تقریبا همه مردم جهان می‌دانند که مصرف مرکبات به سلامت بدن کمک می‌کند. میوه‌هایی مانند پرتقال، لیمو و گریپ‌فروت، همگی انبوهی ویتامین و مواد آنتی‌اکسیدان دارند که برای بدن مفید به حساب می‌آیند. یکی دیگر از میوه‌های این خانواده که معمولا از چشم دور می‌ماند، بالنگ است. بالنگ از نخستین مرکباتی به حساب می‌آید که انسان پرورش داد و جالب‌تر اینکه بسیاری از مرکباتی که می‌شناسیم و عاشق‌شان هستیم، از پیوند زدن بالنگ با سایر میوه‌ها به دست آمده‌اند. به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا مهم‌ترین خواص بالنگ را با یکدیگر بررسی کنیم. ناگفته نماند که پیش‌تر درباره خواص میوه‌های دیگر مانند خواص خرمالو، خواص انبه، خواص زردآلو و همینطور خواص آلبالو نیز نوشته‌ایم.

جدول ارزش غذایی بالنگ

پیش از اینکه به بررسی دقیق خواص بالنگ و تاثیر آن بر سلامت بدن بپردازیم، بد نیست نگاهی به جدول ارزش غذایی این میوه داشته باشیم. هر وعده بالنگ (معادل حدودا ۸۵ گرم) چنین موادی را وارد بدن می‌کند:

خواص بالنگ چیست؟

بالنگ که سرشار از مواد آنتی‌آکسیدان و ویتامین C است، نه‌تنها میوه‌ای بسیار خوشمزه و خوش‌بو به حساب می‌آید، بلکه خواص بی‌نظیری دارد که مثل تمام میوه‌های خانواده مرکبات، کمک قابل توجهی به سلامت بدن شما می‌کنند. در ادامه تنها برخی از این خواص را با یکدیگر بررسی می‌کنیم.

۱. بهبود سیستم ایمنی

سیستم ایمنی نقشی اساسی در سلامت عمومی بدن ایفا می‌کند و وظیفه مقابله با انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌های آسیب‌رسانی را برعهده دارد که منجر به بیماری می‌شوند. چه اندکی ناخوش‌احوال باشید و چه مبتلا به بیماری‌های رایج مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا، با مصرف بالنگ می‌توانید مقادیر قابل توجهی از ویتامین C و مواد آنتی‌آکسیدان را به سیستم ایمنی بدن خود برسانید و آن را تقویت کنید.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که با دریافت ویتامین C کافی می‌توان از بروز علائم مربوط به عفونت‌های ریوی – مانند سرماخوردگی عادی – جلوگیری کرد و مدت‌زمان ابتلا به بیماری را نیز کاهش داد. علاوه بر این، ویتامین C به جلوگیری از ابتلا به سینه‌پهلو، مالاریا و اسهال هم کمک می‌کند و حتی در صورت ابتلا به آن‌ها، باعث می‌شود دوره بیماری را با سهولت بیشتری پشت سر بگذارید.

بعد از این هم نوبت به مواد آنتی‌اکسیدانی می‌رسد که از بدن و سلول‌های ایمنی شما در برابر مواد اکسنده و استرس‌زا محافظت می‌کنند. برای اینکه این آثار مثبت به حداکثر برسد، پیشنهاد می‌شود بالنگ و دیگر مرکبات را با سایر تقویت‌کننده‌های طبیعی سیستم ایمنی – مانند مواد پروبیوتیک و یا زنجبیل – ترکیب کنید.

۲. کاهش التهاب

اگرچه التهاب در نقاط مختلف، واکنشی طبیعی از سوی سیستم ایمنی است و از شما در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کند،‌ اما التهاب مزمن می‌تواند آثاری جدی بر سلامت بدن بگذارد و حتی ابتلا به بیماری‌های قلبی و سرطان را تسریع می‌کند. یکی از اصلی‌ترین دلایل التهاب در بدن، انباشت رادیکال‌های آزاد است. رادیکال‌های آزاد را می‌توان مولکول‌هایی بسیار واکنش‌پذیر توصیف کرد که به سلول‌ها آسیب می‌زنند.

درست مثل سایر مرکبات، بالنگ همراه با انبوهی آنتی‌اکسیدان از راه می‌رسد که رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند و از التهاب‌ها می‌کاهند. اما بالنگ به تنهایی برای مقابله با رادیکال‌های آزاد کافی نیست و پیشنهاد می‌شود به صورت مداوم سایر غذاهای ضد التهاب مانند سبزیجات، چغندر، کلم بروکلی و بلوبری را نیز مصرف کنید.

۳. کاهش خطر ابتلا به سرطان

بالنگ حاوی مقادیر زیادی از مواد ریزمغذی، کاروتنوئیدها و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که می‌توانند به جلوگیری از بروز سرطان کمک کنند. در واقع این ویژگی تمام مرکبات است و تنها به بالنگ محدود نمی‌شود. این مواد از تخریب سلول‌ها جلوگیری و یا به خودکشی آن‌ها برای اینکه جا برای سلول‌های سالم باز شود، کمک می‌کنند. برای دستیابی به بهترین نتایج، خوب است که بالنگ را در قالب رژیمی غنی از سبزیجات، قارچ، انواع میوه‌های خانواده بری و انواع لبنیات غنی‌شده میل کنید.

