صنعت جهانی لبنیات در هر سال نزدیک به ۵۵۰ میلیون تن شیر تولید می‌کند که برای تهیه این مقدار شیر، از ۲۶۰ الی ۲۷۰ میلیون گاو استفاده می‌شود. این صنعت طی سال‌های اخیر بسیار اشباع شده اما نیاز مردم به استفاده از محصولات لبنی مانند پنیر و ماست هم‌چنان باعث می‌شود این صنعت پویا باشد. در ادامه مقاله می‌گوییم که اصلا معنی لبنیات چیست، چه محصولاتی را در بر می‌گیرد و چه ویژگی‌های مهمی دارد.

لبنیات چیست ؟

از عبارت «لبنیات» (Dairy) برای توصیف هر محصولی استفاده می‌شود که از شیر پستاندارانی مانند گاو، گوسفند، بز و یا بوفالو تهیه شود یا خیلی ساده، حاوی مقادیری از آن باشد. از جمله مواد کاملا لبنی می‌توان به خوراکی‌هایی مانند شیر عادی و شیر عاری از لاکتوز، ماست، انواع پنیرها و کفیر اشاره کرد. از سوی دیگر هم موادی مانند دسر بستنی، کره، روغن حیوانی، خامه، خامه ترش و کازئین را داریم که مقادیری از شیر را شامل می‌شوند.

همانطور که خودتان هم می‌توانید حدس بزنید، محصولات لبنی با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی به دست می‌آیند و به کمک این روش‌ها می‌توان کیفیت محصول نهایی را بالاتر برد. برای مثال شیر مایع را می‌توان به صورت سرشیر‌گیری شده، تبخیر شده و یا پودر شده استفاده کرد. در چنین حالت‌هایی، چربی و آب به صورت نسبی یا کامل از شیر حذف می‌شوند. علاوه بر این، شاهد افزودن انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی به برخی از شیرهایی هستیم که تحت عنوان «شیر غنی‌شده» شناخته می‌شوند.

با توجه به عمر کوتاه شیر، معمولا لازم است فرایند پاستوریزه‌ کردن را پشت سر بگذارد. در این فرایند، شیر آنقدر حرارت می‌بیند تا از تعداد باکتری‌های مضری که می‌توانند آن را فاسد کنند یا به سلامت مصرف‌کنندگان آسیب بزنند، کاسته شود. سایر محصولات مانند پنیر هم از طریق انعقاد کازئین – یکی از مهم‌ترین پروتئین‌های موجود در شیر – و جداسازی آن از پنیراب به دست می‌آیند.

انواع لبنیات چیست ؟

محصولات لبنی را می‌توان در دسته‌بندی‌های گوناگونی قرار داد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

شیر

اگر قرار باشد راجع به این صحبت کنیم که لبنیات چیست و چه انواعی دارد، بدون هیچ تردید باید کار را با شیر شروع کنیم. شیر گاو از ۹۰ درصد آب تشکیل شده‌ است، اما در عین حال انواع چربی‌ها، پروتئین‌ها و مواد معدنی را در خود جای می‌دهد. درست مانند انسان و دیگر پستانداران، گاوها بعد از زایمان شروع به شیردهی می‌کنند. تولید شیر گاو بر چرخه سالانه بارداری حیوانات متکی است و معمولا ظرف چند ساعت یا چند روز، گوساله‌ها را از مادرشان جدا می‌کنند. اکثر گوساله‌های نر تبدیل به گوشت مصرفی می‌شوند و گوساله‌های ماده هم در مزارع لبنی باقی می‌مانند.

گاوها معمولا دو یا سه نوبت در روز شیر می‌دهند و از آن‌جایی که صنعت لبنیات امروزی به بالاترین سطح از تولیدات رسیده، بسیاری از مزارع حالا از دستگاه‌هایی استفاده می‌کنند که به پستان‌های حیوان متصل شده و شیر او را به صورت مکانیکی می‌دوشند. یکی از دلایل افزایش تولیدات شیر – آن هم در حالی که تعداد گاوها طی دهه‌های اخیر تقریبا ثابت باقی مانده – استفاده از هورمون‌ها و ایجاد تغییراتی بزرگ در رژیم غذایی گاوها است.

خامه

برای تهیه خامه لازم است لایه چربی موجود روی شیر را پیش از هموژنیزه کردن برداریم. هموژنیزه کردن به معنای فرایندی است که از محتوای چربی شیر کم می‌کند و باعث می‌شود رنگ و بافتی یکپارچه‌تر به خود بگیرد. هنگام تهیه خامه سنگین هم باید از شیری استفاده شود که حداقل ۳۶ درصد چربی داشته و فرایندهای پاستوریزه‌ و فوق پاستوریزه کردن را پشت سر گذاشته باشد.

کره

کره‌گیری به معنای تکان دادن شیر یا خامه با سرعتی است که منجر به تغییر بافت آن‌ها شده و محصولی آکنده از چربی شیر به وجود می‌آورد. کره معمولا از ۸۰ درصد چربی تشکیل شده و ۲۰ درصد باقی‌مانده هم آب، پروتئین و برخی دیگر از اجزای شیر هستند.

در فروشگاه‌های امروزی انواع و اقسام کره را پیدا خواهید کرد، از کره‌های قالبی و زده‌شده گرفته تا کره‌های با نمک و بدون نمک. مارگارین هم شرایط مشابهی دارد، اما به جای شیر یا خامه، با استفاده از روغن‌های مختلف تهیه می‌شود. بنابراین به جای چربی‌های اشباع، عمدتا از چربی غیر اشباع تشکیل شده است.

پنیر

شیر، نمک، باکتری و آنزیمی به نام «مایه پنیر» (Rennet)، مواد پایه انواع پنیر به حساب می‌آیند. مایه پنیر از داخل شکمبه گوساله‌ها، بره‌ها و بزهای جوان بیرون کشیده می‌شود.

پنیر در اشکال و فرم‌های گوناگون به دست ما می‌رسد و برای مثال می‌توان به پنیرهای موزارلا، چدار، پروولون و پارمزان اشاره کرد. برخی پنیرها هم در فرم‌های دیگری مانند پودر شده یا مایع روانه فروشگاه‌ها می‌شوند. گفته می‌شود بازار بین‌المللی پنیر تا سال ۲۰۲۸ میلادی ارزشی بیشتر از ۱۶۰ میلیارد دلار پیدا خواهد کرد.

ماست

ماست هم درست مانند پنیر از طریق تخمیر شیر به دست می‌آید، اما با این فرق که باید از باکتری‌های خاصی هم کمک گرفت. ماست معمولا حاوی مواد شیرین‌کننده و غلیظ‌کننده است و در طعم‌های مختلفی به دست ما می‌رسد. مثلا می‌توانید به سراغ ماست میوه‌ای بروید که تکه‌های شاتوت و توت‌فرنگی در آن‌ها پیدا می‌شود. ماست را هم می‌توان در همان شکل معمولی‌اش مصرف کرد و هم از آن در آشپزی بهره گرفت.

محصولات تخمیر شده

تخمیر لبنیات به معنای فرایندی است که در آن از باکتری‌ها برای شکستن شکر (لاکتوز) موجود در شیر و تولید اسید لاکتیک استفاده می‌شود. از جمله محصولاتی که این فرایند را پشت سر می‌گذارند می‌شود به پنیر، خامه ترش، پنیر کاتیج، ماست و کفیر اشاره کرد.

کاستارد

کاستارد که از ترکیب تخم مرغ با شیر یا خامه به دست می‌آید، محصولی ژلاتینی است که معمولا به عنوان تاپینگ یا فیلینگ دسرها استفاده می‌شود. کاستارد شباهت زیادی به پودینگ دارد، اما سفت‌تر است. ضمنا در پودینگ به جای تخم‌ مرغ، از نشاسته ذرت و دیگر غلیظ‌کننده‌ها بهره می‌گیرند.

بستنی نوعی از محصولات فریزری لبنی

بستنی احتمالا محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین محصول لبنی فریزری باشد که با فریز کردن شیر، خامه، شیرین‌کننده و چند ماده دیگر تهیه می‌شود. بازار جهان بستنی در سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۷۰ میلیارد دلار ارزش داشت. گذشته از بستنی معمولی، نوعی بستنی ایتالیایی به نام «جلاتو» هم داریم که معمولا غلیظ‌تر است، چون هنگام ترکیب شدن، هوای کمتری به خود می‌گیرد. از دیگر خوراکی‌های فریزری مشابه می‌توانیم به ماست، کاستارد، کیک‌ بستنی و بستنی قیفی بسته‌بندی‌شده اشاره کنیم.

کازئین

کازئین مهم‌ترین پروتئین موجود در شیر است که حاوی مقداری فسفر بوده و باعث می‌شود شیر به رنگ سفید درآید. این ماده بخش اعظمی از مواد مغذی موجود در شیر گاو را تامین می‌کند و شامل مقادیر قابل‌توجهی از کلسیم و آمینو اسیدهای ضروری می‌شود. ناگفته نماند که کازئین در تولید محصولات غیر خوراکی مانند چسب، رنگ و پلاستیک هم کاربرد دارد.

مهم‌ترین کاربرد لبنیات چیست ؟

بسیاری از سازمان‌ها و آژانس‌های سلامتی در سراسر جهان، شیر را ماده‌ای مهم برای سلامت استخوان‌ها به حساب می‌آورند، چراکه منبعی غنی از کلسیم است. از سوی دیگر، موادی مانند ویتامین B12، پتاسیم و ویتامین A را می‌توان در این نوشیدنی جذاب یافت. البته باید اشاره کرد که هنوز وجود ارتباطی مستقیم میان مصرف شیر و داشتن استخوان‌هایی قوی به اثبات نرسیده است و حتی مصرف بی‌رویه شیر می‌تواند آسیب‌هایی بالقوه مانند ابتلا به سرطان پروستات به همراه آورد.

جدول ارزش غذایی محصولات لبنی

همانطور که در بخش‌های قبلی مقاله لبنیات چیست اشاره کردیم، شیر و سایر محصولات لبنی انبوهی از مواد مغذی را وارد بدن شما می‌کنند و بنابراین مزایایی فراوان به همراه می‌آورند. جالب است بدانید که شیر ۱۸ مورد از ۲۲ مواد مغذی ضروری بدن را که شامل انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروبیوتیک‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شوند را تامین می‌کند.

