرو پیاز شکم پر ترکی
شما میتوانید بنا به سلیقه و ذائقه خودتان، در انتها این دلمه را به همراه سس بالزامیک، سس گوجه فرنگی خانگی و یا بورانی ماست سرو کنید.