۴. کمک به سلامت قلب

بیماری‌های قلبی سالانه گریبان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرند. در واقع گزارش‌ها حکایت از این دارند که حدود ۳۰ درصد از مردم جهان جان خود را به خاطر بیماری‌های قلبی از دست می‌دهند. با مصرف انواع مرکبات و بالنگ، قلب خود را در وضعیت خوبی نگه خواهید داشت و از آن در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کنید. علاوه بر بهره‌مندی از این خواص بالنگ خوب است که ماهی سالمون، انواع جو دوسر، آووکادو و غلات کامل را نیز مصرف کنید.

۵. تامین فیبر بدن

مرکباتی مانند بالنگ منبعی غنی از فیبر به حساب می‌آیند. فیبر کمک قابل توجهی به بدن می‌رساند و برای مثال، سلامت سیستم گوارش را بهبود می‌بخشد و کلسترول خون را پایین می‌آورد. در قیاس با سایر میوه‌ها و سبزیجات، مرکبات از این لحاظ متفاوت ظاهر می‌شوند که فیبر محلول بیشتری نسبت به فیبر نامحلول دارند.

۶. کالری کم

اگر نیاز به پایش کالری دریافتی خود داشته باشید، بالنگ و دیگر اعضای خانواده مرکبات می‌توانند خوراکی‌هایی معرکه به حساب بیایند. این میوه‌ها نه‌تنها کالری کمی دارند، بلکه به خاطر وجود آب و فیبر زیاد باعث می‌شوند احساس سیری کنید. پژوهش‌های زیادی روی ارتباط تناسب اندام و مصرف مرکبات انجام شده است و یکی از معروف‌ترین پژوهش‌ها که ۲۴ سال طول کشید نشان داد بالنگ و دیگر مرکبات می‌توانند مستقیما به کاهش وزن کمک کنند.

۷. خطر کمتر شکل‌گیری سنگ کلیه

سنگ‌های کلیه را می‌شود خیلی ساده، کریستال‌هایی از جنس مواد معدنی توصیف کرد. این سنگ‌ها زمانی شکل می‌گیرند که ادراری بیش از حد غلیظ داشته باشید و یا به عبارت دیگر، مقدار مواد معدنی موجود در ادرار از حد عادی بالاتر باشد. از سوی دیگر، یکی از رایج‌ترین انواع سنگ کلیه هم به این خاطر پدید می‌آید که مقدار سیترات موجود در ادرار، پایین است.

خیلی از سبزیجات و میوه‌ها مانند مرکبات می‌توانند سطح سیترات موجود در ادرار را بالا ببرند و از خطر شکل‌گیری سنگ‌های کلیه جلوگیری کنند. با نوشیدن آب این میوه‌ها هم می‌توانید جایگرینی طبیعی برای مکمل‌های سیترات پتاسیم داشته باشید. پژوهش‌ها روی بزرگسالان آمریکایی نشان می‌دهد افرادی که مرکبات می‌خورند، کمتر از دیگران به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند.

۸. حفاظت از مغز

فلاونوئید موجود در میوه‌ها می‌تواند با بیماری‌های مغز و اعصاب مانند آلزایمر و پارکینسون – که مستقیما از شکستن سلول‌های سیستم عصبی نشات می‌گیرند – هم مقابله کنند. بخشی از علل بروز این بیماری‌ها التهاب در بدن است. فلاونوئیدها خواص ضد التهاب دارند و می‌توانند زنجیره وقایعی که سیستم عصبی را به نابودی می‌کشانند را متوقف کنند. در واقع محققان با آزمایش روی موش‌ها دریافته‌اند برخی از انواع فلاونوئید‌ها – مثل هسپریدین و آپیژنین‌ها – از سلول‌های مغز محافظت می‌کنند و کارکرد آن‌ها را بهبود می‌بخشند.

۹. خواص مسکن

از دیگر خواص بالنگ می‌توان به ضد حساسیت و مسکن بودن آن اشاره کرد. بنابراین جایگزینی عالی برای داروهای مسکن به حساب می‌آید، خصوصا هنگامی که از سردرد رنج می‌برید و یا به نقرس مبتلا شده‌اید.

۱۰. جلوگیری از سرفه و سرماخوردگی

بالنگ یک خوراکی بی‌نظیر برای اوقاتی است که به سرماخوردگی و آنفلوانزا مبتلا شده‌اید و مدام سرفه می‌کنید. این میوه خواص ضد خونریزی و ضد آسم دارد و نه‌تنها علاجی برای مشکلات ریوی به حساب می‌آید، بلکه گنجایش ریه را هم بالا می‌برد.

۱۱. کمک به هضم

بالنگ به صورت کلی سلامت معده را بهبود می‌دهد و با مصرف آن، سطح اسیدی بودن معده را متعادل می‌کنید. کارکردهای کلی سیستم گوارش هم بهبود می‌یابند و تا حد خوبی از بروز نفخ، یبوست و تهوع جلوگیری خواهد شد.

۱۲. کمک به سلامت دندان و لثه

پوست و آب بالنگ حاوی مقدار قابل توجهی از مواد معدنی مختلف مانند فسفر، منیزیم و کلسیم است که تاثیری مستقیم روی سلامت دندان‌ها و لثه می‌گذارند. از سوی دیگر ماده‌ای به نام نارینجنین را هم در این میوه پیدا می‌کنید که خواص ضد میکروبی دارد و از بروز مشکلات مختلف برای دهان – مثلا بستن پلاک و جرم یا ایجاد حفره روی دندان‌ها و همینطور التهاب لثه – جلوگیری خواهد کرد.