یک لیوان شیر کامل (معادل ۲۴۴ میلی‌لیتر) حاوی ترکیبات زیر است:

ماکروها	مقدار
کالری	۱۴۶
پروتئین	۸ گرم
چربی	۸ گرم
کربوهیدرات	۱۱ گرم
ویتامین B12	۵۵ درصد از نیاز روزانه
کلسیم	۲۳ درصد از نیاز روزانه
فسفر	۲۰ درصد از نیاز روزانه
ویتامین D	۱۳ درصد از نیاز روزانه
پتاسیم	۸ درصد از نیاز روزانه

اما مواد مغذی موجود در شیر فقط به فهرست بالا محدود نشده و مقادیری از ویتامین A، سلنیم، زینک و منیزیم را هم شامل می‌شود. با توجه به ترکیباتی که در بالا می‌بینیم، شیر کامل را می‌توان یک خوراکی بسیار سالم تلقی کرد. مثلا یک لیوان شیر کامل هر ۳ ماکروی ضروری – یعنی کربوهیدرات، پروتئین و چربی – را تامین می‌کند.

ترکیبات چربی شیر به رژیم غذایی حیواناتی بستگی دارد که آن را تولید کرده‌اند. چربی لبنی ماده‌ای بسیار پیچیده است که صدها اسید چرب مختلف در خود دارد. بسیاری از این اسیدها زیست‌فعال به حساب می‌آیند و این یعنی اثری مثبت روی بدن شما خواهند گذاشت.

برای مثال پژوهش‌ها نشان داده‌اند که شیر به دست آمده از گاوهایی که در مراتع چرا می‌کنند، ۹۲ درصد اسیدهای چرب امگا-۳ و ۹۴ درصد اسید لینولئیک مزدوج بیشتری نسبت به شیر گاوهای مزارع عادی دارد. باید در نظر داشت که محصولات لبنی بسیار چرب مانند پنیر و بستنی، ترکیبات مغذی کاملا متفاوتی از شیر دارند. علاوه بر این، در محصولات لبنی کم‌چرب و سرشیر هم بسیاری از چربی‌های سالم شیر را پیدا نخواهید کرد.

یک ماده مغذی مهم دیگر در مواد لبنی، لاکتوز است که اصلی‌ترین کربوهیدرات موجود در شیر پستان‌داران به حساب می‌آید. شیر حیواناتی مانند گاو و گوسفند معمولا حاوی ۵ درصد لاکتوز است. اگر برایتان سوال است که نقش لاکتوز در انواع لبنیات چیست باید به «تامین انرژی» اشاره کنیم.

در چه شرایطی باید از مصرف لبنیات اجتناب کرد؟

درصد کمی از مردم جهان باید تا جای ممکن از مصرف لبنیات خودداری کنند. دلایل پشت این اتفاق هم می‌تواند بسیار گوناگون باشد. برخی نیازهای رژیمی به خصوصی دارند، برخی نگران بهره‌کشی از حیوانات هستند و برخی دیگر هم خطرات مربوط به سلامتی را مد نظر قرار می‌دهند. ناگفته نماند که طی سال‌های اخیر، توجه بسیاری به تولید بالای گازهای گلخانه‌ای در صنعت لبنیات هم جلب شده است.

به گفته سازمان‌های غذا و دارو، کودکان کمتر از یک سال نباید به هیچ وجه شیر گاو بنوشند، چراکه در این سن احتمال خون‌ریزی روده وجود دارد. در واقع شیر گاو حاوی پروتئین‌ها و مواد معدنی بیشتری نسبت به آن چیزی است که کبد خردسالان قادر به هضم‌شان باشد و نباید آن را جایگزین شیر مادر یا شیر خشک کرد.

آن‌هایی که به شیر حساسیت دارند هم معمولا نه‌تنها باید از نوشیدن خود شیر اجتناب کنند، بلکه تا جای ممکن از مصرف محصولات بر پایه شیر هم بکاهند. برخی از افراد حساس به شیر در واقع از عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برند و می‌توانند برای حل این مشکل، مواد لبنی بدون لاکتوز را مصرف کنند. تولیدکنندگان شیر معمولا مشکل عدم تحمل لاکتوز را با افزودن «لاکتاز» حل می‌کنند، آنزیمی که کارش شکستن لاکتوز در بدن انسان است، اما معمولا به مقدار کمی در بدن افراد حساس تولید می‌شود.

اگرچه گیاهخوارانی که گوشت نمی‌خورند معمولا مشکلی با لبنیات ندارند، اما آن‌هایی که رژیم غذایی وگان را در پیش گرفته‌اند کاملا از هرگونه ماده لبنی که از حیوانات به دست آمده باشند دوری می‌کنند. به همین خاطر هم روز به روز شاهد عرضه محصولاتی تازه هستیم که موادی مانند سویا، بادام، جو و دیگر منابع گیاهی را جایگزین مواد لبنی می‌کنند و محصولاتی مثل شیر بادام یا شیر جو دوسر از این دسته هستند.

مزایای مصرف لبنیات چیست ؟

تا اینجای کار به خوبی می‌دانیم که لبنیات چیست و در چه اشکال متفاوتی به دست‌مان می‌رسد. حالا بیایید برخی از مهم‌ترین مزایا و همینطور معایب مصرف مواد لبنی را هم بررسی کنیم.

۱. کمک به تقویت استخوان‌ها

کلسیم مهم‌ترین ماده معدنی موجود در استخوان‌های شما به حساب می‌آید و مواد لبنی هم بهترین منبع ممکن برای دریافت کلسیم در رژیم‌های انسانی هستند. در نتیجه، لبنیات می‌تواند به صورت بالقوه به سلامت استخوان‌ها کمک کند.

سازمان‌های بهداشتی توصیه می‌کنند که در هر روز ۲ یا ۳ وعده لبنیات مصرف کنید تا کلسیم کافی به استخوان‌هایتان برسد. شواهد نشان می‌دهند که مواد لبنی می‌توانند تراکم استخوان‌ها را افزایش دهند، از خطرات مربوط به پوکی استخوان بکاهند و ریسک شکستگی استخوان را در بزرگسالان کاهش دهند.

با این وجود، لبنیات را نمی‌توان تنها منبع غنی کلسیم به حساب آورد. از جمله منابع کلسیم غیر لبنی می‌شود به کلم، سبزیجات برگ‌دار، حبوبات و مکمل‌های کلسیم اشاره کرد.

۲. کاهش خطر ابتلا به چاقی و دیابت نوع ۲

محصولات لبنی می‌توانند اثرات مختلفی روی وزن بدن شما بگذارند. شواهد نشان می‌دهند که محصولات لبنی می‌توانند از حجم چربی بدن و قطر مچ دست بکاهند و در ترکیب با رژیم‌های حاوی کالری اندک، بسیار موثر ظاهر می‌شوند.

پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که انواع ماست -از جمله ماست سنتی، کم‌چرب، پرچرب و یونانی- می‌توانند به جلوگیری از خطرات ناشی از سندرم‌های متابولیک مانند چاقی، فشار خون بالا و قند خون بالا کمک کند. برخی شواهد هم نشان می‌دهند که محصولات لبنی می‌توانند خطرات دیابت را کاهش دهند.

ماست ممکن است گاهی اوقات به جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲ هم کمک کند و این موضوع راجع به سایر محصولات لبنی، متغیر است. یک توضیح احتمالی برای اثر ماست بر دیابت می‌تواند ترکیبات غذایی آن باشد. برای مثال کلسیم و منیزیم به مقاومت انسولینی کمتر ارتباط دارند و پروتئین موجود در پنیراب هم خواصی دارد که قند خون را پایین آورده و اثری مثبت بر تولید انسولین می‌گذارد.

علاوه بر تمام این‌ها، پروبیوتیک‌های موجود در ماست نقشی مهمی در مدیریت سطح قند خون ایفا می‌کنند.

۳. کمک به سلامت قلب

قطعا شما هم این را شنیده‌اید که پیشنهاد می‌شود به سراغ محصولات لبنی کم‌چرب بروید تا چربی اشباع دریافتی خود را محدود کنید و قادر به پیشگیری از بیماری‌های قلبی باشید. با این حال شواهد تازه نشان می‌دهند که چربی‌های اشباع موجود در لبنیات به اندازه چربی‌های اشباع گوشت برای سلامت قلب خطرناک نیست. علت این موضوع، تفاوت اسیدهای چرب موجود در این دو ماده غذایی است.

برخلاف گوشت که اسیدهای چرب زنجیره بلند دارد، لبنیات عمدتا از اسیدهای چرب زنجیره کوتاه و متوسط تشکیل شده است. این اسیدها اثری متفاوت بر سلامت قلب می‌گذارند و حتی مزایای به‌خصوصی هم با خود به همراه می‌آورند.

محصولات تخمیر شده مانند ماست و کفیر حاوی پروبیوتیک هستند، باکتری‌هایی که به سلامت بدن کمک می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف مواد پروبیوتیک ارتباطی مستقیم به کاهش سطح LDL (کلسترول بد خون) و همینطور کاهش خطر ابتلا به فشار خون و بیماری‌های قلبی دارد. در هر صورت اما هنوز شواهدی یکپارچه به دست نیامده که نشان دهند چربی موجود در لبنیات به سلامت قلب آسیب برساند یا به آن کمک کند.

معایب مصرف لبنیات چیست ؟

حالا که خوبی‌های مواد لبنی را گفتیم، بیایید ببینیم برخی از معایب لبنیات چیست و به چه دلایلی باید از خوردن آن اجتناب کنید.

۱. عدم تحمل لاکتوز

همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم، برجسته‌ترین کربوهیدرات موجود در لبنیات «لاکتوز» نام دارد، نوعی شکر مخصوص شیر که از دو قند ساده گلوکز و گالاکتوز تشکیل شده‌ است. کودکان برای هضم لاکتوز، آنزیمی به نام «لاکتاز» در بدن خود تولید می‌کنند که لاکتوز را از شیر مادر جدا می‌کند. اما بسیاری از مردم با ورود به بزرگسالی، این توانایی را از دست می‌دهند.

در واقع ۶۵ درصد از جمعیت بزرگسال جهان در برابر لاکتوز حساس بوده و از عدم تحمل لاکتوز رنج می‌برد. علاوه بر این، تنها جمعیت بسیار کمی از مردم -به خصوص آن‌هایی که اصالت‌شان به شمال اروپا بازمی‌گردد- همچنان در بزرگسالی قادر به تولید لاکتاز هستند. محققان عقیده دارند که تولید لاکتاز، نوعی توانایی ناشی از تطبیق‌پذیری تکاملی است که بعد از اهلی کردن حیوانات دامی به دست آمده است.

افرادی که قادر به تحمل لاکتوز نیستند، بعد از مصرف محصولات لبنی، علائمی مشابه به هم را به نمایش می‌گذارند. از جمله این علائم می‌توان به باد معده زیاد، نفخ، درد شکمی و اسهال اشاره کرد. البته در دنیای امروزی عدم تحمل لاکتوز را می‌توان به روش‌های گوناگون درمان کرد: مثلا با رژیم‌های حاوی لاکتوز کم و یا آنزیم‌درمانی.