پرتقال یکی از بهترین میوه‌های است که دوست سلامت انسان است. این میوه نه‌تنها عطر و طعم بسیار دلچسبی دارد، بلکه سرشار از ویتامین C است و می‌توانید آن را به اشکال مختلف و در ترکیب با مواد غذایی گوناگون مصرف کنید. به عنوان مثال می‌شود به خوردنی‌های شیرین مانند کیک پرتقال و مربای پرتقال، غذاهایی مانند مرغ پرتقالی و نوشیدنی‌هایی مانند اسموتی پرتقال و دمنوش لیمو پرتقال اشاره کرد. با این نگاه، جای تعجبی ندارد که به یکی از محبوب‌ترین میوه‌ها در سراسر جهان تبدیل شده و مردم برای محافظت از خود در برابر انواع بیماری‌ها، پرتقال را به صورت مداوم مصرف می‌کنند. اما خواص پرتقال دقیقا چیست و به جز تامین ویتامین C، چه مزایای دیگری برای بدن به همراه می‌آورد؟ در این مطلب، برجسته‌ترین خواص پرتقال را بررسی خواهیم کرد.

جدول ارزش غذایی پرتقال

پیش از اینکه به بررسی دقیق خاصیت پرتقال و تاثیر آن بر سلامت بدن بپردازیم، بد نیست نگاهی به جدول ارزش غذایی آن داشته باشیم. یک عدد پرتقال (معادل حدودا ۱۴۰ گرم) چنین موادی را وارد بدن می‌کند:

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید، میوه پرتقال تا حدی زیادی عاری از مواد آسیب‌رسان است و در عین حال، تقریبا تمام نیاز روزانه شما به ویتامین C را برطرف می‌کند.

مهم‌ترین خواص پرتقال که باید از آن‌ها باخبر باشید

پرتقال انبوهی خواص مختلف برای سلامتی دارد و تمام این خواص از لحاظ علمی نیز به اثبات رسیده‌اند. پیش از هر چیز، این میوه کالری کم و فیبر فراوان دارد و بنابراین شما را برای مدتی طولانی سیر نگه می‌دارد. از سوی دیگر، وجود انواع ویتامین و مواد معدنی مانند ویتامین C، کلسیم، فولات و پتاسیم و همینطور ترکیباتی نظیر فنولیک‌ها، کاروتنوئیدها و اسید سیتریک به این معنی است که می‌توان منتظر آثاری مانند بهبود سلامت قلب، جلوگیری از شکل‌گیری سنگ کلیه، کاهش کم‌خونی، بهبود سلامت پوست و همچنین کمک به کاهش وزن بود. در ادامه تمام این موارد را به صورت مفصل‌تر بررسی می‌کنیم.

کمک سلامت قلب و عروق

به لطف ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در پرتقال، این میوه می‌تواند کمکی زیادی به سیستم قلب و عروق برساند. پتاسیم موجود در پرتقال تاثیری مستقیم بر سدیم یا همان نمک می‌گذارد و بنابراین مصرف آن می‌تواند کاهش فشار خون را به همراه داشته باشد. زمانی که مصرف پتاسیم را بالا می‌برید، سدیم بیشتری از طریق ادرار دفع خواهد شد. افزون بر این، پتاسیم از فشار وارده بر دیواره‌های رگ‌های خونی می‌کاهد و بنابراین فشار خون باز هم پایین‌تر خواهد آمد.

با این حال باید در نظر داشت که پیشنهاد می‌شود روزانه ۴۷۰۰ میلی‌گرم پتاسیم دریافت کنید و پرتقال تنها حدود ۲۵۰ میلی‌گرم پتاسیم دارد. پس اگر می‌خواهید فشار خون خود را کاهش دهید، باید به سراغ مواد غذایی دیگر نیز بروید و پرتقال به‌تنهایی کارساز نخواهد بود.

ناگفته نماند که مقادیر بالای هسپریدین در پرتقال هم می‌تواند بر سلامت قلب اثرگذار باشد. هسپریدین نوعی ماده فلاونوئید است که عملکرد مواد اکسنده و استرس‌زا را مختل می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه

پرتقال حاوی ترکیباتی است که می‌توانند از شکل‌گیری سنگ‌های کلیه ناشی از اگزالات کلسیم جلوگیری کنند. محققان دریافته‌اند اسید سیتریک (که به مقدار قابل توجه در پرتقال پیدا می‌شود) فرایند شکل‌گیری این سنگ‌ها را مختل می‌کند، اما باید در نظر داشت که این تحقیق روی انسان‌ها انجام نشده و ممکن است نیازمند بررسی بیشتری باشد.

کاهش خطر ابتلا به کم‌خونی

کم‌خونی که به معنی کاهش کمی یا کیفی با گلبول‌های قرمز خون است می‌تواند به شمایل گوناگون بروز پیدا کند. کم‌خونی ناشی از کمبود آهن یکی از رایج‌ترین اشکال این بیماری است و زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما به آهن کافی برای تولید گلبول‌های قرمز دسترسی نداشته باشد. زمانی که این سلول‌های ارزشمند را از دست می‌دهید، بدن نمی‌تواند اکسیژن کافی را به بافت‌ها برساند و در نتیجه شاهد علائمی مانند ضعف، خستگی و سرگیجه خواهید بود.

ویتامین C می‌تواند سطح آهن موجود در خون را افزایش دهد و از بروز این نوع از کم‌خونی جلوگیری کند. ناگفته نماند که گاهی از اوقات برای برطرف‌سازی کمبود آهن خون از مکمل‌هایی استفاده می‌شود که می‌توانند اثراتی منفی بر سلامت کبد بگذارند. اما در صورت مصرف ویتامین C موجود در پرتقال می‌شود از این آسیب‌های بالقوه به کبد جلوگیری کرد.

سلامت پوست

یکی دیگر از خواص پرتقال و ویتامین C موجود در آن، کمک به سلامت پوست است. ویتامین C کمک قابل‌توجهی به تولید پروتئینی به نام کلاژن می‌کند که باعث حفظ رطوبت پوست می‌شود و آن را نرم باقی نگه می‌دارد. اساسا می‌توان گفت که کلاژن باعث می‌شود پوستی جوان‌تر داشته باشید و شکل‌گیری چین و چروک‌ها به تعویق بیفتد.

با بالاتر رفتن سن انسان، تولید کلاژن کاهش می‌یابد و بنابراین شاهد شکل‌گیری خطوط و چین و چروک دور چشم‌ها و همینطور شل شدن پوست خواهیم بود. اما با خوردن خوراکی‌های غنی از ویتامین C می‌توانیم تولید کلاژن را در مقدار مطلوب باقی نگه داریم.

ویتامین C ضمنا نقش آنتی‌اکسیدان را بازی می‌کند و با مقابله با رادیکال‌های آزاد، از آسیب‌های ناشی از تابش خورشید می‌کاهد. تحقیق‌ها نشان می‌دهند که این ویتامین حتی ممکن است از سوختگی پوست و بیماری‌های ناشی از آسیب خورشیدی – مانند سرطان پوست – نیز جلوگیری کند. در نظر داشته باشید که برخی از این خواص را می‌شود با تهیه ماسک پرتقال نیز به دست آورد.

کمک به تناسب اندام

با توجه به مقادیر بالای فیبر در پرتقال، این میوه می‌تواند یک خوراکی معرکه برای اوقاتی باشد که سعی می‌کنید از وزن خود بکاهید یا آن را متعادل نگه دارید. غذاهای حاوی فیبر احساس سیری بیشتری به انسان می‌دهند و به عملکرد سیستم گوارشی کمک می‌کنند. از سوی دیگر، به خاطر اینکه پرتقال کالری کمی دارد و در عین حال شیرین است، می‌تواند هوس‌های گاه و بی‌گاه قند را برطرف کند و جایگزین عالی برای میان‌وعده‌هایی باشد که به صورت مصنوعی شیرین شده‌اند.

محافظت در برابر بیماری‌های مزمن

افزون بر محافظت از سلامت قلب، با مصرف مداوم پرتقال و سایر مرکبات ممکن است از خود در برابر سایر بیماری‌های مزمن، به‌خصوص برخی از انواع سرطان و همین‌طور دیابت، مراقبت کنید. پژوهش‌ها نشان می‌دهند رژیم‌هایی که مقدار زیادی از مرکبات را در بر می‌گیرند، می‌توانند از بروز چنین سرطان‌هایی جلوگیری کنند:

• سرطان ریه
• سرطان دهان
• سرطان معده
• سرطان سر و گردن

علاوه بر این، با افزودن مرکبات به رژیم خود می‌توانید خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را نیز کاهش دهید. پژوهشی روی بیش از ۷۰۰۰ بزرگسال استرالیایی نشان داد که با مصرف متعادل پرتقال و دیگر میوه‌های خانواده مرکبات، خطر ابتلا به دیابت طی پنج سال آتی تا ۳۶ درصد کمتر می‌شود.

در نظر داشته باشید که چنین پژوهش‌هایی صرفا به خواص پرتقال نمی‌پردازند و به صورت کلی بر مصرف میوه‌ها و مرکبات تمرکز دارند. ضمنا مشخص شد افرادی که صرفا آب پرتقال یا سایر میوه‌ها را می‌نوشند از تمام این آثار مثبت بهره‌مند نمی‌شوند. دلیل این اتفاق احتمالا آن باشد که آب پرتقال فیبر کمتری نسبت به پرتقال کامل دارد و تاثیر متفاوتی بر قند خون می‌گذارد.

تقویت سیستم ایمنی

با مصرف مداوم انواع میوه که همراه با انبوهی ویتامین، مواد معدنی و ترکیبات آنتی‌اکسیدان از راه می‌رسند نیز می‌توانید سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنید. پرتقال و سایر مرکبات به صورت خاص منبعی بی‌نظیر برای ویتامین C به حساب می‌آیند. تمام این مواد برای عملکرد صحیح سلول‌های ایمنی ضروری به حساب می‌آیند. به صورت مشابه، مصرف میوه به فرایندی به نام آپوپتوز نیز کمک می‌کند که به معنی خودکشی سلول‌های سالخورده و آسیب‌دیده‌ای است که جا را برای سلول‌های جدید و سالم باز می‌کنند.

بسیاری از ترکیبات دیگر موجود در پرتقال – مانند هسپریدین و نارینجنین – هم خواص ضد التهاب دارند. التهاب مزمن می‌تواند آثار منفی فراوان بر واکنش ایمنی بدن بگذارد، بنابراین با مصرف خوراکی‌هایی که خواص ضد التهاب دارند، کمک قابل‌توجهی به عملکرد سیستم ایمنی بدن خود خواهید رساند.