ناگفته نماند که برخی افراد حساس به لاکتوز کماکان قادر به تحمل ۹ الی ۱۲ گرم لاکتوز در هر روز هستند که با یک لیوان شیر (۲۰۰ میلی‌لیتر) برابری می‌کند. مصرف محصولات تخمیر شده در مقادیر اندک هم مشکلی به وجود نمی‌آورد.

۲. مواد لبنی و سرطان

لبنیات به آزادسازی پروتئینی به نام «IGF-1» کمک می‌کند که احتمالا خطر ابتلا به برخی سرطان‌های به‌خصوص مانند سرطان پروستات، پستان و روده بزرگ را افزایش می‌دهد. با این حال پژوهش‌های صورت گرفته روی ارتباط میان لبنیات و سرطان هنوز جمع‌بندی کاملی نداشته‌اند و شواهد هم نشان می‌دهد که نوع لبنیات مصرفی می‌تواند روی نتیجه کار اثری شگرف بگذارد.

برای مثال پژوهشی که با حضور نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر صورت گرفت، نشان داد که اگرچه محصولات کاملا لبنی خطر مرگ ناشی از سرطان را افزایش نمی‌دهند، مصرف شیر کامل باعث می‌شود خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات بالاتر برود. در سمت دیگر ماجرا، ماست و دیگر محصولات لبنی تخمیر شده اما می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.

۳. اثر صنعت لبنیات بر محیط زیست

صنعت لبنیات یکی از بزرگ‌ترین بازیگران حوزه غذاست که نقشی اساسی در تغییرات اقلیمی ایفا می‌کند. در واقع اگر از نظر میزان نشر گازهای گلخانه‌ای به موضوع نگاه کنیم، صنعت لبنیات بعد از صنعت گوشت، در رتبه دوم تولید کربن قرار دارد. در نتیجه همین اتفاق پژوهش‌ها نشان می‌دهند که با جایگزین کردن مواد گیاهی به جای محصولات لبنی می‌توان نشر گازهای گلخانه‌ای را به شکل قابل توجهی کاهش داد.

اما رژیمی که عمدتا از خوراکی‌های گیاهی تشکیل شده باشند می‌تواند کاهش مواد معدنی بدن را به همراه بیاورد، مثلا موادی مانند کلسیم و ویتامین D که تنها در خوردنی‌هایی به‌خصوص پیدا می‌شوند. البته که با دنبال کردن رژیمی قاعده‌مند و همینطور مصرف مکمل‌های غذایی می‌توان بخشی از این مشکل را حل کرد.

در صورتی که علاقه‌مند به کاهش چشمگیر مصرف لبنیات خود هستید و می‌خواهید رژیمی گیاهی‌تر را در پیش بگیرید، قویا پیشنهاد می‌کنیم ابتدا با یک متخصص یا پزشک ملاقات و از تامین تمام مواد ضروری برای بدن اطمینان حاصل کنید.

خواص تخم مرغ بسیار زیاد هستند، هر چند باید از باورهای غلطی مثل رژیم تخم مرغ دوری کرد. این ماده غذایی سرشار از پروتئین و دیگر مواد مغذی است و از همین رو گزینه‌ای ایده‌آل برای وعده صبحانه محسوب می‌شود. همچنین، کالری تخم مرغ بر حسب نوع پخت آن متغیر است و اگر مقدار کالری روزانه‌ای که مصرف می‌کنید، برای شما اهمیت دارد، می‌توانید نوع پخت مناسب خود را پیدا کنید. با این مقدمه و در ادامه این مطلب برای شمایی که می‌خواهید حداکثر بهره را از این ماده غذایی ببرید، به معرفی چند صبحانه با تخم مرغ می‌پردازیم.

صبحانه با تخم مرغ به روش‌های کلاسیک

همانطور که در ابتدای نوشتار نیز اشاره کردیم، تنوع پخت برای تخم مرغ بسیار زیاد است. از آن می‌توان غذاهای مختلفی تهیه کرد و ترکیبش با بسیاری از خوراکی‌های دیگر نتایج بسیار جذابی دارد. اگر به دنبال ایده‌هایی جالب برای صبحانه با تخم مرغ هستید مطالعه این مطلب را ادامه دهید.

۱- تخم مرغ نیمرو یا سرخ شده برای صبحانه

طرز تهیه تخم مرغ نیمرو یا سرخ شده آنقدر آسان است که همه از عهده آن برمی‌آیند. کافی است روغن را در ماهیتابه بریزید و بگذارید مقداری داغ شود و بعد تخم مرغ را در ماهیتابه بشکانید و بگذارید بپزد.قبلاً در کتاب کاله طرز تهیه نیمرو به هشت روش مختلف را توضیح داده‌ایم که تقریباً هر سلیقه‌ای را راضی می‌کنند و البته اگر این دستورهای پخت برای شما کافی نبودند می‌توانید طرز تهیه نیمرو هتلی و طرز تهیه نیمرو عسلی را هم مطالعه کنید.

۲- تخم مرغ نیمرو هم زده یا اسکرامبل

درست مثل دستورهای پخت نیمرو که در بالا لینک‌های آن‌ها را آورده بودیم، تخم مرغ‌های همزده هم به شیوه‌های مختلفی تهیه می‌شود. برای تهیه این صبحانه با تخم مرغ، باید در تابه‌ای که کمی روغن در آن ریخته‌اید و داغ شده است تخم مرغ را بشکنید و پیش از اینکه سفت شود شروع به همزدن آن با یک قاشق یا وسیله‌ای مشابه کنید. ۲- تخم مرغ نیمرو هم زده یا اسکرامبل

اسکرمبل اگ یا تخم مرغ هم زده، معمولاً به شکل کاملاً پخته و سفت شده سرو می‌شود؛ اما اگر ترجیح می‌دهید اسکرمبل اگی نرم، مرطوب و خامه‌ای داشته باشید، حرارت را کم کنید و مرتب هم بزنید تا نتیجه کار خیلی سفت نشوند.

یک روش دیگر و البته رایج‌تر نیز این است که تخم‌مرغ‌ها را در تابه‌ای سرد بریزید و بعد حرارت اجاق را زیاد کنید. شروع به همزدن مایه کنید و در نهایت بعد از مدتی اجاق را خاموش کنید تا تخم مرغ با حرارت باقی‌مانده تا آخر بپزد، فقط باز هم مدام تخم مرغ را هم بزنید تا یک تخم مرغ اسکرمبل به سبک فرانسوی برای صبحانه داشته باشید.

۳- تخم مرغ آب پز به روش‌های مختلف

صبحانه با تخم مرغ آب پز برای بسیاری ایده‌آل است. در این روش، تخم مرغ را می‌توانید خیلی ساده در مقداری آب بگذارید و اجازه دهید برحسب ذائقه خودتان، یا خیلی کامل بپزد و سفت شود یا عسلی باشد. کافی است زمان مناسب برای تهیه تخم مرغ آب پز را رعایت کنید. طرز تهیه تخم مرغ آب پز را قبلاً به صورت کامل در کتاب کاله توضیح داده‌ایم.

همچنین، اگر می‌خواهید برای مهمانان خود تخم مرغ آب پز را به عنوان صبحانه سرو کنید می‌توانید با مرور مطلب تزیین تخم مرغ آب پز ایده‌های جالبی برای اینکه سفره‌ای رنگین‌تر داشته باشید به دست بیاورید.

تخم مرغ برای صبحانه فراتر از اصول اولیه: املت، شاکشوکا و موارد دیگر

تخم مرغ را می‌توانید با مواد دیگری ترکیب کنید و یک صبحانه کامل‌تر با تخم مرغ برای خود و عزیزان‌تان تهیه کنید. در ادامه برخی از روش‌های تهیه صبحانه با تخم مرغ مثل انواع املت برای صبحانه، شاکشوکا و غیره را مرور می‌کنیم.

۴- املت به سبک ایرانی

یکی از جذاب‌ترین گزینه‌ها برای صبحانه، املت است و قطعا در این میان، املت گوجه برای ما ایرانی‌ها بهترین است. برای تهیه املت علاوه بر تخم مرغ باید گوجه داشته باشید و حوصله به خرج دهید که گوجه را خوب خرد یا رنده کنید و داخل ماهیتابه بریزید و روی اجاق بگذارید تا آبش بخار شود، بعد روغن بریزید و اجازه دهید گوجه خوب در روغن سرخ شود.

بهتر است برای خوشمزه شدن املت مقداری پیاز سرخ شده هم اضافه کنید و همراه نمک و فلفل بگذارید سرخ شود. بعد تخم مرغ را بریزید. انتخاب روش ریختن تخم مرغ به سلیقه شما بستگی دارد. اگر دوست دارید می‌توانید تخم مرغ را در ظرفی دیگر بشکانید و هم بزنید و بعد تخم مرغ هم‌زده را به بقیه مواد اضافه کنید. یا حتی تخم مرغ‌ها را تک‌تک بشکنید، در تابه ریخته و بگذارید همان‌طور بپزند. اگر دوست دارید روش تهیه املت قهوه خانه ای یا طرز تهیه املت خرما را یاد بگیرید ما آن را در کتاب کاله برایتان آماده کرده‌ایم.

۵- املت شاپوری یا لوبیا املت رشتی

یک صبحانه با تخم مرغ جذاب و اصیل ایرانی، املت شاپوی یا لوبیا املت رشتی است. این غذای خوشمزه با تخم مرغ، خوراک لوبیاچیتی و رب تهیه می‌شود. برای تهیه این صبحانه جذاب باید ابتدا تخم‌مرغ سرخ شود و بعد لوبیا چیتی به همراه مواد دیگر برای طعم دادن اضافه شود. طرز تهیه املت شاپوری را با جزییات کامل می‌توانید در کتاب کاله بخوانید.

۶- املت ژامبون و پنیر

برای تهیه این املت خوشمزه باید ابتدا تخم‌مرغ‌ها، نمک، فلفل و پیازچه را در یک کاسه متوسط با هم مخلوط کرده و حدود یک دقیقه هم بزنید تا یکدست شود و کف کند بعد اجازه دهید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دمای اتاق استراحت کند.

در همین حین، یک قاشق غذاخوری کره را در یک تابه نچسب روی حرارت متوسط آب کنید تا داغ شود بعد ژامبون را اضافه کنید و بپزید و مرتبا هم بزنید تا زمانی که لبه‌ها شروع به قهوه‌ای شدن کند. ژامبون را به یک کاسه دیگر منتقل کنید، پنیر را اضافه کنید و هم بزنید تا مخلوط شود. حالا یک قاشق غذاخوری کره دیگر را به تابه اضافه کنید و تفت دهید تا کمی قهوه‌ای شود.

تخم‌مرغ‌ها را دوباره هم بزنید تا کف کند، سپس به ماهیتابه اضافه کنید و بپزید، با استفاده از یک کفگیر سیلیکونی لبه‌ها را به سمت مرکز فشار دهید و تابه را کج کنید تا تخم‌مرغ نپخته زیر آن پخش شود. به فشار دادن لبه‌های تخم‌مرغ‌ها و چرخاندن تابه، دور تابه ادامه دهید تا املت تقریبا سفت شود. ژامبون و پنیر را روی نیمی از املت بپاشید، از روی حرارت بردارید، روی آن را بپوشانید و اجازه دهید املت بماند تا به قوام مورد نظر برسد.

با استفاده از کاردک سیلیکونی، لبه‌های املت را از ماهیتابه باز کنید و ماهیتابه را تکان دهید سپس املت را با احتیاط از وسط تا کنید و بعد آن را در بشقاب سرو بریزید و بلافاصله سرو کنید.

۷- املت سوفله با پنیر

یک صبحانه با تخم مرغ عالی و متفاوت قطعا املت سوفله است که برای تهیه آن باید در یک کاسه متوسط، زرده‌های تخم مرغ را با کمی نمک و مقداری فلفل سیاه هم بزنید تا خوب مخلوط شوند. سپس، در یک کاسه بزرگ جداگانه، با استفاده از همزن، سفیده‌های تخم‌مرغ را هم بزنید تا کف کنند.

نیمی از سفیده تخم مرغ زده شده را به زرده‌ها اضافه کنید و خوب هم بزنید تا سفیده‌ها کاملا با هم ترکیب شوند و پایه سوفله یکدست شود. حالا نصف پنیر و همچنین پیازچه را اضافه کنید و خوب مخلوط کنید. در نهایت باقیمانده سفیده‌های زده شده را اضافه کنید و با استفاده از یک کفگیر به آرامی داخل پایه سوفله بریزید تا خوب ترکیب شوند.

بالاخره در یک تابه نچسب کره بریزید و آن را روی حرارت متوسط بگذارید تا آب شود و کف کند. پایه سوفله را داخل تابه بریزید. با استفاده از کاردک، پایه سوفله را به صورت دایره یکنواخت پهن کنید و سطح آن را صاف کنید. روی آن را بپوشانید و بپزید تا سطح زیر املت قهوه‌ای و قسمت بالایی املت سفت شود. پنیر باقی‌مانده را روی سوفله پخش کنید. یک بار دیگر در ماهیتابه را بگذارید تا ترکیب حال شده بپزد و پنیر شروع به آب شدن کند. حالا املت را با احتیاط از ظرف بیرون بیاورید و روی یک بشقاب سرو گرم بریزید و آن را روی خودش تا کنید. نوش جان!

املت از آن دسته غذاهایی است که در کشورهای مختلف با سبک‌های مختلف تهیه می‌شود. در کتاب کاله تا به امروز طرز تهیه املت یونانی، طرز تهیه املت اسپانیایی، طرز تهیه املت سبزیجات و پنیر و طرز تهیه املت سوسیس با پنیر بوترکیزه را به صورت کامل توضیح و آموزش داده‌ایم.

۸- شاکشوکا نوعی املت خوشمزه برای صبحانه

شاکشوکا صبحانه‌ای شبیه املت ما ایرانی‌هاست. برای تهیه آن نیاز به گوجه، پیاز، سیر، فلفل دلمه‌ای، تخم مرغ، گشنیز و تخم گشنیز و البته پاپریکا، زیره و فلفل دارید. در طرز تهیه شاکشوکا ابتدا گوجه، فلفل دلمه‌ای، پیاز و سیر را خوب نگینی خرد کنید و بعد پیاز و سیر را خوب در روغن تفت دهید و فلفل دلمه‌ای و گوجه را اضافه کنید تا سرخ و آب گوجه گرفته شود. سپس تخم گشنیز و باقی ادویه‌ها را اضافه کنید و در نهایت تخم مرغ را در ماهیتابه بشکنید، بدون آن‌که تخم مرغ را هم بزنید. در نهایت بعد از چند دقیقه که تخم مرغ خودش را گرفت شاکشوکای شما آماده است. نوش جان!

۹- نان تست و تخم مرغ، صبحانه مقوی و خوشمزه

خیلی وقت‌‎ها شاید دلتان بخواهد صبحانه متفاوت اما ساده‌ای بخورید. تهیه تست آووکادو با تخم مرغ یکی از این غذاهای مقوی است. طرز تهیه کامل این نوع صبحانه را می‌توانید در کتاب کاله بخوانید.

۱۰- سوسیس تخم مرغ

اگر به دنبال یک ایده برای صبحانه با تخم مرغ برای روز تعطیل هستید، شاید سوسیس تخم مرغ یکی از بهترین گزینه‌ها باشد. سریع آماده می‌شود، خوشمزه است و تقریباً همه آن را دوست دارند و به شیوه‌های مختلفی نیز می‌توان آن را آماده کرد.

قبلاً در کتاب کاله طرز تهیه سوسیس تخم مرغ را مفصل توضیح داده‌ایم و اگر می‌خواهید این صبحانه خوشمزه را متفاوت به سبک قهوه‌خانه‌ها درست کنید، توصیه می‌کنیم این دستور پخت جالب و کامل را حتماً بخوانید.

تخم مرغ ماده غذایی مقوی برای همه

ارزش غذایی تخم مرغ بسیار زیاد است. در یک تخم مرغ کوچک ۵۴ کالری انرژی، ۳.۷ گرم چربی و ۵.۲ گرم پروتئین وجود دارد. این ماده غذایی تقریباً برای همه مفید است و در وعده‌‌های مختلف می‌توان آن را به شیوه‌های گوناگونی تهیه و میل کرد. در بالا ما ۱۰ صبحانه مختلف با تخم مرغ را معرفی کردیم‌ و به عنوان پیشنهاد آخر توصیه می‌کنیم اگر تمایل دارید راجع به طبع تخم مرغ بدانید به مطلبی که در همین رابطه در کتاب کاله تهیه شده است مراجعه کنید.

کشک بادمجان یک غذای پرطرفدار در ایران است و از ترکیبات مغذی متنوعی برخوردار است که می‌تواند به سلامتی کمک کند. در مقالات گذشته طرز تهیه کشک بادمجان را با هم مرور کردیم و اینجا می‌خواهیم ترکیبات مغذی و میزان کالری کشک بادمجان را بررسی کنیم.

ترکیبات مغذی کشک بادمجان

کشک بادمجان یا دیپ بادمجان حاوی مجموعه‌ای از ترکیبات مغذی است که به سلامتی کمک می‌کند. این ترکیبات مغذی شامل ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات فیتوشیمیایی مختلف است. به عنوان مثال، این غذا منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین K، ویتامین B6، فولات، کلسیم و پتاسیم است.

به طور کلی می‌توان گفت دیپ بادمجان یک غذای پرطرفدار است که با وجود ترکیبات مغذی مثل کشک، بادمجان، پیاز و گردو حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر است، البته اگر به شیوه درست و اصولی پخته شود. بنابراین اگر دنبال رژیم غذایی سالم هستید حتما مصرف منظم این غذای خوشمزه را در برنامه غذایی‌تان قرار دهید.

میزان کالری کشک بادمجان

این دیپ خوشمزه از نظر میزان کالری یک غذای سبک و کم چرب است، البته اگر تا حد ممکن بادمجان کبابی استفاده کنید و هنگام سرخ کردنِ پیاز و نعناع از روغن کمتری استفاده کنید. اما به طور معمول، هر ۱۰۰ گرم کشک بادمجان تقریبا حاوی ۱۰۰-۱۵۰ کالری است. این مقدار معمولا بر اساس روش پخت و نوع مواد افزوده شده متغیر است.

بنابراین در صورتی که بخواهید میزان کالری مصرفی خود را کاهش دهید بهتر است هنگام تهیه این غذا از روش‌های پخت سبک‌تر مثل آبپز کردن یا بخارپز کردن بادمجان استفاده کنید. اما در کل مطمئن باشید که مصرف کشک بادمجان در رژیم غذایی کم‌کالری و کنترل وزن می‌تواند مفید باشد.

کالری کشک بادمجان هر قاشق

مقدار کالری در هر قاشق از این غذا به اندازه آن قاشق و حجمش بستگی دارد. اما معمولا هر قاشق غذاخوری با حدود ۱۵ گرم کشک بادمجان تقریبا ۱۰ تا ۲۰ کالری دارد.

کالری کشک بادمجان کبابی

میزان کالری این مدل پخت هم وابسته به روش آماده‌سازی و ترکیبات مورد استفاده است. در حالت کلی، هر قاشق از این غذا به صورت کبابی حدودا ۲۰ تا ۳۰ کالری دارد.

کالری کشک بادمجان رژیمی و آب پز

کشک بادمجان رژیمی معمولا با استفاده از مواد کم چرب تهیه می‌شود. بنابریاین در هر قاشق کشک بادمجان رژیمی حدود ۱۰ تا ۲۰ کالری خواهد بود.

کالری کشک بادمجان با گردو

افزودن گردو به کشک بادمجان ممکن است میزان کالری را افزایش دهد بنابراین به طور معمول، هر قاشق کشک بادمجان با گردو حدود ۳۰ تا ۵۰ کالری دارد.

عوامل موثر در میزان کالری کشک بادمجان

میزان کالری کشک بادمجان ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد. در ادامه، عواملی موثر را بررسی می‌کنیم:

1. محتوای چربی: مقدار چربی موجود در این دیپ می‌تواند میزان آن را افزوده یا کاهش دهد. چربی‌های اضافی مانند روغن مورد استفاده در تهیه بادمجان، پیاز و نعناع هم در این مسئله موثر هستند.
2. روش پخت: روش پخت این غذا هم می‌تواند تاثیر زیادی در میزان کالری داشته باشد. به عنوان مثال، دیپ بادمجانی که سرخ شده یا کبابی شده کالری بیشتری نسبت به نسخه‌های آبپز یا رژیمی دارند.
3. ترکیبات دیگر: ممکن است در تهیه این غذا از ترکیبات دیگری مانند گوجه فرنگی، پیاز، نمک و ادویه‌جات استفاده شود. این ترکیبات هم می‌توانند همه چیز این غذا را تحت تاثیر قرار دهند.

در نهایت، برای دانستن مقدار دقیق کالری بهتر است از منابع معتبر تغذیه مانند برچسب محصولات مثل کشک و البته پیاز سرخ شده آماده استفاده کنید یا بانک‌های اطلاعات تغذیه را بررسی کنید یا در نهایت از پزشک تغذیه خود بپرسید.

فواید و خواص کشک بادمجان

کشک بادمجان به خاطر داشتن کشک که یک ماده لبنی پرخاصیت است و البته وجود بادمجان و گردو بسیار مغذی است. اما اصلی‌ترین خواص این غذا شامل موارد زیر است:

حفظ سلامت قلب: ترکیبات فیتوشیمیایی موجود در کشک بادمجان، مانند آنتوسیانین‌ها و فلاونوئیدها می‌توانند به حفظ سلامت قلب کمک کنند. آن‌ها می‌توانند همچنین فشار خون را کاهش داده و از خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی بکاهند.

تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کشک بادمجان هم می‌توانند به سیستم ایمنی بدن کمک کنند و به این ترتیب از ایجاد عوامل آسیب‌رسان به ارگان‌های بدن محافظت کنند.

حفظ سلامت سیستم گوارش : فیبر موجود در کشک بادمجان می‌تواند در بهبود عملکرد سیستم گوارش و پیشگیری از مشکلات مربوط به روده‌ها موثر باشد.

کنترل قند خون: این غذا دارای اندکی قند و مقدار مناسبی فیبر است که می‌تواند در کنترل قند خون مفید باشد و افزایش آهسته قند خون را تسهیل کند.

آیا تا به حال پیش آمده که وسط پخت‌وپز و آشپزی باشید و بعد متوجه شوید که تخم‌مرغ‌هایی که می‌خواهید در غذای‌تان استفاده کنید، تاریخ‌شان گذشته است؟ بهتر است قبل از این‌که تخم مرغ‌های خود را دور بیندازید، چند ترفند را امتحان کنید تا ببینید آیا تخم‌مرغ‌ها واقعا خراب شده‌اند یا نه فقط کهنه شده‌اند. پس در ادامه این مقاله روش‌های تشخیص تخم مرغ سالم از ناسالم را برای گرفتن بیشترین ارزش غذایی تخم غذایی بررسی می‌کنیم.

روش‌های تشخیص تخم مرغ سالم از ناسالم

تشخیص این‌که چه زمانی اکثر غذاها خراب یا فاسد شده‌اند، تقریبا کار آسانی است چون یا بو یا ظاهرشان تغییر می‌کند. اما تخم مرغ چطور؟ واقعیت این است که با نگاه کردن یا بوییدن تخم‌مرغ چیز زیادی نمی‌توانید بفهمید، به خصوص اگر پوسته آن ترک خورده یا سوراخ نشده باشد. پس چگونه می‌توان تشخیص داد که تخم مرغ خراب است؟ وقتی شک دارید، آیا باید تخم مرغی را دور بیندازید یا نه، بهتر است چند راه بررسی این‌که آیا تخم‌مرغ‌های شما هنوز برای خوردن سالم هستند یا خیر را امتحان کنید.

۱- تست تازگی تخم مرغ با غوطه‌وری در آب

یکی از روش‌های تشخیص تخم مرغ سالم از ناسالم این است که تخم مرغ مورد نظر را در یک کاسه یا لیوان پهن که در آن آب سرد ریخته‌اید، قرار دهید و ببینید آیا شناور است یا خیر. واقعیت این است که یک حفره هوای کوچک درون تخم‌ها وجود دارد و با گذشت زمان هوای بیشتری از پوسته متخلخل آن‌ها عبور می‌کند و به داخل تخم‌مرغ می‌رود. با ورود هوای بیشتری به تخم مرغ، حفره هوا بزرگ‌تر می‌شود و باعث می‌شود که تخم‌مرغ شناورتر شود. حالا ببینم تخم مرغ چه حالتی باشد سالم است.

• اگر تخم مرغ به پهلو در کف کاسه قرار بگیرد یعنی در اوج تازگی است.
• اگر تخم مرغ در یک انتها به صورت عمودی بایستد اما همچنان کف آن ظرف را لمس کند، در حال پیر شدن است اما خوردن آن هنوز بی‌خطر است.
• اگر تخم مرغ شناور باشد، تخم مرغ تازه نیست. این لزوما به این معنی نیست که خوردن آن بد یا خطرناک است. باید با شکستن و بررسی کردن دقیق‌ترش (یا بوییدن) به دنبال نشانه‌هایی مبنی بر خراب شدن آن بگردید.

۲- تکان دادن تخم مرغ

تخم مرغ را نزدیک گوش خود نگه دارید و آن را تکان دهید و به صدایش گوش دهید. همان‌طور که تخم‌مرغ پیر می‌شود و رطوبت و دی اکسید کربن از پوسته‌اش خارج می‌شود، زرده و سفیده شروع به خشک و کوچک شدن می‌کند و حفره هوا در تخم مرغ بزرگ‌تر می‌شود. یک محفظه هوای بزرگ‌تر به تخم مرغ فضای بیشتری می‌دهد تا در داخل پوسته حرکت کند و صدای شل‌شدگی ایجاد کند. پس برای تشخیص تخم مرغ سالم از خراب اگر وقتی تخم مرغ تازه را تکان می‌دهید، صدای زیادی در بیاورد یعنی تازه نیست.

فقط حواستان باشد که این روش هم فقط نشان‌دهنده قدیمی بودن تخم‌مرغ است و به این معنا نیست که تخم‌مرغ برای مصرف ناایمن است.

۳- بررسی کیفیت سفیده و زرده تخم مرغ

تخم مرغ را در بشقاب یا ظرف بزرگی بشکنید و کیفیت زرده و سفیده آن را بررسی کنید. یکپارچگی تخم مرغ با افزایش سن تخم مرغ کاهش می‌یابد، بنابراین سفیده و زرده به‌خوبیِ یک تخم مرغ تازه در کنار هم قرار نمی‌گیرند و به اصطلاح می‌بینیم که زرده و سفیده تخم مرغ با هم قاطی هستند. به طور کلی، در این حالت، یعنی قاطی شدن زرده و سفیده تخم مرغ باید توجه کنید که آیا تخم‌مرغ در فاصله زیادی روی بشقاب پخش می‌شود یا نسبتا فشرده می‌ماند.

• تخم مرغی که پخش می‌شود یا کمی آبکی به نظر می‌رسد، سفیده نازک‌تری دارد و از اوج تازگیش گذشته است.
• اگر زرده صاف باشد و زود از هم وا برود، تخم مرغ کهنه است.
• اگر زرده به راحتی حرکت کند، به این معنی است که شالازه (رشته‌های ضخیم‌تر سفیده تخم مرغ که زرده را در جای خود نگه می‌دارد) ضعیف شده و تخم مرغ در حال پیر شدن است.
• به رنگ سفیده تخم مرغ نگاه کنید. رنگ سفیدِ کدر نشان‌دهنده تخم مرغی بسیار تازه است. سفید شفاف به این معنی است که تخم مرغ قدیمی‌تر است (اما ممکن است هنوز هم قابل خوردن باشد).

۴- بررسی بوی تخم مرغ

تخم مرغ را بشکنید و خوب بویش کنید. این بهترین روش برای تشخیص تخم مرغ سالم از خراب است. وقتی تخم مرغ فاسد یا خراب را بشکنید، بوی تند و بدی خواهد داشت. بوی گوگرد به محض ترک خوردن تخم مرغ (و احتمالا قبل از آن) آشکار می‌شود و اگر این چنین بود باید تخم مرغ را بیرون بیندازید. فقط حواستان باشد تخم مرغ خراب، صرف‌نظر از این‌که خام باشد یا پخته، این بوی بد را خواهد داشت.

۵- بررسی رنگ تخم مرغ

تخم‌مرغ را در یک ظرف کوچک بشکنید و رنگش را بررسی کنید. رنگ زرده بر اساس رژیم غذایی مرغی که آن را گذاشته تغییر می‌کند، بنابراین سایه زرد یا نارنجی ربطی به تازگی ندارد. در عوض، سفیده تخم مرغ را بررسی کنید. اگر رنگ آن صورتی یا رنگین‌کمانی باشد، تخم مرغ به باکتری سودوموناس آلوده شده اما خوردن آن بی‌خطر است. اما اگر لکه‌های سیاه یا سبز در داخل تخم مرغ مشاهده کردید شک نکنید که این تخم مرغ آلوده به قارچ بوده و باید دور انداخته شود.

اگر خون یا لکه گوشتی در تخم مرغ وجود داشته باشد هم نترسید، خوردن این تخم‌مرغ همچنان بی‌خطر است و به این معنی نیست که تخم مرغ آلوده یا خراب شده است. لکه خون در تخم مرغ زمانی ایجاد می‌شود که رگ خونی در زمان تشکیل تخم پاره شده باشد و ربطی به تازگی ندارد.

اگر تخم‌مرغ‌تان را پختید و باز هم شک دارید و دیدید که دور زرده تخم مرغ پخته یک حلقه سبز رنگ وجود دارد، به این معنی است که تخم مرغ بیش از حد پخته یا در آب با محتوای آهن بالا پخته شده است. این تخم مرغ هنوز برای خوردن بی‌خطر است. برای آشنایی با بهترین زمان پخت تخم مرغ آبپز به کتاب کاله مراجعه کنید.

۶- بررسی تاریخ و زمان درج شده روی بسته

تاریخ «انقضا» روی بسته را بررسی کنید. این تاریخ معمولا حداکثر ۳۰ روز از روز بسته‌بندی تخم مرغ است. تخم‌مرغ‌هایی که در یخچال نگهداری می‌شوند و شکسته نمی‌شوند باید حداقل یک ماه پس از تاریخ فروش مصرف شوند.

البته روی برخی از تخم‌مرغ‌ها «بهترین تاریخ مصرف» هم روی بسته درج می‌شود. بهترین تاریخ معمولا به این معناست که تا قبل از آن تاریخ باید مصرف شود.

نکاتی برای سالم نگه داشتن تخم مرغ

بهتر است همیشه هنگام خرید هر محصولی چه تخم مرغ باشد چه هر محصول دیگری که زود مصرف است، دقت کنید که زمان تولیدش تازه‌ترین زمان ممکن باشد و البته با نحوه نگه داشتن آن به صورت سالم هم آشنا باشید و جواب سوالاتی مثل این که آیا باید تخم مرغ را قبل از گذاشتن در یخچال بشوییم یا نه را بدانید. در ادامه نکاتی را برای سالم نگه داشتن تخم مرغ مرور می‌کنیم.

نگهداری در یخچال، بهترین روش نگهداری تخم مرغ

تخم مرغ‌ها تا زمانی که به درستی در یخچال نگهداری شوند، ماندگاری طولانی دارند. اما بهتر است به جای این‌که تخم‌مرغ‌های خود را در داخلِ درِ یخچال نگهداری کنید، آن‌ها را در سردترین قسمت یخچال خود که معمولا قفسه میانی یا پایینی است قرار دهید. در واقع گرم‌ترین قسمت یخچال شما همان در یخچال است چون هر بار که درش را باز می‌کنید همه موادی که در در یخچال هستند در معرض دمای محیط قرار می‌گیرند.

نگهداری تخم مرغ در کارتن

تخم مرغ‌های خود را در کارتن نگه دارید. کارتن از تخم‌مرغ‌ها در برابر شکستن و جذب هوای اضافی محافظت و آن‌ها را عایق می‌کند. برای ماندگاری تخم مرغ‌های شما تا حد امکان، توصیه می‌شود دمای یخچال خود را روی ۴۵ درجه فارنهایت و پایین‌تر نگه دارید و تخم‌مرغ‌ها را بیرون نگذارید!