فیبر هم ماده مغذی دیگری در پرتقال است که سلامت سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد. بدن انسان برای دستیابی به مقادیری متعادل از باکتری‌های شکمی به فیبر نیاز دارد و در صورت دستیابی به این ماده، کارکردهای کلی سیستم ایمنی تقویت می‌شوند.

قلیایی کردن بدن

اگرچه پرتقال پیش از هضم خواص اسیدی دارد، اما با مصرف آن انبوهی ماده معدنی قلیایی را وارد بدن خود خواهید کرد که بر فرایندهای سیستم گوارش اثر می‌گذارند. از این جهت، پرتقال شباهت زیادی به لیمو و خواص منحصر به فرد آن دارد.

کمک به سلامت چشم

از دیگر خواص پرتقال می‌شود به این اشاره کرد که منبعی غنی از کاروتنوئید‌ است. کاروتنوئید یا همان ویتامین A نقشی مهم در سلامت غشاء مخاطی چشم‌ها ایفا می‌کند و از سوی دیگر از انحطاط عضلانی ناشی از کهولت سن می‌کاهد که در حالات وخیم، به نابینایی کامل منجر می‌شود. این را هم باید افزود که ویتامین A به چشمان در جذب نور کمک می‌کند.

نگاهی به خواص پرتقال در فرم‌های مختلف

اگر به هر دلیلی از خوردن پرتقال به صورت کامل لذت نمی‌برید، راه‌های مختلفی برای مصرف آن وجود دارد که در ادامه خواص هر یک را بررسی می‌کنیم.

خواص پرتقال کامل در مقابل آب پرتقال

اگرچه پرتقال کامل و آب پرتقال از نظر غذایی خواصی مشابه به یکدیگر دارند، اما بزرگ‌ترین وجه تمایز آن‌ها، مقدار فیبری است که وارد بدن می‌شود. آب پرتقال فیبر بسیار کمتری نسبت به پرتقال کامل دارد و بنابراین احساس سیری کمتری به شما خواهد داد. برای مقایسه بهتر باید گفت که پرتقال کامل حاوی حدودا ۳ گرم فیبر است و این مقدار در یک لیوان آب پرتقال، تنها معادل ۰٫۳۷ گرم خواهد بود.

علاوه بر این، برای دستیابی به یک لیوان آب پرتقال، به جای یک پرتقال کامل، باید آب چند پرتقال را بگیرید و بنابراین مقدار قند بیشتری وارد بدن خود خواهید کرد.

پوست پرتقال

اگرچه بسیاری از افراد علاقه چندانی به مصرف پوست پرتقال ندارند، اما لازم است بدانید که پوست این میوه کاملا قابل خوردن است و مزایای متعددی برای سلامت بدن به همراه می‌آورد.

پوست پرتقال حاوی ترکیبات فلاونوئید است و پژوهش‌ها نشان می‌دهند این ترکیبات، رشد سلول‌های سرطانی را محدود می‌کنند. علاوه بر این، فلاونوئید‌ها می‌توانند از سایر آثار مخرب سلول‌های سرطانی – مانند مقاومت در برابر مرگ سلول، مهاجرت به دیگر بخش‌های بدن و همینطور ساختن رگه‌های خونی جدید – بکاهند. در صورت تمایل به مصرف پرتقال به این شکل، می‌توانید خلال پوست پرتقال را تهیه و به انواع خوردنی‌ها اضافه کنید.

روغن ضروری پرتقال

روغن ضروری پرتقال رایحه‌ای دلچسب در اتاق آزاد می‌کند که می‌تواند خواص آنتی‌باکتریال قابل توجه داشته باشد. پژوهشگران دریافته‌اند که روغن ضروری پرتقال می‌تواند با بسیاری از سویه‌های باکتریایی مقابله کند، چه به تنهایی و چه در ترکیب با نشاسته. بنابراین روغن ضروری پرتقال را می‌توان نگهدارنده‌ای طبیعی به حساب آورد که عمر خوراکی‌ها را افزایش می‌دهد و از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل می‌کند.

چای پرتقال

برای تهیه چای پرتقال لازم است پوست این میوه را درون آب جوش قرار دهید. بعد از این، عصاره پوست پرتقال وارد چای می‌شود و می‌توانید بدون خوردن خود پوست، از خواص آن بهره‌مند شوید.

اگر بخواهید طعمی جدید به غذاهای نمکی، ترش‌مزه یا هر غذای غیرشیرین دیگری بدهید، سیر سیاه یکی از جالب‌ترین انتخاب‌ها به حساب می‌آید. از سوی دیگر، رد پای این خوراکی خوش‌عطر و طعم در تقریبا تمام فروشگاه‌های سراسر آسیا از مغازه‌های کوچک و محلی گرفته تا فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ پیدا می‌شود،.

اما اصلا سیر سیاه چیست و چه کاربردی دارد؟ از طرف دیگر، چه تفاوت‌هایی با سیر عادی دارد و به چه نکاتی باید هنگام تهیه، نگهداری و پخت‌وپز با آن توجه کرد؟ در ادامه به تمام این سوالات و انبوهی سوال دیگر پاسخ می‌دهیم. ناگفته نماند که پیش از این در کتاب کاله، خواص انبوهی ماده غذایی مغذی دیگر مانند خواص بادام زمینی، خواص دانه چیا، خواص زنجبیل و خواص انبه را هم بررسی کرده‌ایم.