حواستان باشد که تمام غذاهای فاسد شدنی مانند گوشت، مرغ، تخم مرغ و کاسرول را که بیش از ۲ ساعت در دمای اتاق باقی مانده‌اند، یا یک ساعت در دمای بالاتر از ۹۰ درجه فارنهایت بوده‌اند، دور بریزید.

نوسان دما برای تخم مرغ خوب نیست

تخم‌مرغ‌هایی را که در یخچال قرار داده شده‌اند و سپس به مدت دو ساعت یا بیشتر در دمای اتاق قرار گرفته‌اند، دور بریزید. هنگامی که یک تخم مرغ در یخچال خنک می‌شود، مهم است که آن را در همان دما نگه دارید. یک تخم مرغ خنک در یک محیط گر‌م‌تر شروع به عرق کردن می‌کند که این می‌تواند باعث رشد باکتری‌ها در خارج از تخم‌مرغ شود. از آن‌جایی که پوسته تخم مرغ متخلخل است، گاهی اوقات ممکن است باکتری‌های روی پوسته از آن عبور کرده و تخم مرغ را آلوده کنند.

برای جلوگیری از نوسانات دما، تخم مرغ‌های خود را در سردترین قسمت یخچال نگهداری کنید، نه روی در، چون دما در هنگام باز و بسته شدن در یخچال بیشتر در نوسان است و همین می‌تواند باعث تعریق تخم‌مرغ‌های شما شود.

اگر تخم مرغ‌های خود را نشسته‌اید و در دمای اتاق نگهداری می‌کنید، نیازی به نگهداری در یخچال ندارند. بسیاری از کشورها، از جمله بیشتر کشورهای اروپایی، تخم مرغ را در دمای اتاق نگه می‌دارند. با این حال حواستان باشد که پس از شسته شدن تخم‌مرغ‌ها باید آن‌ها را در یخچال نگهداری کنید.

علائم مسمومیت با تخم مرغ را بشناسید

معمولا افرادی که با تخم مرغ فاسد مسموم می‌شوند نمی‌دانند که تخم مرغ فاسد خورده‌اند چون همیشه بوی و مزه تخم مرغ نشان دقیقی از فاسد شدنش نمی‌دهد بنابراین مسمومیت با تخم مرغ معمولا ۱۲ ساعت پس از خوردن تخم مرغ فاسد خودش را نشان می‌دهد. این به این خاطر است که سالمونلا برای تکثیر به زمان نیاز دارد و به بیماری که مبتلا به این مسمومیت هم می‌شود سالمونلوز می‌گویند.

اولین علائمی که در مورد مسمومیت با تخم مرغ فاسد مشاهده خواهید کرد شامل حالت تهوع، اسهال و استفراغ است. همچنین در صورت پیشرفت عفونت ممکن است علائمی همچون سردرد، مشکلات معده و تب هم ایجاد شود.

در یک فرد بالغ سالم، این علائم به دلیل سیستم ایمنی قوی، تنها برای چند روز ادامه خواهند داشت. افراد مسن یا کودکان در صورت عدم درمان ممکن است دچار عوارض جدی شوند.

درمان مسمومیت با تخم مرغ فاسد

به طور کلی، افرادی که تخم مرغ خراب یا گندیده می‌خورند معمولا ظرف چند روز بهبود می‌یابند. بهترین کار بعد از متوجه شدن مسمومیت با تخم مرغ این است که نوشیدن مایعات بخصوص مایعات رقیق شده، زنجبیل و آب کافی را شروع کنید. برای کودکان یا افراد مسن یا افرادی که مشکل سیستم ایمنی دارند، مراجعه به پزشک بسیار توصیه می‌شود. به طور کلی برای کسانی که بیش از ۲ روز اسهال یا استفراغ دارند، مدفوع خونی، سبکی سر یا سرگیجه دارند، مراجعه به پزشک بسیار مهم است.

سوالات رایج در مورد تخم مرغ سالم و خراب

همان‌طور که تا اینجای مقاله دیدید تشخیص تخم مرغ سالم از خراب کار سختی نیست اما شاید باز هم برای‌تان سوالاتی در مورد تشخیص تخم مرغ سالم و به طور کلی تخم مرغ باقی‌مانده باشد که در ادامه بررسی می‌کنیم.

زرشک پلو با مرغ یکی از غذاهای مجلسی ما ایرانی‌هاست که در مجالس مختلف‌مان از مراسم عروسی گرفته تا نذری این غذا سرو می‌شود. بنابراین علاوه بر آموزش طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مهم است که بتوانید تزیین زرشک پلو با مرغ مجلسی را هم با ایده‌های خاص بدانید. در ادامه بخشی از روش‌های تزیین زرشک پلو را به سبک‌های مختلف بررسی می‌کنیم اما قبلش ابتدا به صورت خلاصه روش تهیه و پخت زرشک پلوی مجلسی را بررسی می‌کنیم.

طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مجلسی

برای شروع تهیه زرشک پلو باید ابتدا مرغ را آماده کنید. کافی است مرغ را با پیاز طلایی سرخ شده تفت دهید و بعد با ادویه مناسب و البته هویج و فلفل دلمه خرد شده و مقداری آب بگذارید مرغ بپزد. بعد از آن‌که مرغ پخت باید آن را خوب در روغن تفت دهید تا خوب طلایی شود و بعد رویش مقداری زعفران آب شده بریزید و بگذارید با آب مرغی که مانده بود کمی دیگر بپزد. بعد از مدت کوتاهی حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه مرغ شما آماده است. جزییات طرز تهیه زرشک پلو با مرغ مجلسی را در کتاب کاله می‌توانید مطالعه کنید.

حالا نوبت درست کردن پلوی آن است. برای تهیه پلوی این غذا هم می‌توانید برنج کته آماده کنید و هم برنج آبکش. بعد از دم کشیدن برنج‌تان، غذای خوشمزه و مجلسی شما آماده است و نوبت آن رسیده که آن را برای سرو آماده کنید. پس دست به کار شوید و روش‌هایی تزیین زرشک پلو را در ادامه ببینید. اگر می‌خواهید فوت و فن طرز تهیه برنج کته و طرز تهیه برنج آبکش را بدانید هم حتما به کتاب کاله سر بزنید.

روش‌های مختلف تزیین زرشک پلو با مرغ مجلسی

همان‌طور که روش پخت زرشک پلو متفاوت است، تزیین زرشک پلو هم کاری است کاملا بستگی به سلیقه و البته مکان ارائه و سرو زرشک پلو. اما به طور کلی مثل همه غذاها و خوردنی‌های دیگر، تزیین زرشک پلو و مرغ را هم می‌توانید هم با استفاده مخلفات همراه زرشک پلو که رنگ و لعاب خوبی هم دارند انجام دهید هم با کمک گرفتن از ظروف خاص.

تزیین با زرشک و برنج زعفرانی

یکی از رایج‌ترین روش‌های تزیین زرشک پلو و مرغ این است که از زرشک و برنج زعفرانی استفاده کنید. برای این کار کافی است زعفران دم کرده را روی بخشی از پلوی زرشک پلو بریزید و هم بزنید تا پلوی شما زعفرانی شود سپس از آن برای تزیین روی دیس یا بشقاب پلوی‌تان استفاده کنید. این کار را می‌توانید کاملا با سلیقه خود انجام دهید و در کنارش زعفرانی که در مقداری کره یا روغن تفت داده‌اید را هم برای بخش‌های دیگر ظرف استفاده کنید. فقط دقت داشته باشید که برای تزیین این غذا می‌توانید با خلال پسته ترکیب رنگ جذاب‌تری هم داشته باشید.

استفاده از پلوی قالبی برای تزیین

یکی از کارهای ساده‌ای که می‌توانید برای تزیین زرشک پلو خود انجام دهید این است که پلو را به شکل قالبی درآورید. یا پلویی که در قابلمه پخته‌اید را همراه با ته دیگ به شکل قالبی در ظرف بریزید.

تزیین زرشک پلو با ظروف خاص

استفاده از ظروف خاص مثل انواع سینی مسی یا نقره یا حتی ظروف همسان و یک‌رنگ در کنار هم و ایجاد یک ترکیب جذاب با آن‌ها هم یک روش خاص برای تزیین زرشک پلو است.

اما سوای تمام روش‌هایی که برای تزیین گفتیم می‌توانید از ترکیب همه روش‌های بالا استفاده کنید تا تزیینی خاص‌تر داشته باشید. در ادامه نمونه تصاویری از هنر تزیین زرشک پلو را که ما از سایت‌های مختلف برای ایده گرفتن آماده کرده‌ایم، می‌بینید.

تخم مرغ به عنوان یک اَبَر غذای اصلی از گذشته‌های دور در رژیم غذایی ما بوده است. با این حال، ما به تازگی متوجه شگفتی‌های تغذیه‌ای این منبع غذایی و این که چقدر در بهبود سلامتی پایدار ما مفید است، شده‌ایم. تخم مرغ با داشتن ۱۳ ویتامین و مواد معدنی ضروری بدن، منبع کلیدی و مهمی از مواد مغذی است که بدن هر انسان به آن نیاز دارد و به همین دلیل باید این سوپر غذا را همیشه در رژیم غذایی سالم خود قرار دهید تا از فواید تخم مرغ برای سلامتی بهره ببرید. در ادامه علاوه بر بررسی ارزش غذایی تخم مرغ، خواص تخم مرغ را بررسی می‌کنیم.

ارزش غذایی تخم مرغ

تخم مرغ در واقع سلولی است که برای تولید مثل ساخته شده است، با این حال، تخم‌مرغ‌هایی که ما معمولا می‌خوریم تخم‌های بارور نشده‌ای هستند که نمی‌توانند تبدیل به جوجه شوند. نکته جالب این است که یک مرغ می‌تواند در طول سال چیزی حدود ۲۵۰-۲۹۰ تخم در سال بگذارد و به طور کلی تخم مرغ عمدتا از یک سفیده (۲/۳ وزن)، یک زرده (۱/۳ وزن) و یک پوسته تشکیل شده است.

سفیده بیشتر حاوی آب و پروتئین، معادل ۱۰ درصد است. زرده اما از حدود ۵۰ درصد آب تشکیل شده و بقیه آن بیشتر چربی و پروتئین است. نکته جالب توجه دیگر این است که زرده تخم‌مرغ حاوی حدود ۷۵ درصد از کل کالری یک تخم‌مرغ است. زرده همچنین حاوی مقادیر بیشتر آهن، ویتامین A و تیامین (ویتامین B1) است.

مصرف تخم مرغ تاثیرات رضایت‌بخشی در بهبود وضعیت تغذیه‌ای جمعیت دنیا به ویژه در کشورهایی که منابع اقتصادی محدودی برای خانواده‌هایشان دارند، داشته است و این واقعیت از طریق کاهش سوءتغذیه ناشی از کمبود مواد غذایی در اکثر کشورهای در حال توسعه ثابت شده است.