سیر سیاه چیست ؟

سیر سیاه (Black Garlic) به سیری گفته می‌شود که آنقدر جا افتاده و عمل آمده که طعمی شیرین، رنگی نزدیک به سیاه و بافتی ظریف و شکننده پیدا می‌کند. در ابتدا پزشکان از سیر سیاه تنها برای خواص درمانی استفاده می‌کردند، اما در گذر زمان، مردم تمام نقاط جهان به مصرف آن به عنوان غذایی با طعم منحصر به فرد – که بی‌شباهت به سرکه بالزامیک نیست – تمایل نشان دادند.

برای تهیه سیر سیاه، حبه‌های کامل سیر را درون محیطی گرم عمل می‌آورند و اجازه می‌دهند برای چند هفته در این وضعیت باقی بمانند. در این زمان، حبه‌های سیر واکنش‌های آنزیمی مختلف – مانند واکنش «میلارد» – را پشت سر می‌گذارند که باعث می‌شوند تغییر رنگ دهند و طعمی متفاوت در غذا پیدا کنند. همین‌طور که سیر در حال عمل آمدن است، واکنش‌های میان قند و آمینواسیدهای سیر منجر به تجمع قند می‌شوند و حبه‌های آبدار، سخت و سفید رنگ سیر را به به شکل حبه‌هایی قهوه‌ای-سیاه و بسیار نرم درمی‌آورند.

به خاطر تمام این تغییرات در طعم، بافت و رنگ، سیر سیاه گاهی تحت عنوان «سیر تخمیری سیاه» هم شناخته می‌شود، اما حقیقت این است که حبه‌های سیر در هیچ‌یک از مراحل این فرایند، تخمیر نمی‌شوند. ناگفته نماند که تولیدکنندگان بزرگ معمولا سیر سیاه را به مدت ۴ تا ۶ هفته درون کوره‌هایی مخصوص عمل می‌آورند و سپس اجازه می‌دهند برای چند هفته دیگر فرایند خشک‌سازی و جا افتادن را پشت سر بگذارند تا فاسد نشوند.

مهم‌ترین خواص سیر سیاه چیست ؟

اگرچه سیر سیاه حاوی مقادیر کمتری از آلیسین – ماده‌ای با خواص ضد میکروبی، آنتی‌اکسیدانی و ضد سرطان – نسبت به سیر خام است، اما کماکان مجموعه‌ای از مواد مغذی، آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر ترکیبات مفید را وارد بدن می‌کند. این مواد، می‌توانند مزایای متعددی برای سلامت بدن به همراه بیاورند و در ادامه تنها چند مورد از این خواص و مزایای مصرف سیر سیاه را با یکدیگر مرور می‌کنیم.

• کنترل قند خون: سیر سیاه درست مانند سیر تازه و خام به تنظیم سطح قند خون کمک می‌کند. با کاهش سطح قند خون می‌توانید از ابتلا به بیماری‌هایی جدی مانند دیابت، از کارافتادگی کلیه و مواردی از این دست جلوگیری کنید. از طرف دیگر، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در سیر سیاه هم از بروز پیچیدگی‌های مرتبط به دیابت جلوگیری خواهند کرد.
• حفاظت از سلامت قلب: سیر تازه و خام به این شهرت دارد که سلامت قلب را بهبود می‌بخشد و سیر سیاه هم می‌تواند اثراتی مشابه بر بدن بگذارد. این ماده غذایی ضمنا مقدار کلسترول و تری‌گلسیرید خون را هم پایین می‌آورند تا کمتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی باشید.
• مقابله با برخی سرطان‌ها: پژوهش‌های گوناگون نشان می‌دهند که آنتی‌اکسیدان‌های سیر سیاه می‌توانند به شکلی موثر به مقابله با سرطان هم بپردازند. در یک پژوهش مشخص شد که سیر سیاه می‌تواند نرخ رشد سلول‌های سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. از طرف دیگر، همین آنتی‌اکسیدان‌ها عملکرد رادیکال‌های آزاد را هم مختل می‌کنند که به جلوگیری از آسیب دیدن سلول‌ها و گسترش سرطان در بدن منجر خواهد شد.
• کمک به سلامت مغز: سیر سیاه به کمک ترکیبات آنتی‌اکسیدان خود، التهابات درون بدن را تسکین می‌دهد و از بروز مشکلات شناختی – مانند بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون – جلوگیری می‌کند. تقویت حافظه و کارکردهای کلی مغز هم از دیگر خواص سیر سیاه به حساب می‌آید.
• تقویت سیستم ایمنی: با کاهش التهاب‌ها، آنتی‌اکسیدان‌های سیر سیاه می‌توانند سیستم ایمنی را هم تقویت کنند، به این شکل که از عملکرد رادیکال‌های آزاد استرس اکسیداتیو – که هر دو آسیب سلولی را به همراه می‌آورند – جلوگیری می‌کنند. هرچه سیستم ایمنی قوی‌تری داشته باشید، به شکلی موثرتر با باکتری‌ها و انواع عفونت‌ها مقابله خواهید کرد.
• کمک به سلامت کبد: و در نهایت، سیر سیاه می‌تواند بر سلامت کبد هم اثر بگذارد. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این ماده غذایی، آسیب‌های وارد شده به کبد را تسکین می‌دهد، از مقدار چربی‌های ذخیره‌شده در کبد می‌کاهد و ابعاد سلول‌های کبد را متعادل می‌کند.