فواید یا خواص شگفت انگیز تخم مرغ برای سلامتی

همان‌طور که قبلا هم اشاره کردیم تخم مرغ منبع ارزشمندی از پروتئین باکیفیت است و در حالی که ۱۳ ویتامین و مواد معدنی ضروری برای بدن ما را در خود دارد، شامل اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدان‌های ضروری هم است.

۶۰ درصد از پروتئین باکیفیت بالا در تخم مرغ را می‌توان در سفیده تخم مرغ یافت، در حالی که زرده تخم‌مرغ حاوی بقیه آن به همراه چربی‌های سالم حیاتی، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌هاست که همگی کمک ارزشمندی به نیازهای غذایی روزانه ما می‌کنند.

در ادامه برخی از مزایای کلیدی سلامتی یا همان خواص تخم مرغ را بررسی می‌کنیم:

۱- تخم مرغ غنی از مواد مغذی است

بیایید با این واقعیت شروع کنیم که تخم‌‌مرغ مملو از طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری است و این یکی از خواص تخم مرغ است. طوری که یک وعده غذایی حاوی دو عدد تخم مرغ حاوی مواد زیر خواهد بود:

• ۸۲ درصد از نیاز روزانه به ویتامین D
• ۵۰ درصد از نیاز روزانه به فولات
• ۲۵ درصد از نیاز روزانه به ریبوفلاوین (ویتامین B2).
• ۴۰ درصد از نیاز روزانه به سلنیوم

تخم‌مرغ همچنین حاوی مقادیر مفیدی از ویتامین‌های A ،E ،B5 ،B12 و همچنین آهن، ید و فسفر است که همه مواد مغذی حیاتی برای حمایت از رژیم غذایی سالم و متعادل شما هستند. از طرف دیگر این ماده غذایی حاوی مواد مغذی کمیاب مختلفی است که برای سلامتی مهم هستند و اگر بتوانید تخم‌مرغ‌های ارگانیک یا غنی‌شده با امگا ۳ را مصرف کنید، این تخم‌مرغ‌ها حتی مواد مغذی‌تری دارند.

۲- تخم مرغ پروتئین با کیفیت عالی ارائه می‌کند

تخم‌مرغ به عنوان منبع ارزشمندی از پروتئین با کیفیت در نظر گرفته می‌شود. پروتئین‌ها، بلوک‌های ساختمانی زنده‌ای هستند که برای تقویت، ترمیم ماهیچه‌ها و بافت‌ها ضروری هستند و به طور کلی یک تخم‌مرغ حاوی حدود ۶٫۳ گرم پروتئین است.

مزیت قدرتمند پروتئین موجود در تخم‌مرغ به این واقعیت مربوط می‌شود که تخم‌مرغ حاوی تمام ۹ اسید آمینه ضروری، به مقدار کافی، برای بهبود رشد و نگهداری موثر عضلات است.

دریافت پروتئین کافی در رژیم غذایی بسیار مهم است و مطالعات نشان ‌می‌دهد که اکثر انسان‌ها، کمتر از میزان ضروری بدن‌شان پروتئین دریافت می‌کنند و این در حالی است که با مصرف یک تخم‌مرغ بزرگ می‌توانند حدود ۶ گرم پروتئین به دست آورند.

خوردن پروتئین کافی می‌تواند به کاهش وزن، افزایش توده عضلانی، کاهش فشار خون و بهبود سلامت استخوان کمک کند و دستیابی به همه این‌ها بخشی از خواص تخم مرغ است.

۳- تخم مرغ سطح کلسترول خوب را بهبود می‌بخشد

یکی از خواص اصلی تخم مرغ این است که به افزایش سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا همان کلسترول خوب کمک می‌کند و این یکی از دلایلی است که نشان می‌دهد تخم مرغ تاثیر کمی بر خطر بیماری قلبی دارد. پس نگران کلسترول تخم مرغ نباشید.

۴- منبع عالی ویتامین D است

زرده تخم مرغ یکی از معدود غذاهایی است که به طور طبیعی حاوی ویتامین D است و با توجه به این‌که نزدیک به یک‌چهارم بزرگسالان از کمبود خفیف یا متوسط ​​ویتامین D رنج می‌برند، تخم‌مرغ می‌تواند کمک بزرگی به تامین ویتامین دی آن‌ها کند. به گونه‌ای که یک وعده غذایی حاوی دو عدد تخم مرغ، ۸۲ درصد از نیاز روزانه توصیه شده شما به ویتامین D را تامین می‌کند.

ویتامین D که گاهی «ویتامین آفتاب» نامیده می‌شود، نقش مهمی در جذب کلسیم و فسفر دارد و آن را برای حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری می‌کند. ویتامین D همچنین به تقویت عملکرد ماهیچه‌های سالم و حفظ سیستم ایمنی کمک می‌کند. اگر دوست دارید با خورد تخم مرغ کلسیم بیشتری جذب کنید، در صورتی که ورزش می‌کنید می‌توانید تهیه معجون شیر با تخم مرغ را در برنامه غذایی‌تان قرار دهید.

۵- تخم مرغ سیر کننده است و به مدیریت وزن کمک می‌کند

تخم‌مرغ نسبتا کم کالری و منبع غنی پروتئین با کیفیت است بنابراین یکی از بهترین گزینه‌های غذایی برای کمک به مدیریت وزن است. طوری که برخی از رژیم تخم مرغ برای تعدیل وزن خود استفاده می‌کنند و در واقع تخم مرغ به رسیدن به سطوح بالای سیری، گرسنگی کمتر و تمایل کمتری برای خوردن در روز بعد موثر است.

مطالعات نشان داده‌اند که خوردن تخم‌مرغ با تاثیرات زیر می‌تواند برای مدت طولانی‌تری در شما احساس سیری ایجاد کند:

• افزایش سطح هورمون‌های سیری
• بالا نگه داشتن سطح انرژی
• افزایش فعالیت متابولیک
• تاخیر در خروج غذا از معده

مصرف تخم مرغ همچنین می‌تواند به کاهش تغییرات در سطوح گلوکز کمک کند. اما همیشه خوب است با توجه به مواد غذایی که کنار تخم‌مرغ استفاده می‌کنید کالری تخم مرغ مصرفی خود را در نظر بگیرید و از آن غافل نشوید.

۶- تخم مرغ یکی از بهترین منابع غذایی کولین‌دار است

کولین یک ماده مغذی مهم است که در کبد ساخته می‌شود، با این حال، از آن‌جایی که اکثر مردم کولین کافی برای تامین نیازهای روزانه دریافت نمی‌کنند با خوردن تخم مرغ می‌توانند این ماده غذایی را به بدنشان برسانند. به طور کلی کولین برای ساخت غشای سلولی استفاده می‌شود و در تولید مولکول‌های سیگنالینگ در مغز هم نقش دارد.

علائم کمبود کولین جدی است، بنابراین خوشبختانه ایجاد آن در اکثر افراد سالم و غیر باردار نادر است چون بدون به صورت عادی کولین تولید می‌کند. اما تخم مرغ برای افرادی با شرایط خاص یک منبع عالی است طوری که یک تخم‌مرغ حاوی بیش از ۱۰۰ میلی‌گرم از این ماده مغذی بسیار مهم است.

۷- منبع خوبی از امگا ۳ است

امگا ۳ انواع خاصی از اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانه هستند و خانواده‌ای از چربی‌های ضروری برای بهبود عملکرد غشای سلولی از سلامت قلب و مغز گرفته تا محافظت از چشمان به شمار می‌روند و از آن‌جایی که بدن مقدار محدودی امگا ۳ را به تنهایی تولید می‌کند، مصرف فعال آن‌ها از طریق منابع غذایی مختلف مفید است.

تخم‌مرغ یک منبع باورنکردنی از اسیدهای چرب امگا ۳ است که به طور متوسط ۱۸۰ میلی‌گرم در هر وعده (۲ تخم مرغ) تامین می‌کند که از این مقدار، ۱۱۴ میلی‌گرم از نوع اسید چرب امگا ۳ با زنجیره بلند است که بین ۷۱ تا ۱۲۷ درصد از مصرف مورد نیاز برای بزرگسالان را شامل می‌شود.

ماهی‌ها یکی از شناخته‌شده‌ترین منابع امگا ۳ است، با این حال، برای افرادی که از خوردن ماهی اجتناب می‌کنند یا نمی‌توانند ماهی بخورند، تخم مرغ منبع مفیدی از این نوع چربی‌های سالم است.

۸- تخم مرغ حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که برای چشم مفید است

تخم مرغ حاوی طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین A، ویتامین E و سلنیوم است که همگی به عنوان آنتی اکسیدان‌های مهم در حمایت از سلامت چشم، عملکرد شبکیه و کاهش دید با افزایش سن عمل می‌کنند.

از طرف دیگر تخم‌مرغ سرشار از آنتی اکسیدان‌های لوتئین و زآگزانتین است که هر دو نقش محافظتی در کاهش خطر برخی بیماری‌های چشمی از جمله آب مروارید و دژنراسیون ماکولای مرتبط با افزایش سن دارند. مطالعات نشان می‌دهد که این آنتی‌اکسیدان‌ها از تخم‌مرغ بهتر از منابع گیاهی دیگر جذب بدن می‌شوند.

در یک مطالعه قدیمی، خوردن یک تخم مرغ در روز به مدت ۵ هفته سطح لوتئین خون را ۲۶ درصد و زآگزانتین را تا ۳۸ درصد در افراد مسن افزایش داد.

۹- به افزایش دریافت مواد مغذی برای پیری سالم کمک می‌کند

تخم مرغ یک منبع در دسترس، مقرون به صرفه و به‌راحتی قابل هضم از پروتئین باکیفیت عالی و ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری است که آن را به یک منبع غذایی خوب برای داشتن رژیم غذایی ایده‌آل افراد مسن تبدیل می‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت تخم‌مرغ غذایی سالم برای کسب مواد مغذی مورد نیاز افراد مسن است و به نوبه خود به کاهش خطر طیف وسیعی از کمبودها و بیماری‌ها کمک می‌کند.

۱۰- تخم مرغ می‌تواند به سلامت روان کمک کند

یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند راه درازی را در جهت حمایت از کاهش استرس و شیوه‌های بهتر سلامت روان داشته باشد اما با این وجود رژیم متعادل هم می‌تواند علائم مشکلات روانی را کاهش دهد و هم عملکرد بهتر مغز را به ارمغان بیاورد و وقتی صحبت از فواید تخم مرغ به میان می‌آید ترکیب ویتامین B2، B12، کولین، آهن و تریپتوفان همگی به کاهش خطر اضطراب، علائم افسردگی و کمک به خواب طبیعی نقش به‌سزایی دارند.