روش انتخاب و نگهداری انواع سیر سیاه چیست و چگونه است؟

سیر سیاه در اشکال گوناگون روانه بازار می‌شود و برای مثال می‌توانید آن را به صورت درسته یا به شکل حبه‌های پوست‌کنده یا پوره و یا حتی ادویه هم تهیه کنید. در ادامه می‌گوییم کاربردها و نحوه نگهداری هر یک چگونه است.

سیر کامل

هر سیر سیاه کامل حاوی حدودا ۱۰ حبه کوچک است که به راحتی از ساقه اصلی جدا می‌شوند. برای مصرف سیر سیاه به این شکل، صرفا باید پوسته کاغذی دور هر حبه را جدا و سپس آن را به هر شکلی که ترجیح می‌دهید، میل کنید. ناگفته نماند که در صورت تمایل می‌توانید این پوسته‌ها را هم نگه دارید و از آن‌ها برای طعم دادن به آب مرغ و گوشت یا حتی تهیه چای کمک بگیرید.

• نحوه خرید: به دنبال سیرهای سیاهی باشید که گوشتالو به نظر می‌رسند و در عین حال، پشت پوسته خشک و تیره‌رنگ خود، بدنه‌ای نسبتا محکم دارند.
• نحوه نگهداری: سیر کامل و حبه‌های غیر پوست‌کنده را در جایی خنک، تاریک و خشک نگه دارید تا به تاریخ انقضا برسند و یا تا سقف ۶ ماه در یخچال قرار دهید.

حبه‌های پوست‌کنده

خیلی از اوقات سیر سیاه را به شکل حبه‌هایی پوست‌کننده و آماده مصرف پیدا می‌کنید که درون محفظه‌های شیشه‌ای بسته‌بندی شده‌اند.

• نحوه خرید: اندکی شیشه را تکان دهید تا مطمئن شوید حبه‌ها چسبناک یا له نباشند. از طرف دیگر لازم است تاریخ انقضا را هم بررسی کنید.
• نحوه نگهداری: حبه‌های پوست‌کنده را تا نهایت سه ماه بعد از باز کردن بسته‌بندی در یخچال نگه دارید.

پوره (خمیر سیر سیاه)

پوره سیر سیاه نوعی چاشنی است که می‌توانید یک قاشق از آن را به انواع سوپ، خورش، سس یا سس‌های مخصوص سالاد اضافه کنید.

• نحوه خرید: خمیر و پوره سیر سیاه معمولا همراه با روغن و نمک ترکیب شده‌اند، بنابراین اگر به دنبال محصولی عاری از هرگونه مواد افزوده می‌گردید، حتما بسته‌بندی را بررسی کنید.
• نحوه نگهداری: بعد از باز کردن بسته‌بندی، پوره را در یخچال قرار دهید و ظرف سه ماه مصرف کنید.

ادویه سیر سیاه

این ادویه که از سیر سیاه خشک‌ و آسیاب‌شده به دست می‌آید، گزینه‌ای بسیار عالی برای اوقاتی است که می‌خواهید اندکی عطر و طعم سیر را به غذای خود بیاورید.

• نحوه خرید: توضیحات محصول را با دقت بخوانید تا مطمئن شوید ادویه مورد نظر عاری از هرگونه روغن، شیرین‌کننده یا نمک اضافی باشد.
• نحوه نگهداری: ادویه سیر سیاه را مثل هر ادویه دیگری در جایی خشک، خنک و تاریک نگه دارید. ضمنا فراموش نکنید که این ادویه پس از یک سال مقداری از عطر و طعم خود را از دست می‌دهد.

۹ ایده برای آشپزی با سیر سیاه

تا به اینجای کار می‌دانیم که سیر سیاه چیست و چه به اشکال مختلفی قابل تهیه است. اما شاید برایتان سوال باشد که چطور می‌توان این خوراکی منحصربه‌فرد را به کار گرفت؟ در ادامه با ۹ ایده مختلف برای آشپزی با سیر سیاه آشنا می‌شوید.

• پاستا: به اندازه یک قاشق غذاخوری، حبه‌های برش‌خرده یا ریز سیر سیاه را به انواع پاستا، مانند پاستا با سس پستو اضافه کنید.
• پیتزا: برش‌های کوچک از حبه‌های سیر سیاه یا ادویه آن را پیش از پخت، سرتاسر انواع پیتزا مانند پیتزا گیاهی، پیتزا قارچ و سوسیس یا پیتزا گوشت و قارچ بریزید.
• خوراک لوبیا و عدسی: سیر سیاه می‌تواند غذاهای ساده‌ای مانند خوراک لوبیا یا عدسی را نیز به شکل قابل توجهی خوش‌طعم‌تر کند. صرفا لازم است یک قاشق غذاخوری سیر سیاه برش‌خورده یا پوره سیر سیاه را به آن‌ها اضافه کنید.
• سوپ: با ریختن یک یا دو حبه سیر سیاه و یا یک دو قاشق غذاخوری از پوره آن، می‌توانید سوپ‌هایی مانند سوپ شغلم، سوپ کلم بروکلی و یا سوپ شیر را مغذی‌تر و خوش‌طعم‌تر از همیشه کنید.
• خورش: برخی خورش‌ها مانند مرغ ناردونی، خورش کرفس و خورش بادمجان با هر شکل از سیر سیاه (حبه‌ای، پوره یا ادویه) معرکه می‌شوند.
• حمص: چه به دنبال تهیه حمص لبنانی اصیل باشید، چه لقمه سبزیجات و حمص و چه حمص با پنیر کبابی باشید با افزودن ۲ تا ۴ حبه سیر سیاه به غذای خود، طعمی بی‌نظیر را زیر زبان احساس خواهید کرد.
• ریزوتو: افزون بر سیر سفید موجود در انواع ریزوتو مانند ریزوتو مرغ و قارچ، می‌توانید یک یا دو قاشق غذاخوری پوره سیر سیاه هم به غذا اضافه کنید تا طعمی جدید و متفاوت به خود بگیرد.
• سس: تقریبا تمام سس‌های غیر شیرین یا نمکی را می‌شود با سیر سیاه بهبود داد. بنابراین مقداری پوره یا حبه‌های رنده‌شده سیر سیاه را به سس‌هایی مانند سس سیر، سس آیولی، سس ماست یا سس کچاپ تند اضافه کنید.
• مک اند چیز: غذاهای دم دستی مانند مک اند چیز هم سازگاری زیادی با انواع سیر سیاه (رنده‌شده، خردشده و پوره) دارند و می‌توانید در عین سادگی، غذایی بی‌نهایت خوشمزه داشته باشید.

روش تهیه سیر سیاه چیست و چگونه است؟

حالا که می‌دانید کاربردهای متعدد سیر سیاه چیست و چقدر می‌تواند در پخت‌وپز انعطاف‌پذیر باشد، احتمالا به تهیه آن در خانه نیز علاقه‌مند باشید. خبر خوب اینکه فرایند تهیه سیر سیاه خانگی بسیار آسان است، اما برای رسیدن به بهترین نتیجه ممکن باید صبوری زیادی به خرج دهید.

• پیش از هر چیز، مقداری سیر (معمولا ۵ الی ۱۰ عدد سیر کامل با توجه به ابعاد تجهیزات آشپزخانه خانگی) تهیه کنید.

• با یک اسفنج تمیز و استفاده‌نشده، بخش بیرونی سیرها را به خوبی تمیز کنید تا عاری از هرگونه خاک و آلودگی باشند. حبه‌ها را از ساقه سیر جدا نکنید و از آب هم برای شستشو کمک نگیرید. هرگونه رطوبت می‌تواند فرایند جا افتادن سیر را مختل کند.

• آرام‌پز یا پلوپز خود را روی تنظیمات حرارت «داغ» (Warm) قرار دهید. این گزینه، دما و رطوبت لازم برای تهیه سیر سیاه را پدید می‌آورد و در عین حال منجر به پختن سیر نمی‌شود.

• سپس سیرهای کامل و باپوست را درون آرام‌پز یا پلوپز قرار دهید. توجه داشته باشید که باید مقداری فاصله میان سیرها باشد تا یکدیگر را لمس نکنند. سپس درب دیگ را بگذارید.

• در مرحله بعدی اجازه دهید سیرها به مدت ۲ الی ۳ هفته و به شکلی پیوسته در معرض حرارت بالا قرار بگیرند تا نرم شوند و به رنگ مشکی درآیند. هر از گاهی آرام‌پز یا پلوپز خود را چک کنید و مطمئن شوید که روی تنظیمات حرارتی پایین‌تر قرار نگرفته یا خاموش نشده باشند.

• بعد از آماده شدن سیرهای سیاه (مطابق راهنمایی که پایین‌تر می‌خوانید)، آن‌ها را درون محفظه‌هایی دردار نگه دارید.

نکته: با اینکه در این فرایند به هیچ وجه سیرها را نمی‌پزیم، اما در هر صورت باید منتظر پخش شدن بوی سیر در تمام خانه باشید. این عطر در روزهای نخست زننده‌تر خواهد بود، اما در گذر زمان شدت کمتری خواهد داشت. بنابراین در صورت امکان دستگاه آرام‌پز یا پلوپز را در محیطی باز (مانند تراس خانه) قرار دهید تا تمام خانه با عطر سیر پر نشود.

چطور آماده شدن سیر سیاه خانگی را تشخیص دهیم؟

طی چند هفته‌ای که سیر را درون آرام‌پز یا پلوپز نگه می‌دارید، شاهد تغییرات متعددی خواهید بود و بنابراین تشخیص اینکه چه زمانی سیر سیاه آماده شده است، آنقدرها آسان نیست. طی هفته نخست خواهید دید که بخش زیرین سیرها می‌سوزد و پوست آن‌ها نیز به رنگ قهوه‌ای در می‌آید.

با گذشت حدودا ۱۴ روز، حبه‌های سیر به رنگ سیاه درمی‌آیند و سفت می‌شوند، اما همچنان باید عمل آوردن را ادامه دهید. یک هفته بعد، حبه‌ها آب می‌روند و بنابراین پوسته بیرونی هم شل‌تر می‌شود. درست در همین زمان باید به بررسی سیرهای خود بپردازید.

برای این کار، انگشت خود را محکم روی یکی از حبه‌های سیر قرار دهید و ببینید آیا نرمی آن را احساس می‌کنید یا خیر. اگر نرمی را احساس کردید، یک حبه را از ساقه و پوست سیر جدا کنید تا بتوانید بررسی دقیق‌تری داشته باشید. سیر سیاه زمانی آماده است که به نرمی اسفنج باشد و به راحتی جویده شود. فقط از یاد نبرید که برخی حبه‌های درونی‌تر به زمان بیشتری برای عمل آمدن نیاز دارند و بد نیست که فرایند را چند روز بیشتر ادامه دهید.