۱۱- با کاهش خطر بیماری قلبی مرتبط است

کلسترول LDL که به طور کلی به عنوان کلسترول بد شناخته می‌شود و نقش موثری در افزایش خطر بیماری قلبی دارد براساس اندازه ذرات‌شان به زیرگروه‌های ذرات کوچک و متراکم LDL و ذرات بزرگ LDL تقسیم می‌شوند. در بسیاری از مطالعات مشخص شده است که افرادی که ذرات LDL عمدتا کوچک و متراکم دارند نسبت به افرادی که عمدتا ذرات LDL بزرگ دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی هستند.

بنابراین حتی اگر تخم مرغ باعث افزایش خفیف کلسترول LDL در برخی افراد شود باز هم گفته می‌شود که خوردن تخم مرغ عمدتا به جای ذرات کوچک و متراکم LDL، سطوح LDL بزرگ (یا شناورتر) را افزایش می‌دهد و همین مسئله ممکن است به ارتباط مصرف تخم‌مرغ با کاهش خطر بیماری قلبی موثر باشد.

با این حال، برخی از مطالعات اخیر هم نشان داده‌اند که مصرف تخم مرغ با افزایش خطر مرگ ناشی از بیماری قلبی مرتبط است بنابراین تحقیقات نتایج متفاوت را در این مورد نشان داده‌اند و برای تایید فواید مصرف تخم‌مرغ برای سلامت قلب به آزمایشات تصادفی‌سازی و کنترل‌شده بیشتری نیاز است اما مصرف درست تخم‌مرغ اگر همراه با ورزش و فعالیت همراه باشد احتمالا این مشکل را ایجاد نخواهد کرد.

۱۲- تخم‌مرغ به بهبود حافظه کمک می‌کند

بهبود و نگهداری سیستم حافظه بهینه افراد، موضوع تحقیقات متعددی بوده است که بدون شک برای هم ما جالب است. در این راستا، در دهه اخیر مطالعاتی که بر روی موش‌ها انجام شده است، ثابت کرده که مصرف مکمل کولین، در طول رشد جنینی یا بلافاصله پس از تولد، منجر به افزایش ظرفیت حافظه جوانان و مادران می‌شود.

مصرف روزانه توصیه شده برای کولین تقریبا ۵۵۰ میلی‌گرم در مردان و ۴۲۵ میلی‌گرم در زنان است و تخم‌مرغ یکی از معدود منابع غذایی است که حاوی غلظت بالایی از کولین است و مصرف یک واحد در روز بیش از ۵۰ درصد از آنچه بدن شما نیاز دارد را تامین می‌کند.

۱۳- به تقویت عضلات کمک می‌کند

پروتئین‌ها برای رشد و ترمیم عضلات ضروری هستند و تخم مرغ با داشتن پروتئین با کیفیت بالا با هر ۹ اسید آمینه ضروری، انتخابی عالی برای تغذیه بعد از تمرین و برای دستیابی به عضلات قوی است. بنابراین قطعا گنجاندن غذاهای غنی از مواد مغذی و پروتئین بالا مانند تخم مرغ در رژیم غذایی برای تقویت عضلات بسیار مفید است.

۱۴- در تقویت سلامت پوست موثر است

برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در تخم مرغ به سلامت پوست کمک می‌کنند و از تجزیه بافت‌های بدن جلوگیری می‌کند. یک سیستم ایمنی قوی همچنین به شما کمک می‌کند تا ظاهر بهتری داشته باشید و متعاقب آن احساس خوبی را هم تجربه کنید.

۱۵- تخم مرغ برای سوزاندن کالری موثر است

پروتئین موجود در تخم‌مرغ به بدنسازی کمک می‌کند چون تخم‌مرغ به افزایش عضلات و بهبود آن‌ها کمک می‌کند. از طرف دیگر پروتئین‌ها برای بدنسازی و جایگزینی بافت‌های فرسوده بدن هم موثر هستند.

تخم‌مرغ همچنین می‌تواند به سوزاندن کالری‌های زیادی از بدن کمک کند که این خود یک چالش جدی برای سلامتی است. اما اگر هم‌چنان می‌خواهید کالری تخم مرغ را بدانید می‌توانید مقاله کالری تخم مرغ را در کتاب کاله مطالعه کنید.

۱۶- به زیباتر شدن چهره کمک می‌کنند

اعتقاد بر این است که تخم مرغ مواد تشکیل‌دهنده خوب و مفیدی برای بهبود چهره افراد دارد. در نتیجه مصرف تخم مرغ می‌تواند شما را خوش تیپ‌تر یا زیباتر کند. علاوه بر تمام خواص تخم مرغ که تا الان به آن‌ها اشاره شد این را هم باید بگوییم که با مصرف مقداری تخم مرغ عضلات‌تان بخصوص عضلات صورتتان سفت‌تر .

۱۷- تخم مرغ برای رشد ناخن موثر است

ناخن یکی از بخش‌های مهم در زیبایی بدن است. تخم مرغ با داشتن مواد مغذی مختلف یکی از بهترین گزینه‌ها برای بهبود رشد ناخن و البته سلامت آن‌ها دارد.

۱۸- برای رشد جنین مفید است

زرده تخم مرغ حاوی ویتامین D و ویتامین E است که برای رشد جنین در زنان باردار ضروری است. وقتی این ویتامین‌ها با پروتئین‌ها ترکیب شوند، در رشد بخش‌های مختلف جنین به خوبی عمل می‌کنند. پس مصرف تخم مرغ برای زنان باردار برای بهبود سلامت جنین بسیار مهم است. با این حال مصرف تخم مرغ در زنان باردار باید با رعایت نکات تغذیه‌ای و توصیه پزشک باشد.

۱۹- تخم مرغ وضعیت استخوان‌ها را بهبود می‌دهد

پوسته تخم مرغ حاوی غشایی است که فواید زیادی دارد. این غشاء دارای پروتئین‌هایی است که به بدن در بهبود عضلات مفصلی و مایع سینوویال که به کاهش درد و سفتی مفاصل کمک می‌کند. این مواد مغذی همچنین به افراد کمک می‌کند تا از خطر ابتلا به آرتریت جلوگیری کنند.

۲۰- تخم مرغ در کاهش برخی سرطان‌ها موثر است

این مهمترین و ارزشمندترین مزیت‌ها و خواص تخم مرغ این است که این ماده غذایی سرشار از مواد مغذی برای کاهش شانس ابتلا به سرطان سینه و چالش‌های مرتبط با بینایی هستند. در کل، تخم مرغ سرشار از ویتامین B2 است که می‌تواند مواد سرطان‌زا موجود در بدن انسان را تجزیه و اکسید کند و از طرف دیگر ویتامین D موجود در تخم مرغ می‌تواند نرخ بقای افراد مبتلا به سرطان سینه و سرطان روده را افزایش دهد. ریز عناصری مانند سلنیوم و روی که در تخم مرغ وجود دارند هم نقش پیشگیری از سرطان را دارند.

۲۱- ممکن است عملکرد تیروئید را بهبود بخشد

تخم‌مرغ حاوی ید و سلنیوم است که برای سنتز هورمون تیروئید در بدن ضروری است. مصرف تخم‌مرغ می‌تواند به تعادل عملکرد تیروئید کمک کند و همچنین به مدیریت وزن کمک می کند.

۲۲- به تقویت برنامه غذایی گیاهخواران کمک می‌کند

تخم‌مرغ علاوه بر منبع عالی پروتئین و تامین ویتامین‌های A و D، طیف وسیعی از ویتامین‌های گروه B، فسفر، سلنیوم و ید را در خود دارد که برای افراد گیاهخوار تامین آن‌ها صرفا با گیاهان میسر نیست پس گیاهخواران با خوردن تخم مرغ کمک موثری به سلامت خود می‌کنند.

۲۳- تخم مرغ به محافظت از کبد کمک می‌کند

پروتئین‌های موجود در تخم مرغ می‌تواند آسیب بافت کبد را ترمیم کند. زرده تخم‌مرغ حاوی لسیتین است که می‌تواند باعث بازسازی سلول‌های کبدی شود و در عین حال میزان پروتئین پلاسمای انسان را بهبود بخشد تا متابولیسم بدن و عملکرد ایمنی را افزایش دهد و قطعا این یکی از خواص تخم مرغ است که در سلامت نقش موثری بازی می‌کند.

۲۴- تخم مرغ به درمان تصلب شرایین کمک می‌کند

متخصصان تغذیه و کارکنان پزشکی آمریکایی از تخم مرغ برای پیشگیری و درمان تصلب شرایین یا همان تنگی عروق مغز و قلب استفاده می‌کنند و اثرات شگفت‌انگیز غیرمنتظره‌ای به دست آورده‌اند.

۲۵- تخم مرغ برای سلامت زنان باردار موثر است

مصرف تخم مرغ در افراد عادی به هیچ فرمولی نیاز ندارد. اما در زنان باردار به خاطر شرایط‌شان و همچنین محافظت از آن‌ها در برابر عفونت‌های سالمونلا بهتر است مصرفش با دقت و توصیه پزشکان باشد. اما زنان باردار می‌توانند با مصرف تخم‌مرغ در بارداری بخش مهمی از مواد مورد نیاز برای سلامت خود در بارداری را تامین کنند.

تخم مرغ سوپر غذایی با خواص جادویی

همان‌طور که تا اینجا دیدید، تخم‌مرغ یک سوپر غذای کامل است که برای همه افراد در هر سن و سال و با هر سبک زندگی کاربرد دارد. اما گاهی لازم است بخشی افراد در رژیم غذایی خود یا سفیده یا زرده را استفاده کنند. بنابراین دانستن خواص زرده و سفیده تخم مرغ هم لازم است.

خواص زرده تخم

اگرچه زرده تخم‌مرغ عمدتا به چربی (کلسترول) کمک می‌کند، اما این قسمت زرد تخم‌مرغ همان چیزی است که تنوع و کیفیت زیادی از ویتامین‌ها را به ما می‌دهد. در نهایت، و بر خلاف تصور عمومی، زرده همچنین دارای کیفیت خوبی از اسیدهای آمینه است که برای تشکیل پروتئین ترکیب می‌‌شوند.

پروتئین‌های موجود در زرده تخم مرغ توسط بدن ما برای ساخت ماهیچه‌ها استفاده می‌شود و همچنین برای حفظ توده عضلانی ما ضروری است.

خواص سفیده تخم مرغ

سفیده تخم مرغ یک منبع عالی پروتئین است بنابراین اگر می‌خواهید پروتئین بیشتری بخورید اما کالری بیشتری دریافت نکنید بهتر است سفیده تخم مرغ را در برنامه غذایی‌تان قرار دهید. پس اگر مشکل قلبی دارید می‌توانید سفیده تخم مرغ را به تنهایی مصرف کنید.